پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست تخصصی «بررسی فرصت‌ها و راهکارهای توسعه فناوری‌های مالی (فین‌تک)» مطرح شد / ایجاد سندباکس برای فعالیت، درخواست مشترک فین تک‌ها از وزیر اقتصاد
بارها در راه پرداخت گفته‌ایم که فین‌تک به 9 بخش تقسیم می‌شود و برخلاف تصور، تنها در حوزه پرداخت خلاصه نمی‌شود. این سال‌ها تعداد زیادی از کسب‌وکارهای فعال در حوزه فین‌تک ایجاد شده‌اند و هرچقدر بر تعداد آنها افزوده شده با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده و بارها آن را اعلام کرده‌اند اما تاکنون فرصتی پیش نیامده بود که تمام آنها و در تمام بخش‌های فین‌تک، دور یک میز بنشینند و مسائل و مشکلات خود را با یک مقام دولتی در میان بگذارند؛ چهارم شهریور این اتفاق رخ داد و نشستی با همکاری مشترک وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان فناوری اطلاعات و راه پرداخت، برگزار شد.
در این رویداد، کسب‌وکارهای فین‌تکی در نشست تخصصی «بررسی فرصت‌ها و راهکارهای توسعه فناوری‌های مالی (فین‌تک)» و در حضور فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد مسائل خود و راه‌حل‌هایشان را مطرح کردند؛ آنها در یک جمع بندی اعلام کردند که ایجاد سندباکسی برای رسمیت بخشی به فعالیت آنها بدون نیاز به اخذ مجوز پیشینی و عبور از مقررات دست‌وپاگیر و نه قانون، درخواست مشترک آنها از وزیر اقتصاد است
در این نشست همچنین شاهپور محمدی، رییس سازمان بورس، امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس، مهدی میراشرفی، رییس گمرک، امیدعلی پارسا، رییس سازمان امور مالیاتی و غلامرضا سلیمانی، رئیس بیمه مرکزی حضور داشتند.
.
نیاز فین‌تک‌ها چیست؟
در ابتدای این نشست، امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس به برگزاری رویداد فین‌استارز توسط فرابورس اشاره کرد و گفت: «در این رویداد، اقسام فین‌تک را تحت پوشش قرار داده‌ایم و فین‌تک‌های موفقی از دل این رویداد بیرون آمده‌اند.»
او در ادامه نیازهای فین‌تک‌ها را در شش بخش برشمرد: «فین‌تک‌ها نیاز به اطلاعات غیرمحرمانه دارند از کد پستی تا رفتار مالی کاربر، در این خصوص قانون صیانت از اطلاعات شخص هست که لازم است به تصویب برسد. موضوع دیگر بحث احراز هویت یا KYC است، در این حوزه سرویس شاهکار هست اما به استعلام اطلاعات کاربران از دستگاه‌های متفاوت نیاز داریم. فین‌تک‌داری بانک‌ها موضوع دیگری است که باید به آن اشاره کرد؛ هنوز صندوق‌های بانک‌ها دچار مساله هستند و این شاید باعث شود آنها از نوآوری عقب بمانند.
مساله دیگر که باید روی آن تاکید کرد امنیت است و باید این سوال را پرسید که آیا هر فین‌تکی با هر امنیتی می‌تواند وارد حوزه کسب‌وکار شود. جا دارد وزارت اقتصاد کارشناسانی را در حوزه امنیت تربیت کند. مساله دیگر کارمزد است. در کیف پول، بحث کارمزدها چالش است و شرکت‌های بزرگ در این حوزه مقاومت می‌کنند. نکته مهم دیگر درخواست وجود یک محیط آزمایشی است که بتوانیم بعضی فین‌تک‌ها را در آن آزمایش کنیم که در سازمان بورس این کار را شروع کرده‌ایم.»
در ادامه امیر ناظمی، رییس سازمان فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه با پیچیده شدن فناوری، سیاست‌گذاری پیچیده شده و باید سراغ روش‌های جدید برویم، گفت: «موضوع فین‌تک پیچیده است و بخشی از آن به تکنولوژی، رفتار اجتماعی و آموزش وابسته است و با این اوصاف وضعیت پیچیده‌تر می‌شود. مساله فین‌تک اقتصادی است و رگولاتوری آنها در حوزه اقتصادی است. شاید ما بخشی از مساله باشیم و در این دوران گذار باید نقشی را ایفا کنیم تا این آشنایی بیشتر شود اما ایده‌آل این است که ما در این جلسات کمرنگ باشیم و درنهایت برای رگولاتوری یک حق رای داشته باشیم.»
.
