پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هلدینگ فن‌آوری و نوآوری صاد اولین همایش حاکمیت شرکتی را برگزار کرد / راهبری شرکت‌ها بر اساس قوانین و مقررات
چهارشنبه ۱۸ مردادماه ۱۴۰۲ هلدینگ فناوری اطلاعات بانک صادرات (صاد) همایشی تحت عنوان «حاکمیت شرکتی» با حضور مدیران عامل و اعضای هیئتمدیره هلدینگ صاد و شرکت‌های تابعه برگزار کرد و طی آن به بررسی مفاهیمی ازجمله معنا، چهارچوب و اجزای حاکمیت شرکتی و تشریح دستورالعمل‌های حاکمیت شرکتی بورس و بانک مرکزی پرداخته شد. در این همایش علی حکیم‌جوادی، مدیرعامل هلدینگ فن‌آوری و نوآوری صاد؛ حسن کثیری، مدرس، مؤلف و حسابرس حاکمیت شرکتی و رضا صبری، عضو انجمن حسابرسی آمریکا توضیحاتی در خصوص حاکمیت شرکتی ارائه دادند.
علی حکیم‌جوادی، مدیرعامل هلدینگ فن‌آوری و نوآوری صاد، در سخنرانی خود ضمن خوش‌آمدگویی به بیان اهمیت و اجرایی‌شدن حاکمیت شرکتی در درون سازمان پرداخت.
به گفته حکیم‌جوادی، حاکمیت شرکتی ازآن‌جهت حائز اهمیت است که مدیران بتوانند راهبری شرکت‌ها را با رعایت قوانین و مقررات انجام دهند.
به گفته مدیرعامل صاد، قوانین حاکمیت شرکتی در دنیا به‌شدت متحول شده و روزانه این تحول را شاهدیم. تا جایی که هر شرکتی قوانین خودش را دارد. شرکت‌هایی که به بلوغ نسبی رسیده‌اند در این موضوع حتماً به بلوغ رسیده‌اند.
حکیم‌جوادی با اشاره به این موضوع که فقط دو سال از عمر صاد می‌گذرد گفت: «نباید هلدینگ صاد را با شرکتی که چندین سال است فعالیت می‌کند و به استقرار خوبی در این زمینه رسیده مقایسه کنیم؛ اما برای چهار یا پنج سال آینده باید هلدینگ استقرار خوبی پیدا کند.»
به گفته علی حکیم‌جوادی در حاکمیت شرکتی چهار اصل باید رعایت شود. و یکی از وظایف هیئتمدیره شفاف‌کردن صورت‌های مالی است.
او در پایان با اشاره به برگزاری اولین نشست حاکمیت شرکتی گفت: «در ارتباط با مدیران مالی حتماً باید ارزیابی جدی داشته باشیم و اگر طبق استانداردها کار کنیم و دانش‌مان را در زمینه حاکمیت شرکتی بالا ببریم دچار مشکل نخواهیم شد و امید است با ادامه این جلسات ظرف یک یا دو سال آینده به شرکتی بالغ در این حوزه مبدل شویم.»
در ادامه حسن کثیری، مدرس، مؤلف و حسابرس حاکمیت شرکتی در سخنرانی خود به بیان دستورالعمل‌های حاکمیت شرکتی پرداخت.
حاکمیت شرکتی به چه معناست؟
کثیری با اشاره به معنای لغوی حاکمیت شرکتی گفت: «بحث حاکمیت شرکتی مکانیسم یک سیستم است و از اجزایی تشکیل شده است. مجموعه‌ای از روابط بین مدیریت، سهام‌داران و سایر اشخاص ذی‌نفع که منجر به رسیدن به اهداف شرکت می‌شود و بر عملکردهای شرکت نظارت داشته باشد معتبرترین تعریف حاکمیت شرکتی است.»
به گفته این مدرس، حاکمیت شرکتی از دو کلمه corporate و Governance تشکیل شده است. Governance به معنای راهبری یا حاکمیت است و corporate به معنای مشارکت و شرکت است. این دو واژه وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند به این معناست که شرکتی هست، که حاکم است و راهبری می‌کند. این بحث در دنیا از سابقه طولانی برخوردار است.»
