نابه‌سامانی ماینینگ در ایران / امیر ناظمی: با مدل‌های قدیمی نمی‌توان برای مسائل جدید تصمیم‌گیری کرد

در هفته‌های اخیر اخبار مربوط به ماینینگ بیش از همیشه به گوش می‌رسد. تعداد اظهارنظرها در رسانه‌های گوناگون و به نقل از کارشناسان و افراد متنوع در این حوزه این روزها زیاد شنیده می‌شود و ماینینگ یکی از داغ‌ترین خط‌های خبری این روزها به شمار می‌رود. به همین بهانه امیر ناظمی، رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران در حاشیه نشست خبری الکامپ، به سوالات خبرنگاران در مورد ماینینگ پاسخ داد.

ناظمی باور دارد که ماینینگ در کشورمان در یک وضعیت نابه‌سامان به سر می‌برد. او درپاسخ به خبرنگار راه پرداخت توضیح داد: «منظور از نابه‌سامانی این است که یعنی ما نه قبول کرده‌ایم صنعت است و نه آن را رد کرده‌ایم. این وضعیت ما را به یک حالت نابه‌سامان و آشفته سوق داده است. این آشفتگی امکان سواستفاده را فراهم می‌کند. این بزرگ‌ترین معضلی است که در این شرایط وجود دارد.»

منظور ناظمی از سواستفاده مواردی مانند استفاده از برق با تعرفه صنعتی و استفاده از تجهیزات دست دوم که وارد کشور شده و بهره‌وری درستی ندارند، است. او اعتقاد دارد که این موارد ضررهای ملی ایجاد می‌کند.

وضعیت صحیح چیست؟

او ادامه داد: «شاید سوال کنید که منظور از وضعیت به سامان چیست. منظورمان چند مورد است. اگر کسی می‌خواهد مزرعه استخراج بیت‌کوین راه‌اندازی کند و خودش برق خودش را تامین کند، این شخص باید به راحتی و بدون هیچ مشکلی کار خود را انجام دهد. اگر نیروگاهی را در کنار خودش تاسیس می‌کند، این نیروگاه بعد از مدتی تبدیل به دارایی ملی می‌شود. فرض کنید دیگر ماینینگی در کار نباشد و خود این نیروگاه یک دارایی ملی محسوب می‌شود. این هم مشکل جدی برای آن وجود نداشته باشد.»

ناظمی افزود: «فرض کنید که شخص می‌خواهد از برق در ساعت غیرپیک استفاده کند. ما می‌دانیم که سرمایه‌گذاری ثابتی برای برق انجام می‌شود و اگر در ساعات غیرپیک بشود استخراج کرد، اتفاقا کمک خواهیم کرد. چون در این حالت، از هزینه‌ای که قبلا شده است داریم استفاده می‌کنیم. البته تعرفه باید متفاوت باشد.»

ناظمی در ادامه بیان کرد: «می‌توانیم یک تعرفه سیال و یک بازار برق ثانویه داشته باشیم. می‌توان به صورت جداگانه در یک بازار عرضه و تقاضا برق را خریداری کرد.» او در پاسخ به این سوال که رگولاتور این حوزه چه ارگانی است، وزارت نیرو را عهده‌دار این مسئولیت دانست.

ناظمی با اشاره به این موضوع که پیشنهاد اولیه وزارت ارتباطات این بوده که بخشی از سرمایه‌گذار فارم‌های استخراج، سرمایه‌گذار خارجی باشد، توضیح داد: «معتقدم که نباید ریسک کنیم و سرمایه ملی خود را به سمتی سوق دهیم که در شرایط عدم قطعیت است. نمی‌گویم این کار خوب یا بد است ولی معتقدم که در شرایط عدم قطعیت به سر می‌بریم. برای جذب سرمایه‌گذار خارجی یک فرصت خوب است.»

از نظر او، استفاده از برق خانگی در این شرایط منطقی نیست و باید فارم‌ها را گسترش داد. او در این باره اضافه کرد: «نباید دستگاه‌های کوچک ماینینگ در خانه‌ها استفاده شود و برقی که سوبسید آن را دولت می‌دهد، افراد با آن استخراج کنند.»

فرار از تصمیمات سخت

از دید ناظمی بزرگ‌ترین معضل این است که در زمان مناسب تصمیم خودمان را نمی‌گیریم. او تصریح کرد: «مرتب این موضوع را به آینده موکول می‌کنیم. الان که دارم صحبت می‌کنم، بیش از 6 ماه از ارائه پیشنهاد اولیه ما می‌گذرد. بهتر است تا ما زودتر تصمیم بگیریم. مجموعه دولت باید این تصمیم را بگیرد. 4 بازیگر اصلی تصمیم‌گیرنده این در این رابطه هستند.»

