بررسی انتقادی پرونده همشهری آنلاین برای بانکداری الکترونیکی (۴)

سایت همشهری آنلاین امروز پرونده نسبتا مفصلی برای بانکداری الکترونیک منتشر کرد. در ادامه نگاهی داریم به پرونده همشهری آنلاین درباره بانکداری الکترونیک.

با مهران شریفی، مدیر سابق اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی

بانکداری الکترونیک مطلوب نیست

در ادامه این پرونده یک گفت و گوی دیگر هست و دو یادداشت. در گفت و گو با مهران شریفی، مدیر سابق اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی از مشکلات بانکداری الکترونیک در ایران پرسیده شده است.

او در بخشی از این گفت و گو گفته است:

به‌طور کلی می‌توان این وضعیت را مطلوب ارزیابی کرد. البته در قیاس با برخی کشورها جلوتر هم هستیم به‌نحوی که این جایگاه قابل عرضه در مجامع بین‌المللی و حتی قابل مقایسه با کشورهای پیشرفته است. اکنون 90درصد خدمات بانکی مورد نیاز مردم، به وسیله بانکداری الکترونیک قابل انجام است ولی با وجود این برای بهره‌گیری از همه این ظرفیت نیازمند آشنایی مردم با این خدمات هستیم؛ گرچه در این زمینه اقداماتی صورت گرفته اما کافی نبوده و باید مردم بیشتر با این خدمات آشنا شوند. از سوی دیگر باید سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی بیشتر به سمت استفاده از خدمات بانکی الکترونیک سوق داده شوند.

او با این که دیگر این روزها در بانک مرکزی پاسخ‌گوی تراکنش‌های خطای خودپردازها نیست اما در پاسخ به پرسشی در این زمینه گفته است:

در زمینه فناوری دستگاه‌های خودپرداز ضعفی وجود نداشته و مشکلاتی نیز که مردم در استفاده از اینگونه دستگاه‌های دارند در مقایسه با حجم تراکنش‌های انجام شده بسیار کم و طبیعی بوده، در همه کشورهای دنیا نیز وجود این اشکالات غیرعادی نیست. ممکن است بخشی از این خطاها از شبکه مخابراتی کشور ناشی شود اما در مقایسه با حجم تراکنش‌های انجام شده چندان نگران‌کننده نیست. با این وجود درصورتی که بسترهای مخابراتی مطمئن و با کیفیت بالای 95 درصد و قطعی خیلی کم باشد کیفیت خدمات ارائه شده در بانکداری الکترونیک نیز بسیار بالاتر خواهد بود.

متن کامل این گفت و گو را می‌توانید از اینجا بخوانید.

پایان پرونده

در انتهای این پرونده هم دو یادداشت خواندنی هست که آنها را می‌توانید مطالعه کنید. در یادداشت اول در مورد تاریخچه بانکداری الکترونیک در دنیا گفته شده است:

در بخشی از این نوشته آمده است:

فراگیری استفاده از اینترنت در کشورهای توسعه‌یافته و همچنین گسترش خرید اینترنتی به همراه افزایش تنوع و کیفیت خدمات اینترنتی ارائه شده توسط بانک‌ها به بهبود رضایت مشتریان و در نتیجه افزایش استقبال آنها از اینگونه خدمات انجامید. بین سال‌های1995 تا 2003 حجم استفاده از بانکداری الکترونیک 8 برابر شده و تنها در فاصله زمانی سال‌های2002 و 2005 استفاده از بانکداری الکترونیک 47درصد رشد کرده است. نه تنها صنایع و شرکت‌های بزرگ بلکه کسب و کارهای کوچک نیز در سال‌های اخیر با استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک توانسته‌اند هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش و فعالیت‌های اینترنتی خود از جمله فروش اینترنتی محصولاتشان را گسترش دهند. اکنون شرکت‌ها این امکان را یافته‌اند که بازار خود را با کمترین هزینه ممکن به سرتاسر جهان گسترش دهند.

البته میزان رشد بانکداری الکترونیک در کشورهای در حال توسعه به میزان کشورهای توسعه یافته نبوده است. شکی نیست که عوامل فرهنگی و اجتماعی در توسعه فناوری‌های جدید نقش دارند اما عدم وجود زیرساخت‌های مناسب مربوط به فناوری اطلاعات در جوامع کمتر توسعه‌یافته را می‌توان علت اصلی رشد کمتر بانکداری الکترونیک در این کشورها دانست. از دیگر عوامل مؤثر بر میزان استقبال از بانکداری الکترونیک می‌توان به ترکیب جمعیتی یک کشور و همچنین سطح درآمد افراد اشاره کرد چرا که تحقیقات نشان می‌دهد سنین بالاتر معمولا تمایل کمتری به استفاده از بانکداری الکترونیک نشان می‌دهند که علت اصلی آن را باید در سختی‌هایی که استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای افراد مسن به همراه دارد جست‌وجو کرد.

حجم روزافزون ورود اینترنت به جوامع باعث شده تا انتظار برای رشد بانکداری الکترونیک حتی شتاب بیشتری بگیرد. اکنون بانک‌هایی کاملا اینترنتی به وجود آمده‌اند که ارتباطشان با مشتری تنها از طریق دنیای دیجیتال است و تنها نمود آنها در دنیای حقیقی دستگاه‌های خودپرداز آنهاست.

به علاوه با توسعه امکان دسترسی دائمی به اینترنت و همچنین فناوری تلفن‌های همراه هوشمند، موبایل‌بانک (m-banking) نیز در حال توسعه است. هرچند این نوع بانکداری بسیار نوپاست اما به‌نظر می‌رسد نقشی پررنگ در آینده بانکداری ایفا کند؛ چرا که امکان انجام عملیات بانکی را در هر زمان و هر مکان فراهم می‌آورد. به علاوه ورود تلویزیون‌های دیجیتال به بازار و افزایش استفاده از آنها باعث شده که انتظار رود در آینده «تلویزیون- ‌بانک» هم رشد یابد. در این سیستم مشتری می‌تواند از طریق تلویزیون و با اتصال به اینترنت امور بانکی خود را انجام دهد. با توجه به رشدی که بانکداری الکترونیک طی تنها کمتر از 3 دهه تجربه کرده است می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نه چندان دور بانکداری سنتی جایگاه خود را در مبادلات مالی از دست بدهد و تنها به خاطره‌ای در ذهن‌ها تبدیل شود.

متن کامل این یادداشت را می‌توانید از اینجا بخوانید.

در یادداشت آخر هم نوک تیز انتقاد به سمت بانک‌ها نشانه رفته است:

اگر نیم‌نگاهی به عملکرد بانک‌ها در گسترش فعالیت‌های خود حتی بانک‌های خصوصی تازه‌تاسیس داشته باشیم به خوبی متوجه این موضوع خواهیم شد که این بانک‌ها به جای توجه و اولویت‌دادن به ابزارها و واقعیت‌های روز بانکداری به‌خصوص بانکداری‌الکترونیک، هم و غم خود را بر ایجاد و گسترش شعبات فیزیکی متمرکز می‌کنند و روزبه‌روز شکل و شمایل، دکور و امکان ارائه خدمات بیشتر و بهتر به مشتریان در شعب را دنبال می‌کنند. این وضعیت پیامدی جز توقف نظام بانکی و افزایش نارضایتی میان شهروندان در پی ندارد. وقت آن رسیده که مقاومت‌های پیدا و پنهان بر سر توسعه بانکداری‌الکترونیک از بین برود.

متن کامل یادداشت آخر را هم می‌توانید از اینجا ببینید.