او ادامه داد: «مهم‌ترین هدف شرکت، خلق ارزش برای ذینفعان است که در سود یا ارائه خدمت تلقی می‌شود. برای آنکه شرکت به این هدف برسد باید سازوکاری ایجاد کند تا از ره گذر کند و به اثربخشی برسد.»
کثیری گفت: «در حاکمیت شرکتی چهار قاعده داریم که باید به‌عنوان قاعده بازی پذیرفته شود؛ شفافیت، پاسخگویی، رعایت حقوق ذینفعان یا انصاف و عدالت، مسئولیت‌پذیری. سه اصل حقوقی زیربنای این چهار قاعده قرار دارد که عبارت‌اند از: حق و تکلیف، مسئولیت و اختیار، ارتقا و اعتماد.»
او با اشاره به موضوع اعتماد ادامه داد: «اعتماد نباید بشکند زیرا اگر بشکند جبران آن سخت است. باید در ذینفعان اعتماد را ایجاد کرد.»
کثیری با اشاره به هدف شکل‌گیری حاکمیت شرکتی تشریح کرد: «مطالعات نشان می‌دهد که حاکمیت شرکتی با هدف توزیع قدرت شکل گرفت.»
به گفته این استاد دانشگاه، سیاست‌گذاری از اجرا باید تفکیک شود و حاکمیت شرکتی با دو تئوری شکل گرفته است؛ تئوری نمایندگی یا مدیریت و تئوری مربوط به ذینفعان.
بررسی اهمیت حسابرس در شرکت‌ها
حاکمیت شرکتی پنج اصل دارد و این اصل‌ها عبارت‌اند از: برخورد یکسان با سهام‌داران، افشا و شفافیت، تفکیک مسئولیت‌های مدیران و مسئولان، نظارت، ریسک و تطبیق.
کثیری با اشاره به اهمیت مشاوران و حسابرسان گفت: «شرکت‌ها باید حسابرس داخلی داشته باشند. حسابرس داخلی نه مچ‌گیری است نه هزینه. حسابرسی داخلی کمک به مدیران است و حسابرس می‌تواند فرد قابل اعتمادی در شرکت برای مدیر باشد.»
او با بیان ارکان حاکمیت شرکتی ادامه داد: «بال اول راهبری هدایت و ارزیابی است و بال دوم نظارت بر عملکردهاست. بال نظارت یک قلب دارد که قلب آن نظارت بر نظام کنترل داخلی است. نظام کنترل داخلی یک‌بار تدوین می‌شود و این وظیفه مدیران است که بر درستی کارکرد این وظیفه نظارت داشته باشند. کنترل داخلی چهار کمیته دارد؛ کمیته حسابرسی، ریسک، تطبیق، انتصابات.»
کثیری ادامه داد: «ریسک تقلب و فساد در دنیا رو به افزایش است. برای مبارزه با تقلب باید فرهنگ اخلاق را در سازمان جاری کرد و افراد را آموزش داد که چگونه با تقلب مقابله کنند.»
او همچنین گفت: «چک‌لیستی برای مدیران آماده کرده‌ایم که به آنها کمک می‌کند به کمک حسابرس داخلی‌شان بتوانند وضعیت حاکمیت شرکتی داخلی را کنترل کنند.»
بررسی چهارچوب coso
او با اشاره به چهارچوب coso گفت: «چهارچوب coso فرایندی است که توسط مدیریت و دیگر کارکنان برای سه هدف کارایی و اثربخشی، اتکاپذیری به گزارشات و رعایت قوانین وجود دارد. این چهارچوب سه هدف، پنج جزء، ۱۷ اصل و ۸۷ معیار دارد و در تمام دنیا در حال اجراست.»
کثیری با اشاره به مفهوم کنترل داخلی بیان کرد: «کنترل داخلی وسیله دستیابی به اهداف است. کنترل داخلی هدف نیست، بلکه وسیله دستیابی به اهداف است.»
او در ادامه به بررسی مفهوم محیط کنترلی پرداخت و گفت: «محیط کنترلی مجموعه‌ای از استانداردها، فرایندها و دستورالعمل‌هاست که مبنایی برای انجام کنترل‌های داخلی در سرتاسر سازمان فراهم می‌کند. در همین راستا شرح وظایف کارکنان به صورت کتبی بسیار واجب است.»
