پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارت‌های هوشمند به ایران وارد می‌شوند و از آنجایی که در شرایط تحریم به سر می‌بریم، ایرانی‌های پرتعدادی در انتظار دریافت کارت ملی، سوخت و خودرو هستند. گفته می‌شود نزدیک به 5 میلیون ایرانی برای دریافت کارت ملی انتظار می‌کشند و بعضی از آنها نزدیک به یک سال است که برای دریافت این کارت‌های هوشمند، ثبت‌نام کرده‌اند.
قبل از مشکلات به وجود آمده در مورد کمبود لاشه کارت‌های هوشمند، نحوه دریافت کارت هوشمند ملی فرایند مشخصی داشت و بعد از ثبت‌نام، این کارت‌ها تقریباً به طور متوسط یک ماه بعد از ثبت‌نام به دست افراد می‌رسید. در حال حاضر اما حدود ۵ میلیون نفر از سال 97 منتظر دریافت کارت ملی هوشمند هستند. گفته می‌شود به دلیل تحریم، کارتی وجود ندارد که به این افراد داده شود.
افراد بالای 15 سال در کشور واجد دریافت کارت هوشمند ملی هستند. به گفته سخنگوی سازمان ثبت احوال، تا امروز ۵۰ میلیون نفر ایرانی برای کارت ملی هوشمند ثبت‌نام کرده‌اند و ۸ تا ۱۰ میلیون نفر همچنان کارت‌های قدیمی‌شان را در دست دارند و هیچ اقدامی برای تعویض آن انجام نداده‌اند.
منتظران کارت ملی
پروژه کارت ملی هوشمند ازسال ۹۴ کلید خورد و دولت اعلام کرد برای آن‌که کارت‌های هویتی را در یک کارت ادغام کند و ویژگی‌های امنیتی این کارت‌های هویتی را ارتقا بدهد، تصمیم گرفته است کارت‌های ملی را هوشمند کند، اما روند صدور کارت‌های ملی هوشمند درست با برگشت تحریم‌ها دچار مشکل شد.
سخنگوی سازمان ثبت احوال به شهروند می‌گوید: «از بین این ۵۰ میلیون نفر چیزی حدود ۵ میلیون ایرانی هنوز نتوانسته‌اند ازسال گذشته تاکنون کارت ملی‌شان را بگیرند. قبلاً هم گفته بودیم که به دلیل مشکلات مربوط به تحریم و واردات، صدور کارت‌های ملی با تأخیر مواجه شده و برای تأمین نیاز مجبور به تولید کارت‌های خام در داخل کشور شده‌ایم.»
به گفته او، تا امروز ۵۰ میلیون نفر ایرانی برای کارت ملی هوشمند ثبت‌نام کرده‌اند و ۸ تا ۱۰ میلیون نفر همچنان کارت‌های قدیمی‌شان را در دست دارند و هیچ اقدامی برای تعویض آن انجام نداده‌اند.
او ادامه می‌دهد: «زمان صدور کارت‌های ملی جدید مشخص نیست، اما منتظریم یک چاپخانه دولتی که تولید کارت‌های ملی هوشمند را برعهده گرفته، برای ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که فرآیند تکمیل ثبت‌نام خود را انجام داده ولی هنوز کارت ملی هوشمند دریافت نکرده‌اند، کارت صادر کند.»
ابوترابی تأکید می‌کند: «از افرادی که ثبت‌نام کرده و هنوز کارت‌های خود را دریافت نکرده‌اند، می‌خواهیم که نگران نباشند چون فعلاً می‌توانند با برگه‌هایی که به آنها داده شده کارهای بانکی و سایر امور خود را پیش ببرند تا کارت‌ها صادر شوند.»
ابوترابی درباره اینکه روند تولید کارت‌های داخلی در چه مرحله‌ای به سر می‌برد، می‌گوید: «متولی تأمین بدنه کارت‌های ملی شرکت چاپخانه دولتی ایران است که این شرکت در حال حاضر مشغول تراشه‌گذاری کارت‌های ملی است و کارت‌ها پس از تراشه گذاری تحویل سازمان ثبت احوال خواهد شد، اما نمی‌توان زمان قطعی را برای تحویل کارت‌ها اعلام کرد.»
این در حالی است که هنوز بین ۸ تا ۱۰ میلیون نفر از مردم برای ثبت‌نام کارت ملی هوشمند اقدام نکرده‌اند و باید دید چاپخانه‌ای که وظیفه تولید این کارت‌ها را برعهده گرفته از پس این همه تولید برخواهد آمد یا نه. همین موضوع موجب شده است که ثبت‌نام کارت‌های ملی با وجود پایان مهلت ثبت‌نام تا اول اردیبهشت‌ماه امسال، همچنان انجام شود و ثبت‌نام هنوز ادامه دارد.
وضعیت کارت سوخت
آنهایی که کارت سوخت‌شان را گم کرده‌اند، با وجود گذشت ۶ ماه از ثبت‌نام‌شان همچنان هیچ کارت سوختی برایشان صادر نشده است. البته در سال جدید با توجه به مرتفع شدن قوانین وارداتی، خبرها حاکی از این است که شرایط برای تامین کارت سوخت برقرار می‌شود.
