پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست تخصصی ریال دیجیتال، توسعه و به‌کارگیری آن در اکوسیستم مالی ایران مطرح شد / ریال دیجیتال؛ انقلابی در نظام پرداخت‌ها
نشست تخصصی ریال دیجیتال، توسعه و به‌کارگیری آن در اکوسیستم مالی ایران همزمان با برگزاری نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار شد.
محمدرضا مانی یکتا، مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در ابتدای این نشست گفت: «تا امروز توسط 90 بانک مرکزی در دنیا پروژه‌هایی در خصوص پول دیجیتال تعریف شده و عمدتاً فازهای مطالعاتی را طی کرده‌اند. در کشور ما هم اقدامات اولیه از سال 97 با رویکرد فنی آغاز شد، اما با گذشت زمان بار اقتصادی بیشتر مورد توجه قرار گرفت.»
او افزود: «در سال 99 کارگروه ویژه‌ای ایجاد و پول دیجیتال بانک مرکزی با عنوان رمزپول به طور جدی‌تر دنبال شد تا خلاصه اقدامات انجام‌شده توسط کارگروه‌ها امروز به عنوان سپیدنامه یا سند ریال دیجیتال منتشر شود؛ همزمان با این اقدامات مطالعاتی، بحث ضوابط قانونی برای دریافت مجوزهای قانونی انتشار این پول در کنار توانمندسازی شبکه بانکی انجام گرفت و نهایتاً در شهریور 1401 نخستین بار ریال دیجیتال به صورت رسمی منتشر شد.»
مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه ریال دیجیتال نخستین بار بین سه بانک ملی، ملت و تجارت منتشر شد، اظهار داشت: «بانک‌ها تغییرات متعدد و زیرساخت‌ها را برای بازآفرینی نقش بلاکچینی و حتی آخرین لایه این فرایند یعنی کیف ریال دیجیتال فراهم کردند و نهایتاً امروز فاز پیش‌آزمایشی با دستاوردهای ارزشمندی به پایان رسید و وارد فاز آزمایشی شدیم که به زودی این طرح را در اکوسیستم‌های مختلف با افزایش تعداد بانک‌ها و کاربران شاهد خواهیم بود.»
CBDC می‌تواند راهکاری برای حل بسیاری از مشکلات ما باشد
در ادامه مهدی نوری، استاد دانشگاه تهران در رابطه با طرح ریال دیجیتال گفت: «اگر چه تلاش‌های بسیاری در خصوص ریال دیجیتال انجام شده اما سیاست‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی در این خصوص نیازمند اصلاح است و اینکه بر چه اساس و هدفی بانک مرکزی این طرح را در پیش گرفته، با توجه به چالش‌هایی مانند نرخ دلار و رشد نقدینگی، حائز اهمیت است.»
او افزود: «معتقدم CBDC می‌تواند راهکاری برای حل بسیاری از مشکلات ما باشد اما انواع مختلفی دارد و صرفاً منحصر به پول دیجیتال بانک مرکزی نیست و هرکدام آثار و پیامدهای متفاوتی دارد؛ من معتقدم این طرح ابهامات مختلفی دارد و از طرفی بعد فنی به مراتب بیش از ابعاد اقتصادی، حقوقی و مسائل کسب‌وکار مورد توجه قرار گرفته است.»
نوری اظهار داشت: «اقداماتی که در خصوص پول ریال دیجیتال انجام شده باید منتشر شود تا امکان استفاده از ظرفیت تمامی کارشناسان فراهم شود؛ از سوی دیگر باید بحث اکوسیستم مورد توجه قرار بگیرد و بخش خصوصی و ذی‌نفعان مانند بانک‌ها در این طرح مورد توجه جدی قرار بگیرند اما این نکته مهم را شاهد نبودیم.»
نیازمند تمرین هستیم
در ادامه نشست، مرتضی ترک تبریزی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت در مورد نقش CBDC در تحول مدل کسب‌وکار بانک‌ها گفت: «CBDC و هر فناوری جدید نیاز به تمرین دارد و در ادامه نیازمند ورود تمامی بخش‌های مالی، اقتصادی و… است، اما اینکه تا چه اندازه باید در این حوزه پیش برویم باید گفت تمام دنیا مانند ما در حال تمرین هستند و ابهامات وجود دارد، اما باید مراقب باشیم در جایی از این ابزار استفاده کنیم که ضرورت وجود دارد تا توسط مشتریان مورد پذیرش واقع شود.»
او با اشاره به اینکه بخش اقتصادی باید بیشتر وارد طرح شود، خاطر نشان کرد: «موضوع اساسی مدل کسب‌وکارهایی است که مورد استقبال قرار بگیرد. اگر قرار باشد معادل CBDC و شارژ کیف پول در بانک مرکزی نگه داشته شود، با توجه به ناترازی موجود، بانک‌ها دچار مشکل نقدینگی می‌شوند.»