یک متولی از وزارت اقتصاد در حوزه فین‌تک
ناظمی در ادامه خطاب به وزیر اقتصاد پیشنهادات خود را ارائه داد و گفت: «یکی از افراد در شورای معاونین وزارت اقتصاد، به طور کامل متولی حوزه فین‌تک شوند. همچنین فین‌تک‌ها یک سری جلسات دوره‌ای با شما داشته باشند.»
در این رویداد، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد تاکید کرد که این روند فین‌تک‌ها با چشم‌اندازی که از آن انتظار می‌رود فاصله دارد. نهادهای اصلی در این راستا، کارکرد خود را به درستی انجام نداده‌اند درحالی‌که باید زمینه را هموار می‌کردند. حالا شما بگویید چه کار کنیم که سرعت را به میزان مورد انتظار بالا ببریم؟
.
فین‌تک ایران چقدر می‌تواند GDP را بزرگ کند؟
در ادامه رضا قربانی، رییس هیات مدیره موسسه تراکنش با اشاره به اینکه در حال حاضر درمورد موضوعی صحبت می‌کنیم که نسبت به ۱۰ سال پیش، ده‌ها برابر جلوتر است، گفت: «راجع به فین‌تک زیاد شنیدیم اما سؤال این است که فین‌تک ایران چقدر می‌تواند GDP را بزرگ کند؟»
او ادامه داد: «فعالان فضای فین‌تک یک خواسته دارند، اینکه در سندباکسی کار کنند و فین‌تک‌ها بدون مجوز و مقررات از پیش نوشته‌شده فعال باشند و همه اطلاعات را در محیط مشخص ارائه بدهند. به جز چند متن خاص، چارچوب برای فین‌تک‌ها وجود ندارد و آنها گرفتار پیچ‌وخم‌های قانونی شده‌اند. درواقع به جز چند متن خاص، چارچوب برای فین‌تک‌ها نیست.»
او همچنین فین‌تک را کاربرد نوآورانه فناوری برای ارائه خدمات مالی دانست و اکوسیستم فین‌تک ایران را در ۹ بخش رگ‌تک (RegTech)، ولث‌تک (WealthTech)، اینشورتک (InsurTech)، پی‌تک (PayTech)، بانک‌تک (BankTech)، لندتک (LendTech)، مدیریت مالی (PFM)، رمیتنس (Remittance)، ارزهای رمزنگاری‌شده و بلاکچین (CryptoCurrency) شرح داد.
.
اگر رگولاتوری درست انجام ندهیم، امکان توسعه نیست
در ادامه محمدرضا جمالی، مدیرعامل شرکت نبض افزار به عنوان نماینده رگ‌تک‌ها سخنرانی کرد. او با اشاره به اینکه اگر هدف را GDP و افزایش آن در نظر بگیریم، باید علف‌های هرز را از این بستر حذف کنیم تا امکان توسعه به وجود بیاید، گفت: «در کشور ما سیستم بانکی و نظام‌های پرداخت در جایگاه خود نیستند و تا زمانی که ابزار اقتصاد مقاومتی وجود نداشته باشد، از فناوری به درستی استفاده نکنیم و رگولاتوری درستی انجام ندهیم، امکان توسعه نیز وجود ندارد.»
او ادامه داد: «در حال حاضر شارژ هزار تومانی با کارمزد 156 تومان به بانک‌ها تحمیل می‌شود. هیچکس این مساله را تحلیل نکرده که این کار چه بلایی را سر اقتصاد کشور آورده است. حضور شرکت‌های حبابی در بورس اوراق بهادار تا برنامه‌های تلویزیونی همگی اثرات اقتصادی نامطلوب دارند. اگر از طرف بانک‌ها 800 تا هزار میلیارد تومان کارمزد شارژ بدهیم، چقدر بانک‌ها باید درآمد غیرمشاع داشته باشند تا بتوانند چنین هزینه‌هایی را پوشش بدهند؟»
او گفت که من وضعیت نظام‌های پرداخت 90 کشور را بررسی کرده‌ام. نظام‌های پرداخت ما نامناسب عمل می‌کنند و سیاست‌های پولی بانک مرکزی در این سال‌ها نادرست بوده است؛ برای مثال هزینه 15 تا 750 برابری را برای پرداخت خرد به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند درحالی‌که در هیچ جای دنیا سکه و اسکناس به این صورت و با بهانه‌هایی مانند هزینه ضرب، حذف نشده است. هیچوقت محاسبه نکردیم هر ریال درآمد شتاب و شاپرک در حال ضرر زدن به اقتصاد ماست.
