بانک مجازی حاصل تکامل فین‌تک در حوزه بانکداری است / هدف بانک‌های مجازی چیست؟

با توجه به اینکه اولویت‌های مشتریان در بانکداری به سمت خدمات تقاضامحور حرکت می‌کند، بسیاری از مؤسسات مالی نیز در حال وفق دادن خود با این تغییرات هستند. با این حال داشتن فرآیندهای عملیاتی انعطاف‌پذیر و توانایی واکنش سریع نسبت به تغییرات بازار به یک چالش عمده برای بانک‌ها و مؤسسات قدیمی تبدیل شده که ابتدا باید خود را از شر فناوری‌های منسوخ و فرآیندهای کاغذی خلاص کنند و سپس به سراغ بانکداری مدرن بروند. در این میان بانک‌های کاملاً دیجیتالی ظهور کردند و تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا با یک بک‌اند فنی قوی و یک رابط کاربری (فرانت‌اند) زیبا، دل مشتریان دیجیتال‌محور خود را به دست بیاورند.

این بانک‌های دیجیتال یا بانک‌های مجازی عموما مؤسسات بانکداری مجوزداری هستند که از کانال‌های آنلاین و الکترونیکی (به جای شعب فیزیکی) به عنوان کانال اصلی خدمت‌رسانی‌شان استفاده می‌کنند. این نقش‌آفرینان جدید حوزه مالی نه‌تنها برای مشتریانی که تمایل زیادی به انجام کارهای بانکی‌شان از طریق موبایل دارند، از جذابیت زیادی برخوردارند بلکه به‌طور فزاینده‌ای برای رگولاتورها که به موقعیت و جایگاه این نهادهای مالی در آینده اقتصاد دیجیتال چشم دوخته‌اند، حائز اهمیت هستند.

---

رگولاتوری در حوزه بانکداری مجازی

---

به دنبال موفقیت بانک‌های دیجیتال چین و کره جنوبی، مرجع پولی هنگ‌کنگ (HKMA) با صدور هشت مجوز جدید بانک مجازی در سال 2019، گام مهمی در این مسیر برداشته است. مرجع پولی سنگاپور و بانک مرکزی مالزی هم با تدوین چارچوب‌های منحصربه‌فرد خود در حوزه بانکداری مجازی این مسیر را دنبال می‌کنند. بانکداری مجازی می‌تواند به تسریع رقابت پویا در قاره آسیا منجر شود.

این اقدامات که حول محور ایجاد کسب‌وکارهای مجوزدار جدید در حوزه مالی (با رهایی از قید و بند زیرساخت‌های موروثی) شکل گرفته به تقویت نوآوری‌های کسب‌وکاری و مبتنی بر فناوری می‌انجامد. این انتظار وجود دارد که این روند، ارائه خدمات مالی متنوع‌تر و با دسترسی بیشتری را برای بخش‌هایی (به‌ویژه بازارهای انبوه و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط) که تا پیش از این به‌طور سنتی دسترسی به خدمات مالی نداشتند را فراهم کند.

با این حال رسیدن به این نتایج آسان نیست. هر چند حذف شبکه شعب می‌تواند هزینه‌های قابل توجهی را کاهش دهد اما به جای آن هزینه‌های عملیاتی، نگهداری، تطبیق و استفاده از فناوری همچنان باقی می‌ماند. علاوه بر این فقدان یک محل فروش فیزیکی و ارائه خدمات به صورت ۲۴ ساعته (دو ویژگی عمده بانک‌های مجازی) باعث می‌شود قابلیت اطمینان مهم‌ترین ویژگی باشد که می‌تواند اعتماد به بانک‌های مجازی را در مشتریان ایجاد کند.

