پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست تخصصی تنظیم‌گری و فین‌تک اینوتکس مطرح شد / بحران تبدیل رگولاتور به خزانه‌دار دولت
یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی نوآوری و فناوری اینوتکس در اولین روز خود میزبان سخنرانانی از حوزه فین‌تک بود تا به بررسی چالش‌ها و راهکارهای این حوزه بپردازد. در پنل تخصصی «تنظیم‌گری و فین‌تک» رضا قربانی؛ رئیس کمیسیون فین‌تک سازمان نصر، مصطفی نقی‌پورفر؛ دبیر انجمن فین‌تک ایران، محمد مهدی شریعتمدار؛ رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی فناوری‌های نوین مالی ایران (فین‌تک)، احمد صالحی؛ مدیرعامل شرکت اکسیر گلوبال و جعفر مرتضویان؛ مدیر نوآوری، طرح، تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ملی انفورماتیک حضور داشتند و رضا جمیلی، سردبیر هفته‌نامه کارنگ نیز مدیریت این پنل را برعهده داشت و هر یک از مهمان‌ها بخشی از چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی درخصوص بحث تنظیم‌گری و فین‌تک را ارائه کردند.
از دولت شارژفروش تا دولت سامانه‌ها
اولین سخنران پنل «تنظیم‌گری و فین‌تک» رضا قربانی بود. قربانی بحث خود را با چالش‌های موجود فین‌تک‌ها در مواجهه با رگولاتور آغاز کرد و گفت: «طی سال‌های اخیر ما از یک دولت شارژفروش حرکت کردیم به سمت دولت سامانه‌ها. به این معنا که دولتی شارژفروشی را به‌عنوان خدمت خود تعریف کرده بود و برای ارائه این خدمت انواع روش‌ها را استفاده می‌کرد، حالا چنین دولتی(درمعنای عام آن) تبدیل به دولت سامانه‌ها شده است. فقط بانک مرکزی به‌عنوان نمونه بیش از 100 سامانه فعال دارد و در سایر دستگاه‌ها و نهادها هم با انبوهی از سامانه‌ها روبه‌رو هستیم. »
در ادامه مرتضویان نیز با اشاره به چالش‌های تنظیم‌گری در حوزه فین‌تک عنوان کرد: «در تعاریف کلاسیک فین‌تک ما با چهارچوبی مشخص و محدود مواجه هستیم اما معتقدم نباید به این تعاریف قائل بود چراکه محدودکننده هستند. همان‌طور که در کشورهای دیگر نیز می‌‌بینیم الزاما از تعاریف کلاسیک تبعیت نمی‌کنند و طبق اقتضائات و مناسبات کشور خود از آن استفاده می‌کنند. »
او ادامه داد: «گروه ملی انفورماتیک حوزه‌های مورد نظر بانک مرکزی را پوشش می‌دهد، پس ما مشخصا نقش تنظیم‌گری نداریم و صرفا کمک‌دهنده به تنظیم‌گر هستیم. معتقد هستیم در زمانه امروز که گروهی بر حوزه فناوری متمرکز هستند لاجرم باید در تنظیم‌گری هم کنار بانک مرکزی قرار بگیرند. خوشبختانه بانک مرکزی هم اخیرا در بحث مطالعات تحقیقاتی و کاربردی فعال شده و می‌تواند از نظر کارشناسان استفاده کند.»
دو ریشه اصلی چالش‌های موجود در عرصه فین‌تک
شریعتمدار در تشریح چالش‌های تنظیم‌گری از 2 مسئله کلیدی صحبت کرد که از نظر او این دو مسئله ریشه اصلی وضعیتی است که امروز در حوزه تنظیم‌گری و فین‌تک شاهد آن هستیم.
او توضیح داد:« مساله اصلی این است که ما با نهاد تنظیم‌گری هستیم که خود یکی از بازیگران بازار است. حالا این بازیگری یا به صورت مستقیم از سوی خود رگولاتور است یا توسط شرکت‌های اقماری آن؛ بنابراین از طرفی خود رگولاتور به نوعی رقیب محسوب می‌شود و از طرفی در بحث قانون‌گذاری و مقررات نویسی از ابزارهایی می‌تواند استفاده کند که در عرصه رقابت نه منافع بازار بلکه منافع یک طرف رقابت یعنی خود رگولاتور تأمین شود.»
شریعتمدار ادامه داد:« توجیه رگولاتور در لزوم ورود به پروژه‌هایی مانند شاپرک و سامانه پایا این است که فقط رگولاتور توانایی انجام آن را دارد در صورتی که در کشورها دیگر ما شاهد این هستیم که چنین پروژه‌هایی بدون مداخله رگولاتور شکل گرفته است.»