کثیری به بیان مفهوم ریسک پرداخت و تشریح کرد: «هر سازمانی با ریسک‌های داخلی و خارجی مواجه است. ریسک فرایندی است که احتمال وقوع یک رویداد در عدم دستیابی به اهداف سازمان را نشان می‌دهد. ارزیابی ریسک شامل فرایند پویا و مستمر تجزیه‌وتحلیل، ارزیابی و کاهش ریسک‌ها برای دستیابی به اهداف است. برای ارزیابی ریسک باید اهداف سازمان مشخص شود.»
اخلاق و اصلاحات؛ مهم‌ترین اصل coso
این مدرس دانشگاه با اشاره به مفهوم فعالیت‌های کنترلی گفت: «فعالیت‌های کنترلی اعمالی است که از طریق استقرار خط‌مشی و رویه‌ها به مدیریت نسبت به حصول اطمینان از کاهش ریسک‌ها در دستیابی به اهداف کمک می‌کند؛ پس در نتیجه فعالیت‌های کنترلی در تمام سطوح باید اجرا شود و کنترل به دو صورت است؛ پیشگیرانه، دستی یا خودکار»
کثیری ادامه داد: «سیستم اطلاعاتی اهمیت بسیاری دارد زیرا اطلاعات برای واحدها در اجرای مسئولیت‌های کنترلی در دستیابی به اهداف نقش بسزایی دارند و انجام ارزیابی مستمر و ارزیابی‌های جداگانه یا ترکیبی از این دو امکان حصول اطمینان از این مورد را فراهم می‌کند که هریک از اجزای پنج‌گانه کنترل داخلی از جعبه‌کنترل‌هایی که بر اصول مرتبط با هر یک از اجزا مؤثرند وجود داشته و عمل می‌کنند.»
او در پایان گفت: «۱۷ اصل کنترلی در coso وجود دارد که با کلام اخلاق شروع و با اصلاحات خاتمه می‌یابد. ممکن است در سازوکار اشکالاتی باشد اما بسیار مهم است که این اشکالات به موقع شناسایی و اصلاح شوند.»
حسن کثیری در پایان یادآور شد که حاکمیت شرکتی داخلی برای سلامت شرکت بسیار اهمیت دارد و ریسک تقلب باید جدی گرفته شود زیرا که بستر فساد بسیار مهیاست.»
او در پایان ضمن اشاره به دستورالعمل کنترل داخلی بورس گفت: «دستورالعمل داخلی بورس بر اساس coso طراحی و پیاده شده است.»
لزوم مشخص‌بودن اهداف سازمان در حاکمیت شرکتی
در ادامه رضا صبری، عضو انجمن حسابرسی آمریکا کارگاهی در خصوص حسابرسی در سازمان‌ها برگزار کرد و گفت: «هر سازمانی اهدافی دارد. تعیین این اهداف به عهده هیئتمدیره و مدیریت ارشد است. حاکمیت شرکتی باید اهداف و استراتژی سازمان را مشخص کند. وظیفه اصلی هیئتمدیره نظارت است.»
صبری با اشاره به اینکه این نظارت چگونه باید انجام شود گفت: «حاکمیت باید از مدیریت تفکیک شود. مدیرعامل نمی‌تواند عضو هیئتمدیره باشد. هلدینگ آی‌تی بانک صادرات علاوه بر اجرای دستورالعمل بانک مرکزی باید دستورالعمل سازمان بورس را نیز پیاده‌سازی کند.»
صبری در خصوص ساختار حاکمیت شرکتی- مدل سه خط دفاعی و GRC نیز توضیحاتی ارائه داد و به بیان شرح وظایف حسابرس داخلی پرداخت.
او گفت: «حسابرس داخلی به مسائل نگاهی فرایندی دارد. حسابرس داخلی مشاور و اطمینان‌بخش است.»
صبری ادامه داد: «حتی اگر بحث تقلب را هم کنار بگذاریم، بانک‌ها به سمت بانکداری دیجیتال در حرکت هستند اما بازرسی هنوز به صورت سنتی انجام می‌شود. این روش باید تغییر یابد»