پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رایزنی‌های نصر تهران در رابطه با طرح ساماندهی فضای مجازی / دیدار برخی از اعضای نصر تهران با نمایندگان موافق و مخالف طرح صیانت
نمایندگان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با نمایندگان موافق و مخالف طرح صیانت دو نشست جداگانه داشتند. در این جلسات، برخی از اعضای نصر تهران با مجید نصیرایی سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس (موافق طرح) و مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه (مخالف طرح) در خصوص طرح صیانت به گفتگو نشستند.
نظرات ارائه‌شده توسط نمایندگان نصر تهران
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، در ابتدای این نشست، حسین اسلامی، رئیس این سازمان با معرفی نصر تهران در سخنانی پیشنهاد کرد: «نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران هم یکی از اعضای کمیسیونی باشد که به بررسی طرح صیانت می‌پردازد.»
او گفت: «یک ماه و نیم پیش، نامه‌ای در رابطه با این طرح برای نمایندگان مجلس ارسال کردیم. در این نامه به هفت ایراد اشاره کردیم و در پیش‌نویس طرح به برخی از موضوعات موردتوجه ما پرداخته شده بود.»
اسلامی افزود: «طرح صیانت هم‌زمان هم عامه مردم را ازنظر فرهنگی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می‌دهد و هم بخشی از کسب‌وکارها را از نگاه کسب‌وکاری هدف قرار داده است. ما در نصر تهران با توجه به غلبه حوزه فناوری اطلاعات و کسب‌وکارها، بیشتر از منظر کسب‌وکارها به موضوع نگاه می‌کنیم و به همین دلیل خواستار حضور نمایندگانی از حوزه صنعت در کمیسیون بررسی طرح هستیم.»
رئیس سازمان نصر تهران با توجه به دعوت حاکم دوبی از صد هزار برنامه‌نویس در روزهای گذشته ادامه داد: «با توجه به قیمت دلار، این موضوع برای نیروهای ما بسیار جذاب است. به‌ویژه اینکه رفت‌وآمد به دوبی هم کار سختی نیست. یکی از نگرانی ما این است که با توجه به شرایط پیش آمده، تعداد زیادی از نیروهای ایرانی جذب این فراخوان شوند.»
ضرورت رشد اقتصاد نوآوری
رضا قربانی، عضو هیئت‌مدیره و رئیس کمیسیون فین‌تک هم تأکید کرد: «در تصمیم‌گیری‌ها گاهی نگاه دوستانه به بخش خصوصی وجود ندارد. ما دو پیش‌فرض داریم، اینکه تحول دیجیتال، مسیر قطعی ماست. اما اشکال کار در این است که محتوا فراموش شده است.»
قربانی درزمینه لزوم توجه به اقتصاد نوآوری بیان کرد: «نمی‌توانیم به‌یک‌باره تمام مشکلاتی را که در این سال‌ها وجود داشته را حل کنیم. موضوع دیگر بحث اقتصاد نوآوری است که تنها دریچه نجات کشور است و دغدغه‌های موجود عمدتاً از جنس توسعه اقتصادی است.»
رئیس کمیسیون فین‌تک با بیان اینکه خواسته ما این است که طرحی به این بزرگی به لایحه تبدیل شود، افزود: «حتی می‌شود این طرح را به طرح‌های کوچک‌تر تبدیل کرد. به‌قدری موضوعات مختلفی در این طرح مطرح شده است که به‌نوعی سنگ بزرگی شده که نشانه نزدن است.»
او با اشاره کارزار امضای مخالفین این طرح که در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده است، تأکید کرد: «مجلس نباید در این شرایط مقابله کند. همراه کردن افراد تأثیرگذار در ادامه بررسی این طرح بسیار مهم است.»
ابهامات گسترده طرح
عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی کسبوکارهای اینترنتی هم با اشاره به اینکه برخی از مفروضات ارائه‌شده در این طرح نادرست است، گفت: «ترجیحات به تهدیدات باید در اولویت باشد. تمهیدات به کل شکست‌خورده است.》
طالبی تأکید کرد: «کسی مخالف موضوع مرزبانی نیست، اما با چند بند در یک طرح نمی‌شود این موضوع را پیش برد؛ باید پاسخگو باشیم.»