در کشورمان از بانک‌ها ۱۵ هزار میلیارد تومان کارمزد می‌گیریم و باید مسائلی از این دست را بررسی کنیم. یک سکه صد تومانی که از اقتصاد ما به بهانه‌های واهی حذف می‌شود، 16 صدم درصد به تورم ما اضافه می‌کند، یک سکه 500 تومانی که بهانه آوردند 800 تومان ضرب آن هزینه می‌برد، اگر حذف شود، هشت دهم درصد به تورم ما اضافه می‌کند. ما در این زمینه و برای اصلاح به شرکت‌هایی نیاز داریم که غیروابسته باشند، حمایت شوند و تحت فشارهای امنیتی و داده قرار نگیرند. قبول کنیم اگر رگولیشن درست انجام ندهیم، هرکاری کنیم توسعه لازم را نخواهیم داشت.»
.
مقررات و حاکمیت
در ادامه سید ولی‌الله فاطمی، مدیرعامل کنسرسیوم ققنوس به عنوان نماینده کسب‌وکارهای فعال در حوزه بلاکچین سخنرانی کرد. او با اشاره به اینکه مقررات جزئی از الزامات حاکمیت است گفت: «ما با انقلاب صنعتی چهارم مواجه هستیم. باید دید چگونه می‌توان تحولی ریشه‌ای را رقم زد و در مسیر انقلاب حذف نشد؟ تقاضا این است که در فضایی نظارت و مدیریت شده کسب‌وکارها کار کنند و وزارت اقتصاد در محدوده زمانی و سقف عددی، چارچوب و حدود را تعیین کند تا فین‌تک‌ها مدل کسب‌وکاری خود را پیاده‌سازی کنند.»
مصطفی امیری، مدیرعامل زرین‌پال به عنوان نماینده کسب‌وکارهای پی‌تک عنوان کرد: «من ۱۰۶ هزار درگاه پرداخت در این ۱۰ سال فعالیتم به ۱۰۶ هزار کسب‌وکار خرد و متوسط داده‌ام. اما ما را فیلتر کردند و حتی ما برگه اقرار به جرم را پر کردیم. ما باید به جای حذف صورت مساله از بخش خصوصی راه‌حل بخواهیم.»
همچنین مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک به مبحث مالیات‌دهی فین‌تک‌ها پرداخت و گفت: «استارت‌آپ‌ها ممکن است تا سال‌های متوالی ضررده باشند که این برای سازمان امور مالیاتی شناخته‌شده نیست. واسطه‌گرهای مالی وجود دارند که سازمان امور مالیاتی آنها را درآمد استارت‌آپ‌ها می‌داند و متاسفانه مالیات چیزی را به نام پلتفرم نمی‌شناسد.»
مجید خاکپور، مدیرعامل تهران پیمنت به عنوان نماینده رمیتنس‌ها سخنرانی کرد. او به مسائل پرداخت‌های بین‌المللی برای ایرانیان اشاره کرد. او همکاری با فین‌تک‌ها و ارتباط با بانک مرکزی را دو مساله‌ای خواند که این کسب‌وکارها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
وحید صیامی از شرکت سرمایه‌گذاری بیمه سامان نماینده اینشورتک‌ها بود که به سخنرانی پرداخت. او گفت: «شرکت‌های بیمه زیر بار کاغذ در حال غرق شدن هستند و در قانون تجارت الکترونیک و قانون پنجم توسعه الزامات حل مسائل آنان آورده شده اما لازم است قانون حفظ اسناد الکترونیکی تصویب شود. دیگر موضوع مورد توجه دسترسی و همکاری بین سازمانی برای اطلاعات است.»
.
چرا نئوبانک‌ها موفق نبودند؟
در ادامه صابر خسروی، مشاور موبایلت درباره بانک‌تک صحبت کرد. او با طرح یک سؤال گفت: «چرا در ایران در این حوزه موفق نبودیم؟ نئوبانک نیاز به زیرساخت یکپارچه دارد و این درحالی است که بانک‌های ما مساله کور دارند. لازم است این حوزه به رسمیت شناخته شود. همچنین در حوزه مالتی بانک و احراز هویت، ممنوعیت‌هایی به صراحت در قانون هست که باید مسائل مربوط به آن حل شود.»
فاطمه جعفری، مدیرعامل سهامیاب نماینده ولث‌تک‌ها در این جلسه بود. او با تاکید بر اینکه بورس در بازارهای مالی ما جدید است گفت: «برای ما مساله احراز هویت مطرح است درحالی‌که در این راستا سجام می‌تواند اطلاعات را تحت API به ما ارائه دهد. همچنین لازم است تدابیری ایجاد شود تا شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه پذیرش شوند تا کسب‌وکار آنها توسعه پیدا کند.»
امیرحق رنجبر، مدیرعامل ایران‌رنتر به توضیح وضعیت لندتک در ایران پرداخت و آن را مؤثر در افزایش تولید ناخالص داخلی خواند و گفت: «ما هرروز ۴۰۰ درخواست اعتبار داریم و به مشتریان خودمان کمتر از ۴۸ ساعت اعتبار می‌دهیم.»