---

اقدامات بانک‌های مجازی برای زنده ماندن

---

بانک‌های مجازی برای زنده ماندن باید بتوانند از تراکنش‌هایی با حجم بالا و قیمت پایین منفعت کسب کنند و برای رسیدن به آن باید کارایی، انعطاف‌پذیری، دسترس‌پذیری و یکپارچگی بالایی از خود نشان دهند و در عین حال ریسک و هزینه‌ها را تا حد امکان پایین نگه دارند.

وی‌بنک در چین به خاطر سیستم‌های کاملاً دیجیتالی‌شده در زیرساخت‌ها، روندها و محصولاتش شناخته شده است. این بانک از هوش مصنوعی، بلاکچین، رایانش ابری و فناوری‌های داده در عملیات روزانه خود استفاده می‌کند. برای مثال وی‌بنک چارچوب پردازش مستقیمی را توسعه داده که از بیگ‌دیتا برای کاهش ریسک (نظیر تعهد خرید اعتباری، کشف تقلب، کشف پول‌شویی) و بهبود خدمات (نظیر توصیه و شخصی‌سازی محصولات) استفاده می‌کند.

قوی‌ترین‌ها و باهوش‌ترین‌ها زنده نخواهند ماند بلکه افرادی که بتوانند مدیریت تغییر را به بهترین شکل ممکن انجام دهند، باقی می‌مانند.

عملیات داده‌محور از یک دید عینی و ملموس‌تر در توسعه محصول پشتیبانی می‌کند. توسعه چابک که انتشار و به‌روزرسانی‌های مکرر و گاه نامنظم محصولات را تشویق می‌کند، این امکان را به مالکان محصول می‌دهد تا شاخصه‌های عملکردی و کاربردی را مورد بازبینی قرار دهند و از این طریق روی تصمیماتی که در چرخه‌های تکراری و کوتاه گرفته می‌شود تاثیر بگذارند. این رویه تضمین می‌کند که توسعه محصول در راستای چیزی باشد که مشتری خواهان آن است و علاوه بر این هزینه پیاده‌سازی هر ایده جدیدی که ممکن است موفقیت کمتری داشته باشد را کاهش می‌دهد. همه این موارد در مجموع زیرساخت انعطاف‌پذیری را محقق می‌کند که استانداردهای قابل اطمینان مورد نیاز خدمات مالی را برآورده می‌سازد.

رایانش ابری و زیرساخت‌های توزیع‌شده که در حالت پیش‌فرض پیاده‌سازی شده‌اند، اکنون می‌توانند به راحتی امکان انتشار محصولات جدید را صرفاً برای بخش کوچکی از مشتریان فراهم کنند و هنگامی که آن محصولات به بلوغ کامل رسیدند به دست عموم مشتریان برسانند. این نوع زیرساخت‌ها شبیه آزمون‌های A/B عمل می‌کنند و می‌توانند چندین نسخه از یک محصول را هم‌زمان به مشتریان مختلفی ارائه دهند تا بفهمند که کدام نسخه عملکرد موثرتری دارد.

این ترکیب پیشرفت‌های مکرر و زیرساخت‌های جدید، همان چیزی است که به بانک‌های مجازی امکان می‌دهد که بسیار سریع و مؤثر خود را با شرایط جدید سازگار و در عین حال خدمات ۲۴ ساعته خود به مشتریان را هم حفظ کنند.

هر چقدر جلوتر برویم احتمالا اغلب کشورها سیاست‌هایی در راستای حمایت از تأسیس بانک‌های مجازی جدید اتخاذ کنند. در حالی که بانک‌های مجازی تمایل دارند از دل مشارکت‌های منحصربه‌فرد بانک‌ها و مؤسسات غیربانکی متولد شوند، اما همه آمال و آرزوهایشان این است که فناوری‌ها و داده‌های جایگزین جدیدی را به کار گیرند تا بتوانند خدمات مالی بدون مرز را ایجاد کنند. هر چه خدمات مالی ملموس‌تر و بیشتر در دسترس باشد، نتیجه‌ای که احتمالا به دست می‌آید، تامین مالی بهتری برای همه است.