رئیس هیئت‌مدیره انجمن فین‌تک تاکید کرد: «مادامی که رگولاتور در بازار مشغول به کسب درآمد است و از مقررات‌گذاری به عنوان یک ابزار برای رقابت‌پذیرکردن خودش استفاده می‌کند، وضعیت فعلی ادامه خواهد یافت.»
شریعتمدار در توضیح مسئله دوم عنوان کرد:«اختلال دوم در این عرصه رویکرد تنظیم‌گر است. رویکرد تنظیم‌گیری در کشور ما بسیار کهنه و متضاد با توسعه است. درحالی که اگر به دنبال تحول مالی هستیم، رویکرد تنظیم‌گری هم باید دچار تحول شود و پابه‌پای تحولات حاضر پیش برود.»
سخنران بعدی نقی‌پورفر بود که با نگاهی انتقادی از چالش‌هایی صحبت کرد که رگولاتور بر سر راه عرصه فین‌تک می‌گذارد. او توضیح داد: «در ایران ما با ذهنیتی مواجه هستیم که اتحادیه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد دشمن فرض می‌شوند و از این سرمایه اجتماعی به‌درستی استفاده نمی‌شود. درحالی که هدف اولیه از تشکیل اتحادیه‌ها کمک به رگولاتور بوده است. انجمن ما هم در این راه قدم برداشته و همواره سعی کرده‌ایم به رگولاتور مشورت و در ادامه راهکارهای عملیاتی ارائه کنیم. در مواردی هم البته سیگنال‌های مثبت گرفته‌ایم و در یک نمونه همین تعامل منجر به شکل‌گیری پرداخت‌یارها شد. »
او ادامه داد:«درخصوص مداخله و به‌کارگیری ابزارهای مربوط به بازار معتقد هستیم هم رگولاتور و هم انجمن‌ها باید رویکردشان خنثی باشد و به‌جای ابزارسازی نقش تسهیل‌گر و کمک‌کننده بازی کنند. ما در حوزه رمزارز به صورت متعدد سند تهیه کردیم و سعی کردیم به رگولاتور پیشنهادهای عملیاتی بدهیم. هیچ کشوری را سراغ نداریم که در تحول دیجیتال موفق بوده باشد و همکاری خوبی بین استارتاپ‌ها و بانک مرکزی آن کشور صورت نگرفته باشد. »
احمد صالحی دیگر سخنران این پنل به چالش‌های خود رگولاتور پرداخت و گفت:«مسئله اصلی رگولاتور ما این است که درخصوص حوزه فین‌تک نگران است و دغدغه حاکمیتی دارد. از طرفی به رگولاتور گفته می‌شود که استفاده از رمزارزها می‌تواند امکان دورزدن تحریم را برایش فراهم کند، از طرفی رگولاتور به‌درستی می‌بیند اگر این ابزار می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند، پس سازمان امورمالیاتی را هم می‌تواند دور بزند. بخش خصوصی باید این گزاره‌ها را به رسمیت بشناسد و به‌جای انکار این واقعیت‌ها برای کنترل ریسک به رگولاتور راهکار پیشنهاد کند. ما باید توجه کنیم که بدنه رگولاتوری ما هم یکپارچه نیست و نظرات مخالف و موافقی در آن وجود دارد.»
رضا قربانی در پاسخ به صحبت‌های صالحی عنوان کرد: «ما هم موافقیم که رگولاتور ما یکپارچه نیست اما باید قبول کنیم که بخش خصوصی ما هم یکپارچه نیست و از آن مهم‌تر ما با مردم یکپارچه‌ای هم مواجه نیستیم. بنابراین سه‌گانه و تجلی آن در فین‌تک با یک تفاوت عمده نسبت به سایر حوزه‌ها ظهور پیدا می‌کند و آن هم این است که فین‌تک تمامی کسب‌وکارها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و روی کیفیت زندگی همه اثر مستقیم دارد. »
او ادامه داد:« درحال حاضر نگاه منفی به سمت بخش خصوصی وجود دارد و به ما اتهام وارد می‌کنند که «فناوری‌زده» هستیم. می‌خواهم رفع اتهام کنم و بگویم در وضعیتی که رئیس اسبق بانک مرکزی زمانی نامه محرمانه به همه جا ارسال می‌کرد تا در خصوص رمزارز هراس ایجاد کند.»
نقی‌پورفر هم در تأیید صحبت‌های قربانی گفت: «متأسفانه ما امروز با رگولاتوری مواجه هستیم که به جای حفظ ارزش پول ملی که وظیفه اصلی آن است، مشغول به حفظ ارزش دلار است. این موضوع هم ربطی به این رئیس کل و آن رئیس کل ندارد. ماحصل ساختاری است که دهه‌هاست ادامه داشته و بانک مرکزی را از یک نهاد مستقل به خزانه‌دار دولت تبدیل کرده است. »