تبریزی افزود: «باید به‌گونه‌ای شبکه CBDC راه‌اندازی شود که مشتریان را علاقه‌مند کند؛ بنابراین اگر می‌خواهیم ارزش‌آفرینی کنیم باید از مردم نظرخواهی کنیم.»
در بحث CBDC همگام با دنیا هستیم
حسین یعقوبی، رئیس واحد بلاکچین و فناوری‌های نوین شرکت خدمات انفورماتیک نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه در کل دنیا این فناوری نوظهور با مشکلاتی مواجه است، اظهار داشت: «در دو سال گذشته عمده‌ترین چالش ما مربوط به نوظهور بودن این پدیده در ابعاد فنی، اقتصادی و… بود؛ به‌گونه‌ای که ما بر اساس یک مطالعه تطبیقی 75 پلتفرم متن باز را برای اجرای CBDC مورد بررسی قرار دادیم.»
او افزود: «در دو سال اخیر تیمی تشکیل دادیم که جزو نخبه‌ترین افراد بودند و امروز نگهداشت این افراد یکی از مهم‌ترین چالش‌های ماست؛ چراکه با توجه به شرایط فعلی به راحتی در کشورهای دیگر جذب می‌شوند.»
یعقوبی ادامه داد: «با توجه به کمبود زمان، طی کردن این مسیر ظرف دو سال کار بسیار مشکلی بود و امروز خوشبختانه به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌توانیم در بازه شش‌ماهه معیارهای فنی و اقتصادی را در کنار هم بررسی و بازطراحی کنیم. ما همگام با بسیاری از کشورهای پیشرفته در خصوص CBDC حرکت می‌کنیم چون استانداردی در این خصوص وجود ندارد و پیچیدگی‌های فنی چالش‌برانگیز بوده که البته با حضور بانک‌های ملی، ملت و تجارت سوت آغاز بازی زده شده است.»
چرا سازمان بورس به بحث ریال دیجیتال ورود نکرده است؟
عباس آشتیانی، رئیس انجمن بلاکچین نیز با بیان اینکه استفاده از چنین ابزاری می‌تواند انقلابی در نظام پرداخت‌ها باشد، اظهار داشت: «حرکت بانک مرکزی به سمت موضوع ریال دیجیتال یک حق طبیعی است، اما جا دارد از سازمان بورس با ویترینی از پتانسیل‌ها بپرسیم که چرا به این بخش ورود نکرده است؟! با این حال معتقدم بانک مرکزی چندان خوش‌سلیقه عمل نکرده است.»
او با بیان اینکه لازمه موفقیت هر طرح، موضوع اقتصادی است، افزود: «این طرح شفافیت جریان مالی را می‌توانست مورد توجه قرار دهد، اما این مهم دیده نشده است.»
آشتیانی با بیان اینکه این طرح صرفاً تراکنش‌های خرد را مورد توجه قرار داده، خاطر نشان کرد: «بیزینس‌مدل کسب‌وکارها را در طرح مورد نظر شاهد نیستیم و اعتقاد دارم با این شرایط ریال دیجیتال کنونی توسط کاربران پس زده می‌شود.»
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت:«به جای پرداختن به بسیاری از ویژگی های مثبت بلاکچین مانند تحول در نظام پرداخت یا شفافیت خلق پول، در چند جای سپید نامه به قابلیت برنامه ریزی این نوع پول اشاره شده است. حریم خصوصی کاربران در معرض تهدید قرار گرفته و قابلیت کنترل مصرف در ابتدای صدور در آن دیده شده است. این نوع ریال با اسکناس کاملا تفاوت دارد و آینده خوبی برای کاربران تصور نمی‌شود.» در جایی از سپید نامه ریال دیجیتال به مقایسه اسکناس و ذخیره و بیتکوین اشاره شده است که اشتیانی این قیاس را ثابت کننده برتری بیتکوین به سایرین دانست.
درخواست ۱۰ بانک برای عضویت در پروژه ریال دیجیتال
همچنین در ادامه محمدرضا مانی یکتا پس از استماع نظرات اعضای نشست گفت: «اگر چه اشاعه خبری در خصوص ریال دیجیتال برد خبری بالایی داشته اما عجله‌ای در اجرای پروژه نداریم و صرفاً توانمندسازی در بانک مرکزی و شبکه بانکی برای پذیرش اقتصاد بلاکچینی برای ما حائز اهمیت است.»
او اظهار داشت: «در عین حال که در حال بسترسازی اقتصاد دیجیتال هستیم، مدیریت پرداخت‌های ریزمقدار یکی از مهم‌ترین اهداف ما از پروژه ریال دیجیتال است که تاکنون مشکلات بسیاری برای شبکه پرداخت کشور به وجود آورده است.»
او با اشاره به اینکه فضا برای اخذ کارمزد در بستر قراردادهای هوشمند فراهم است، افزود: «ما باید تعداد 10 نفری را که در حوزه پول دیجیتال کار می‌کنند به 100 نفر برسانیم. از طرفی امروز 9 بانک دیگر هم درخواست عضویت را به ما ارائه کرده‌اند که مایه امیدواری است.»