رابطه مستقیم خرید و حال خوب / چرا اگر اینستاگرام به شرایط عادی برگردد، باز هم خرید به حالت عادی باز نخواهد گشت؟

المیرا حسینی، دبیر تحریریه کارنگ / این روزها بحث و جدل‌هایی در شبکه‌های اجتماعی در جریان است. برخی می‌گویند این شبکه‌ها و پلتفرم‌ها بستری برای کسب‌و‌کارهای مختلف از جمله کاسبی‌های خردوکوچک بوده که اغلب هم توسط زنان اداره می‌شده و منع این کسب‌و‌کارها از فعالیت معمول در این فضا می‌تواند این بخش از جامعه را با بحران‌های اقتصادی روبه‌رو کند. از طرفی عده‌ای دیگر از وضعیت فعلی جامعه می‌گویند و تأکید دارند هر کسب‌و‌کاری که در این شرایط با گذاشتن پست و استوری معمول، تلاش در جذب مشتری کند با واکنش جدی کاربران و حتی آنفالو یا بلاک مواجه خواهد شد. فارغ از اینکه با فیلترشدن اینستاگرام، دسترسی به این پلتفرم با مصائب بسیار همراه است، به نظر می‌رسد باید مشکل کسب‌و‌کارهای کوچک را در جایی دیگر جست‌و‌جو کرد. در واقع اگر کمی ارتفاع بگیریم و شرایط امروز جامعه را ببینیم، درمی‌یابیم کاهش خرید از اینستاگرام عاملی ورای فیلترینگ، مخالفت با عادی‌سازی شرایط و… دارد.

چند سال پیش از یکی از جامعه‌شناسان شنیدم که می‌گفت استقبال مردم از فیلم‌های سینمایی رابطه مستقیمی با حال خوب مردم دارد و می‌توان با بررسی طول صف‌های سینما فهمید مردم در چه شرایطی قرار دارند. این حرف برای سال‌ها پیش است؛ زمانی که خبری از شبکه‌های اجتماعی و تجارت مبتنی بر آن نبود. امروز به نظر می‌رسد چیزی که می‌تواند بیش از همه نمایانگر احوال و روحیات مردم باشد، میزان خریدهای اینترنتی؛ به‌خصوص خرید از اینستاگرام است. اگر همین امروز حاکمیت دستور رفع فیلتر اینستاگرام را صادر کند و همه کسب‌و‌کارها بدون تهدید بلاک و آنفالو کار عادی خود را آغاز کنند، باز هم بعید است قاطبه جامعه و مخاطبانی که پیش از این مشتری این صفحات بودند، علاقه و رغبتی به خرید داشته باشند. کمااینکه مغازه‌ها و فروشگاه‌های فیزیکی نیز جدا از اینکه همزمان با تاریک‌شدن هوا، تعطیل می‌کنند، در زمان فعالیت روزمره نیز غالباً مگس می‌پرانند و خبری از شلوغی‌های معمول مغازه‌ها نیست.

در واقع نه‌تنها رونق کسب‌و‌کارهای اجتماعی، بلکه پیشرفت در هر زمینه‌ای نیاز به حال خوب مردم دارد. تنها در این شرایط است که جامعه حاضر به مشارکت در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خواهد بود. واضح است که هیچ بخشی بدون مشارکت مردم رنگ موفقیت و اعتلا نخواهد دید. به همین دلیل است که بی‌اهمیت‌انگاشتن حال مردم و بی‌توجهی به خواسته‌های آنان را می‌توان معادل اهمیت‌ندادن به مسیر پیشرفت کشور دانست. هیچ خواسته و شعاری بدون همراهی مردم به واقعیت بدل نخواهد شد.