بخش فناوری اطلاعات و حوزه‌های نوپا که شامل وزارت ارتباطات و معاونت علمی ریاست جمهوری است، بخش مالی و بانکی که بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در آن تصمیم‌گیر هستند، بخش نیروگاهی که بازیگر اصلی آن وزارت نیرو و وزارت نفت هستند و بخش مربوط به پولشویی که دستگاه‌های امنیتی عده‌دار آن بودند. ناظمی اضافه کرد: «شما می‌بینید که این قضیه چندین وجه دارد و حداقل در ساده‌ترین حالت 10 دستگاه مختلف درگیر آن می‌شوند.»

ناظمی با بیان اینکه این دستگاه‌ها نظرات مختلف دارند و نمی‌شود مسائل را تبدیل به گروکشی کرد، عنوان کرد: «نمی‌توان از یک وزرات‌خانه امتیاز گرفت یا بگوییم این مسئله فقط در انحصار فلان دستگاه است. با مسائل جدید باید با رویکرد جدید مواجه شد. شاید لازم نباشد مانند بقیه موارد که پروانه بهره‌برداری را وزارت صنعت می‌دهد، الزاما اینجا هم وزارت صنعت همین کار را انجام دهد. شاید لازم باشد که کارگروهی بین اینها این تصمیم را بگیرد. شاید لازم نباشد در مورد نیرو فقط وزارت نیرو تصمیم بگیرد. وجوه مختلف این موضوع باعث شده که سایر دستگاه‌ها هم در مورد آن نظر بدهند.»

نیاز به تعامل بیشتر

ناظمی عنوان کرد: «با مدل‌ها و چارچوب‌های قدیمی نمی‌توان برای مسائل جدید تصمیم‌گیری کرد. احتیاج به رویکرد تعاملی مشارکتی داریم و هر کس نمی‌تواند بگوید این قضیه در حیطه اختیار من است و من تصمیم‌گیر اصلی هستیم. همه بازیگران در این قضیه نقش دارند. اگر قرار است تصمیمی گرفته شود یا پروانه‌ای صادر شود، همه این نهادها باید با هم تعامل کنند. ما زمان تصمیم‌گیری تصمیمات سخت را داریم از دست می‌دهیم.»

او در پاسخ به این سوال که تا به حال در دولت چه تصمیماتی گرفته شده است، گفت: «بعد از اینکه پیشنهاد ما 4، 5 ماه در کمیسیون بود، بالاخره پیشنهادات ما را پذیرفتند. بعد در هیات دولت این پیشنهاد مطرح شد و متاسفانه تغییراتی در آن داده شد. یکی از نکات مد نظر ما این است که پروانه را فقط وزارت صنعت نباید بدهد. در مورد بحث نیرو فقط تصویب یک قیمت ثابت برق صادراتی راه حل درستی نیست. باید برای ایجاد نیروگاه‌های جدید سخت‌گیری‌هایی انجام دهیم و باید به عرضه و تقاضا نگاه دقیق‌تری داشته باشیم. در این قسمت هم تصمیم‌گیری باید به صورت مشترک انجام شود.»

تک‌بعدی نگاه نکنیم

ناظمی با بیان اینکه در حیطه رمزارز وزارت ارتباطات کمترین مشکل را بانک مرکزی دارد، توضیح داد: «تصمیم‌گیری پیشنهادی این بود که ارزی که می‌خواهد خرید و فروش بشود، مثل یک ارز خارجی با آن برخورد شود و صرافی‌ها می‌توانند مجوز این ارز را هم بگیرند. فکر می‌کنم راه حل ساده و قابل قبولی است. در مورد اینکه نگذاریم رمزارزها جایگزین پول ملی شوند، تصمیمی بود که همگی با آن موافق بودیم و دیگر کشورها هم همین رویه را پیش گرفته‌اند.»

او در پاسخ به این سوال که چطور می‌شود از این حجم از بی‌اطلاعی در مورد ماینینگ در بدنه حاکمیت کاست، عنوان کرد:«یکی از ویژگی‌های مسائل پیچیده تعدد بازیگران است. وقتی بازیگران در مورد مسائل پیچیده نیاموخته باشند، آنها مسائل را تک‌بعدی و فقط از زاویه دید خودشان نگاه می‌کنند. اشتباهاتی که می‌گویید ناشی از همین مسئله است و بعضی از بازیگران مسائل را فقط از زاویه دید خودشان می‌بینند. آدم‌ها باید روامداری خود را افزایش دهند و بپذیرند که موضوعات پیچیده و نظرات متفاوت است. باید آنها بپذیرند که با یکدیگر گفت‌وگو کنند. اینها مهارت‌های زیستن در جامعه مدرن است و خیلی از ما از این مهارت‌ها بهره زیادی نبرده‌ایم.»