پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
حامد مجتهدی، کارشناس صنعت پرداخت / طی دو دهه اخیر، با ورود فناوری اطلاعات در حوزه بانکداری و پرداخت، در کشور شاهد تحولات معناداری در این صنعت هستیم. با شکل‌گیری شرکت‌های PSP و تخصصی و متمرکز شدن کسب‌وکار پرداخت الکترونیک در این شرکت‌ها، خصوصاً پس از سال 91 و شکل‌گیری شاپرک، ابعاد و اندازه شرکت‌های پرداخت روز‌به‌روز بزرگ‌تر شدند و رشد سریع این صنعت را می‌توان در آمارهای منتشر شده ملاحظه کرد.
از فروردین 92 تا تیرماه 97، تعداد تراکنش‌های ماهانه کل شبکه از کمتر از 300 میلیون به بیش از یک‌ونیم میلیارد تراکنش ماهانه رسیده است. این آمار در سال 98 به متوسط ماهانه 2/2 میلیارد تراکنش رسیده است که نشان دهنده رشد بیش هفت‌ونیم برابری در تعداد تراکنش‌ها طی شش سال اخیر است. در حال حاضر تخمین زده می‌شود که حدوداً بین40 درصد تولید ناخالص کشور بر بستر شبکه شاپرک مبادله می‌شود که این آمار در صنایع پایین‌دستی و خرده‌فروشی بسیار چشمگیرتر است.
به همین ترتیب، تعداد کارت‌خوان‌های منصوبه در شاپرک نیز طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. در حقیقت، تعداد کارت‌خوان‌های منصوبه از 7/3 میلیون دستگاه در اسفند 93 به 3/8 میلیون دستگاه در اسفند 98 رسیده که حکایت از رشد بیش از صد درصدی شبکه فیزیکی پذیرش کارت دارد.
با این وجود، نحوه رشد شرکت‌های PSP که با حجم درآمد بالا طی مدت‌زمانی کوتاهی مواجه بودند، غیرارگانیک بوده و به همین دلیل عدم بهرهوری در بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه به چشم می‌خورد. عدم تدقیق فرآیندهای داخل سازمان، عدم آموزش و ارتقای منابع انسانی به نحو متناسب با نیازمندی‌های بازار و روندهای جهانی، عدم تحول در مدل کسب‌وکار شرکت‌های پرداخت و وابستگی روزافزون به درآمدهای شاپرکی از جمله معضلاتی است که این شرکت‌ها در صورت عدم اجرای برنامه‌ای متحولانه با آن دست به گریبان خواهند بود.
تحول دیجیتال روندی جهانی است که حاصل از تقاطع فشار فناوری‌های نوین و کشش بازار و نیاز مشتریان است. چند سالی است که مساله تحول دیجیتال در صنعت بانکداری مطرح است و بسیاری از بانک‌ها برنامه‌های جامع و مدت‌داری برای اجرای آن تدارک دیده‌اند. به نظر می‌رسد شرکت‌های PSP که تکمیل کننده زنجیره ارزش بانک‌ها در حوزه پرداخت هستند نیز باید حرکت‌های جدی و متحولانه‌ای در راستای دیجیتالی شدن انجام دهند.
حاکمیت داده: عنصر محوری و کلیدی در تمرکز دیجیتال، داده است. تصمیم‌گیری بر اساس داده به شرکت‌های پرداخت کمک می‌کند تا بتوانند بهبود کسب‌وکار را به صورت هدفمند و دقیق پیگیری کنند. اصلاح فرآیندهای داخلی، بهبود و سفارشی‌سازی خدمت، برنامه توسعه بازار، رصد مشتریان و رقبا، شناسایی و تقویت خطوط کسب‌وکار دارای پتانسیل، از جمله محورهایی هستند که در پذیرش و نهادینه کردن حاکمیت داده اتفاق می افتد.
تمرکز بر ایجاد تصویری همه جانبه از مشتری: در دنیای امروز بسیاری از کسب‌وکارهای دیجیتال، علاوه بر ارائه خدمات و محصولات اصلی، توجه زیادی به دریافت، ذخیره، بازیابی و پردازش داده مشتریان جهت دستیابی به تصویری همه جانبه از مشتریان دارند. در حال حاضر حدود 90% از تراکنش‌های مشتریان شبکه شاپرک از درگاه فیزیکی کارتخوان اتفاق می‌افتد.
به این معنا که PSP یک شبکه سنسوری در محیط مشتری ایجاد کرده است و بخشی از داده مشتریان برایش قابل رصد است. در حالی که اگر PSP بتواند مشتری را وارد محیط خودش (اپلیکیشن و سایر فضاهای سایبری) کند، علاوه بر رفتار مالی مشتری، سایر وجوه رفتاری او را دریافت و می‌تواند خدمات متناسب‌تر و دقیق‌تری به مشتری ارائه و از این رهگذر، خطوط کسب‌وکاری جدید برای خود خلق کند.
تمرکز بر بانکداری باز و همکاری با فین‌تک‌ها: یکی از روندهای بسیار جدی در بانکداری خرد و پرداخت الکترونیک، بانکداری باز و ارائه خدمات چندبعدی و ترکیب خدمات مالی و غیرمالی بر بستر بانکداری باز است. شرکت‌های پرداخت می‌بایست در این عصر به آن توجه داشته باشند، ردوبدل کردن خدمات به صورت open api با بوم‌های بانکداری باز، ارائه‌دهندگان خدمات مالی و غیرمالی، بخش‌های خدمت‌دهی در حاکمیت و همچنین فین‌تک‌ها هستند.
سرمایه‌گذاری هوشمند: جریان درآمدی پرحجم شرکت‌های PSP اگر به جای سرمایه‌گذاری‌های هوشمند، صرف توسعه سازمان، ناکارآمدی و عدم بهرهوری و حجم‌دهی به ساختار هزینه شود، کسب‌وکار این کمپانی‌ها را با خطر بقا روبه‌رو می‌کند. بنابراین لازم است شرکت‌های PSP توجه ویژه‌ای به سرمایه‌گذاری‌های هوشمند با هدف توسعه زنجیره ارزش، مشارکت با استارت‌آپ‌ها و فین‌تک‌ها و همچنین ایجاد اکوسیستم پرداخت (بجای صرف خدمت‌دهی مستقیم) معطوف کنند.
بنابراین لزوم حرکت شرکت‌های PSP همگام با بانک‌های کشور در راستای تحول دیجیتال برای دستیابی به اقتصاد دیجیتال به شدت حس می‌شود و امید آن می‌رود که شرکت‌های حوزه پرداخت الکترونیک با توجه به دارا بودن بدنه کارشناسی جوان و متخصص و با دانش و مدیران با درایت و بینش، بتواند گام‌های موثری در راستای این تحول بردارد.