او افزود: «طرح حمایت از کاربران فضای مجازی باید به طرح‌های مختلفی از نظر مرزبانی، محتوا و صیانت از حقوق کاربران تبدیل شود ضمن اینکه لازم است بخش‌هایی ایجاد شود که در رابطه با هرکدام از این‌ها پاسخگو باشند.»
طالبی به ابهامات موجود در طرح هم اشاره کرد و گفت: «برداشت‌های مختلفی از بندهای مختلف این طرح انجام می‌شود و این موضوع ضعف بزرگی است. قانون خوب، قانونی است که ابلیس هم نتواند از آن سوءاستفاده کند. اما این طرح به قدری مبهم است که هرکس برداشت متفاوتی از آن دارد.»
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی کسبوکارهای اینترنتی با اشاره به اینکه این قانون همه را مجرم فرض کرده است، ادامه داد: «این شوکی که به جامعه وارد شده است، موجب افزایش مهاجرت به کشورهای دیگر خواهد شد. به این دلیل که به اجرایی شدن این طرح، کسبوکارهای دچار آسیب جدی می‌شوند.»
افزودن بر لایه‌های حکمرانی
در بخش دیگری از این نشست، امیرحسین جلالی فراهانی، پژوهشگر حقوق سایبری و مشاور حقوقی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با اشاره به 80 قانون موجود در حوزه فناوری اطلاعات، گفت: «این قوانین در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، اما هیچ‌کدام از آن‌ها به‌درستی اجرا نمی‌شوند.»
جلالی فراهانی تأکید کرد: «با اجرای طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، بخشی که بیش از همه متضرر خواهد شد، حاکمیت است و بخش غیردولتی کمترین آسیب را از موضوع خواهد دید.»
او ادامه داد: «این طرح قابلیت اجرا نخواهد داشت به سرنوشت طرح‌هایی ازجمله ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای دچار خواهد شد. شورای عالی فضای مجازی 10 سال است که تشکیل شده است و تاکنون خدمات مثمر ثمری برای حکمرانی فضای مجازی کشور نداشته است.»
مشاور حقوقی سازمان نصر استان تهران با بیان اینکه نظام حکم رانی ما سه قوهای است، تأکید کرد: «نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که نهادهای فراقوه‌ای منشأ اثر باشند. ایراد بزرگ این طرح این است که ایجاد نهاد فراقوه به‌عنوان تنظیم‌گر یا ابرتنظیم‌گر نمی‌تواند مؤثر باشد.»
جلالی فراهانی همچنین گفت: «چرا به اسم صیانت از فضای مجازی می‌خواهید بر لایه‌های حکمرانی این فضا بیفزایید؟ نهاد فراقوه‌ای با تابلوی فراتنظیم‌گر در نظام ما جوابگو نخواهد بود.»
مشاور حقوقی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران تأکید کرد: «اکنون حتی برای برخی از بخش‌های مختلف فضای مجازی قوانین پایه وجود ندارد؛ مثلاً در مورد حریم خصوصی یا داده‌های شخصی. وقتی قانون مادر و پایه برای صیانت از حریم خصوصی نداریم، چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تنظیم‌گر در مورد مسائل اجرایی این حوزه مقررات‌گذاری کند.»
او گفت: «آیا مقررات‌گذاری بدون پشتوانه قانونی درست است؟ این موضوع را می‌توان به موضوعات دیگر مانند دارایی‌های دیجیتال هم تعمیم داد. دوستان فعال در این طرح از فضای کارشناسی دورند. این طرح اگر با این کیفیت اجرایی شود، حاکمیت تضعیف خواهد شد. با تصویب این طرح، فرافکنی‌های دراین‌باره بسیار زیاد خواهد شد.»
ضرورت ایجاد کمیسیون تخصصی فضای مجازی
علیرضا کشاورز جمشیدیان، دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز در این نشست، طی سخنانی گفت: «اگر کمیسیون فرهنگی مجلس، حقیقتاً دغدغه ساماندهی فضای مجازی را دارد، آیا این فضا تنها مؤلفه‌های فرهنگی دارد؟»
کشاورز جمشیدیان افزود: «با توجه به اهمیت فضای مجازی، قرار بود در مجلس کمیسیونی تخصصی با این عنوان تشکیل شود، اما چرا این موضوع محقق نمی‌شود؟ چراکه در این کمیسیون تمامی ابعاد فنی، امنیتی ملی، فرهنگی و… فضای مجازی را پوشش خواهد داد. درست نیست که این موضوع هر بار به یک کمیسیون مجلس ارجاع شود.»