آیدا خدیوی‌فرد، مدیر محصول فانوس، به توضیح فعالیت PFM ها پرداخت. او گفت که در حوزه‌های دیگر، سرویس‌ها به نیازهای افراد نزدیک‌تر است اما اپلیکیشن‌های مدیریت مالی شخصی، اطلاعات هزینه و درآمد افراد را دارند و می‌توانند به افراد کمک کنند هزینه را پایین‌تر و درآمد را بالاتر ببرند.
.
لازمه سرمایه‌گذاری در کشور
محمدمهدی فریدوند، رییس هیات مدیره انجمن صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسعه، سرمایه‌گذاری در کشور را نیازمند رفع ابهام خواند.
در ادامه آیت حسینی، مشاور تحول و بازآفرینی کسب‌وکار گفت که وقتی از اقتصاد هوشمند صحبت می‌کنیم باید آزادسازی دیتا وجود داشته باشد. از سوی دیگر باید به جای جلسات هم اندیشی، راهکار اجرایی داشته باشیم.
شاپور محمدی رئیس سازمان بورس، تاکید کرد: «بازار سرمایه بدون بستر الکترونیکی نمی‌تواند جلو برود. اگر سندباکس ایجاد شود روی سرمایه‌گذار تست می‌شود و باید ضرر احتمالی او به صورت قانونی دیده شود. رگولاتوری همیشه بد نیست ولی ما باید از نواوری شروع کنیم و ریسک‌های عموم مردم را هم در نظر بگیریم.»
غلامرضا سلیمانی، رئیس بیمه مرکزی نیز در ادامه بر همکاری کارگزاری‌ها و اینشورتک‌ها تاکید کرد و گفت که در این حوزه ظرفیت‌های بالقوه خوبی وجود دارد و در حال حاضر 13 اینشورنک فعالیت می‌کنند.
داوود محمدبیگی، مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با تاکید بر اینکه بانک باید هزینه بی‌توجهی مشتری را نیز بپردازد تاکید کرد: «علی‌رغم انتقادات به بانک مرکزی بستری راه افتاده که این کسب‌وکارها فعالیت کنند. بانک مرکزی برای اولین بار چارچوب‌ها را در ارائه مجوز به پرداخت‌یارها ارائه کرد و حالا ۳۰۰ پرداخت‌یار فعالیت می‌کنند. باید هر دو طرف دیده شوند.»
در ادامه مهدی میراشرفی، رییس گمرک عنوان کرد که بیشترین استفاده در تکنولوژی در گمرک بوده و احراز هویت الکترونیک در گمرک وجود دارد. سازمانی مانند گمرک باید در عصر جدید به سمت کنترل‌گرهای غیر مزاحم برود.
امیدعلی پارسا، رییس سازمان امور مالیاتی نیز با اشاره به اینکه به دنبال این هستیم ریزداده‌های مربوط به هر مؤدی مبنای محاسبات باشد و پایانه‌های فروشگاهی فضای جدیدی است که تمام معاملات در سامانه سازمان امور مالیاتی باید مستقر شود، عنوان کرد: «هرکس به این مسیر اعتماد ندارد نمی‌تواند در مدرن سازی سازمان مالیات نقش داشته باشد.»
حسین اسلامی، قائم مقام شرکت ققنوس با تاکید بر اینکه ما مشکلی ما این است که بعضی از مدیران ما از عواقب خیلی از موضوعات می‌ترسند ولی از این نمی‌ترسند که فرصت‌های آینده را از دست بدهند، گفت: «بزرگترین ریسک را اگر خود وزیر یا کمیته هماهنگی بپذیرد تا تغییرات حاصل شود، شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود. نسل y ما دوست دارد بی‌واسطه کار کند، با آنها باید چه‌طور رفتار کرد؟ در این میان باید بدانیم کسی که فرصت را از دست می‌دهد باید محکوم شود نه برعکس.»
.
دوگانگی حاکمیت و کسب‌وکار
در پایان دژپسند با بیان اینکه در اوج امیدواری نگران شدم، گفت: «یک دوگانگی حاکمیت و کسب‌وکار در حال شکل‌گیری است که این مساله برای کار، سم است. بازارهای مالی برمبنای سنت شکل گرفته‌اند و همسویی آنها با ساختارشکنی‌ها دشوار است. برای رشد به محیط آزاد نیاز داریم و البته مالک حق تسلط کامل دارد که از دارایی خود چه استفاده‌ای کند؛ همین موضوع هم نگرانی سهامدار، بیمه‌گذار و سپرده‌گذار را در پی دارد.»