نظرات نمایندگان مجلس
مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در نشست هم‌اندیشی با نمایندگان نصر تهران در رابطه با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، پس از شنیدن نقطه نظرات و انتقادات طرح شده از سوی حاضران گفت: «در کمیسیون فرهنگی مجلس به دنبال ایجاد قانونی جامع و قاطع برای ساماندهی فضای مجازی هستیم و محکم پای این هدف خود ایستادهایم. اگر ما 80 قانون در حوزه فناوری اطلاعات داریم، پس چرا وضع موجود ما این‌طور است؟»
نصیرایی ادامه داد: «اگر گوگل اراده کند و در مقطعی نخواهد به ایران خدمات ارائه دهد، تکلیف مردم چه خواهد شد؟ چطور می‌توانیم حقوقشان را پیگیری کنیم؟ در مورد اینستاگرام هم همین‌طور. آن هم در شرایطی که هر روز تعداد بیشتری از کسب‌وکارها و حتی فعالیت‌های آموزشی، اقتصادی و اجتماعی به این فضا گره می‌خورد.»
نصیرایی با توجه به انتقادات مطرح شده در مورد طرح صیانت خطاب به حاضران گفت: «تاکنون متخصصان این حوزه چه طرح یا ایده اثرگذاری برای ساماندهی فضای مجازی ارائه داده‌اند که به آن توجه نشده است؟»
ضرورت توجه به مسائل فرهنگی و امنیتی
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس افزود: «آیا فضای مجازی صرفاً به کسب‌وکارها محدود می‌شود و نباید فرهنگ و امنیت در این حوزه را نیز موردتوجه قرار داد؟ چرا فعالیت‌های داخلی در فضای مجازی باید توسط بیگانگان مدیریت شود؟ ما یک پیش‌نویس برای طرح ساماندهی فضای مجازی آماده کردیم و معتقدیم هنوز برخی از ابعاد در آن دیده نشده است بنابراین صاحب‌نظران می‌توانند پیشنهادهای خود را برای اصلاح آن ارائه دهند.»
نصیرایی در خصوص بحث مرزبانی در فضای مجازی بیان کرد: «یکی از انتقادات طرح شده این است که چرا قرار است دستگاه‌های نظامی و امنیتی می‌خواهند بر فضای مجازی نظارت کنند! در حالی که در آمریکا و اغلب کشورهای دنیا مرزبانی به نهادهای امنیتی و نظامی سپرده می‌شود و قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌تری در این باره وجود دارد.»
دفاع از اصل هشتادوپنجی شدن طرح
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، در مورد علل بررسی طرح صیانت در چهارچوب اصل 85 بیان کرد: «فعلا شیوه بررسی این طرح در قالب اصل 85 قانون اساسی را تصویب کردیم و هنوز جزئیات آن بررسی نشده است. قرار است کمیسیون مشترکی تشکیل شود و از کمیسیون‌های تخصصی مختلف مجلس نمایندگانی در آن حضور داشته باشند و از دو هفته آینده بررسی طرح در قالب این کمیسیون آغاز خواهد شد.»
نصیرایی تأکید کرد: «اینکه گفتیم طرح در قالب اصل 85 بررسی شود به این معنی نیست که می‌خواهیم مخفی‌کاری کنیم. می‌خواهیم به صورت مفصل با حضور شما طرح را بررسی کنیم. حتی برخی از دوستانی که موافق اصل 85 بودند، در مورد بندهایی از این طرح بحث دارند. از شما دعوت می‌کنیم و می‌توانید در مورد واو به واو این طرح بحث کنید تا در نهایت بتوانیم بر اساس اظهارنظرها و اصلاحات انجام شده، به جمع‌بندی نهایی برسیم.»
او با بیان اینکه مجلس برای بررسی این طرح عجله ندارد، افزود: «با این حال باید ساماندهی فضای مجازی از نقطه‌ای آغاز می‌شد. تشکیل این کمیسیون مشترک فرصتی فراهم می‌کند تا از طریق هم‌اندیشی با متخصصان به طرحی پخته‌تر دست پیدا کنیم. من به عنوان سخنگوی کمیسیون فرهنگی تضمین می‌دهم که از حضور متخصصان و اصناف مربوطه در روند بررسی این طرح در جلسات کارشناسی بهره‌مند خواهیم شد.»
نصیرایی در مورد روند تدوین طرح بیان کرد: «پیش از اینکه لایحه بودجه به مجلس ارسال شود، پیش‌نویس این طرح آماده بود. بعد هم به دلیل برگزاری انتخابات به تعویق افتاد و حالا هم نگاهی که به این طرح وجود دارد، فراقوه‌ای است. بنابراین قطعاً باید با نگاهی فراتر از دیدگاه دولت‌ها و ادوار مختلف مجلس آن را نهایی کنیم.»
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس موضوع فیلترینگ اشاره‌کرده و گفت: «مگر می‌شود اینترنت را مسدود کرد؟ معتقدیم فضای مجازی بستر مناسبی برای این است که بتوانیم انقلاب را به دنیا صادر کنیم بنابراین باید بتوانیم از فضای مجازی به‌درستی استفاده کنیم. نگاه ما در بررسی این طرح ملی و حاکمیتی بوده است و حتماً در روند بررسی آن از نظرات کارشناسان قوه قضائیه و دولت جدید نیز استفاده خواهیم کرد.»
نصیرایی افزود: «یکی از دلایلی که مصوبات شورای عالی فضای مجازی تاکنون اجرایی نشده است این بوده که ضمانت اجرایی نداشته و یا دولت نخواسته که آن را اجرا کند. بنابراین ما برای این طرح ضمانت اجرایی تعیین کرده‌ایم.»
ضرورت حضور فعال متخصصان و بخش خصوصی
در نشست جداگانه‌ای که با حضور نمایندگان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در مجلس شورای اسلامی و با حضور مجتبی رضاخواه، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه برگزار شد، این نماینده مجلس صراحتاً مخالفتش را با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی اعلام کرده و گفت: «اگر می‌خواهیم قانونی بگذاریم، باید بدانیم که به کجا می‌خواهیم برسیم؟ هدف چیست که می‌خواهیم در یک کمیسیون ویژه به آن برسیم.»
رضاخواه تأکید کرد: «اگر می‌خواهیم کسب‌وکارها را با خودمان همراه کنیم، باید اقداماتی را دنبال کنیم که برای بخش خصوصی آورده داشته باشد. حتی تولید محتوا در فضای مجازی هم برای اینکه تداوم داشته باشد، باید آورده اقتصادی داشته باشد.»
او با اشاره به اینکه برای حل مشکلات، باید گلوگاه‌ها را شناسایی کنیم، بیان کرد: «احراز هویت، ارز دیجیتال، به اشتراک گذاشتن خدمات حوزه‌های مختلف بخش‌هایی از همین موضوع هستند.»
این نماینده مجلس با تأکید بر ناکارآمد بودن این طرح افزود: «قانون باید یک صفحه باشد، وقتی چندین صفحه می‌شود، تفسیرپذیر می‌شود و معنی ندارد. واقعیت این است که من به اصلاح این طرح امیدوارم نیستم.»
رضاخواه در خصوص شنیدن نظر متخصصان این حوزه بیان کرد: «امیدوارم در مسیری کم‌هزینه این موضوع حل شود. نیاز است که از انتقادات بگذریم و به پیشنهاد‌ها برسیم. نیاز است دبیرخانه این طرح با حضور چند نفر از شما متخصصان این حوزه ایجاد شود و حرف‌های ایجابی در آن طرح شود.»
او با اشاره به اینکه برای بررسی این طرح به یک تایم‌لاین نیاز است، افزود: «باید ببینیم که بخش خصوصی در این میان چه خواهد کرد. در دو هفته آینده در رسانه‌ها به صورت فعال عمل کنید و از رئیس‌جمهور جدید و وزیر ارتباطات آینده در این رابطه مطالبه‌‌گر باشید.»
رضاخواه به موضوع احتمال مهاجرت نیروهای متخصص هم اشاره کرد و گفت: «برای جلوگیری از مشکلات، به مسئولان حاکمیتی راه‌حل ایجابی ارائه دهید.»