کارت سوخت هم سرنوشتی مشابه کارت ملی دارد. پاییز سال گذشته بود که دولت تصمیم به احیای دوباره کارت سوخت گرفت. قرار بر این شد کسانی که کارت سوخت قدیمی خود را دارند، دوباره آنها را فعال کنند و آنهایی هم که این کارت را نداشته‌اند، برای گرفتن آن ثبت‌نام کنند. با اینکه حدود ۶ ماه از ثبت‌نام متقاضیان گذشته، هنوز برای آنها کارتی صادر نشده است. این در حالی است که بعد از تک‌نرخی شدن بنزین و از بین رفتن کارکرد کارت‌های سوخت شخصی، بخش قابل توجهی از این کارت‌ها به دلایل مختلف از بین رفته و در نتیجه، پیش‌بینی می‌شود که در صورت احیای کارت سوخت، تقاضای قابل توجهی برای صدور کارت‌های جدید ایجاد شود.
یکی از مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره تعویق صدور کارت سوخت به می‌گوید: «یکی از دلایل مهمی که تاکنون احیای کارت سوخت را به تأخیر انداخته، مشکلات موجود در صدور کارت سوخت جدید در کشور است. کارت‌های هوشمند طی سال‌های اخیر ازجمله محصولات وارداتی بود و از سال گذشته وارد کردن آن به دلیل شرایط تحریمی، ممکن نبوده است. از طرف دیگر ما در داخل کشور حتی دستگاه‌های تولید این کارت‌ها را نداشته‌ایم و با اینکه قرار بود تجهیزات فراهم شود، هنوز این اتفاق رخ نداده است.»
کارت‌های بانکی، جایگزین کارت سوخت
حالا با کمبود بدنه کارت هوشمند، مدیران وزارت نفت تصمیم گرفته‌اند که کارت‌های بانکی را جایگزین کارت سوخت کنند، اما این کار نیازمند آن است که تجهیزات کارتخوان جایگاه‌های سوخت تغییر کند و بانکی‌ها عملیات تبدیل کارت عابربانک را به کیف پول الکترونیک انجام دهند که خودش فرآیند پیچیده و زمانبری است.
حالا یک مقام مسئول شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی به «شهروند» می‌گوید که در تلاش هستند تا از کارت‌های بانکی که می‌تواند به‌عنوان کارت سوخت ایفای نقش کند، استفاده کنند تا هم هزینه‌ها را کاهش دهند و هم هرچه زودتر امکان سوختگیری هوشمند فراهم شود، اما هنوز مشخص نیست کدام بانک متولی این امر شود و فعلاً روند سوختگیری به همین شکل فعلی ادامه خواهد یافت تا مسئولان به نتیجه واحد برسند. البته کسانی که کارت سوخت قدیمی‌شان را دارند یا پارسال المثنی گرفته‌اند دیگر نیازی نیست که برای کارت سوخت اقدام کنند.
کارت‌های بانکی مگنت‌دار که در حال حاضر استفاده می‌شوند، به دلیل کیفیت پایین PVC استفاده شده، عمر کوتاهی دارند. جنس این کارت‌های بانکی مگنت‌دار، از PVC است و بعد از گرانی دلار و وضعیت نامشخص ارزی، قیمت این کارت‌ها 1500 تومان به بالاست. این در حالی است که با توجه به ظرفیت تراشه کارت، قیمت کارت‌های هوشمند از حدود 6 هزار تومان شروع می‌شود. کارت‌های هوشمند قابلیت‌های زیادی دارند و می‌توانند در موقعیت‌های مختلف استفاده شوند.
بعد از خراب شدن کارت‌های مگنت‌دار، آنها دوباره قابل استفاده نیستند. یکی از کارشناسان این حوزه به خبرنگار راه پرداخت گفت: «کارت‌های بانکی کارت هوشمند به حساب نمی‌آیند. کارت‌های هوشمند عمر بالاتری دارند. کارت‌های هوشمند امنیت بسیار بالاتری دارند و قابل کپی شدن نیستند.
از این کارت‌ها می‌توان به عنوان کیف پول الکترونیکی استفاده کرد. پرداخت‌های امن با الگوریتم‌های رمزنگاری‌شده، پرداخت قسط، کارت‌های وفاداری، رعایت استانداردهای EMV و بسیاری از موارد اینچنینی، به راحتی روی کارت‌های هوشمند تعریف می‌شوند و این در حالی است که انجام چنین کارهایی با کارت‌های مگنتی میسر نیست. مهاجرت از این کارت‌ها به سمت کارت‌های هوشمند، می‌تواند ظرفیت‌های زیادی را در اختیار کاربران این کارت‌ها قرار دهد.
این کارشناس ادامه داد: «برای تأمین کارت ملی باید از ظرفیت چاپخانه‌های داخل کشور استفاده شود که تا سال گذشته این اتفاق میسر نشده بود و با توجه به مشکلات وارداتی، تامین کارت ملی هم با مشکل مواجه شد و سیاست‌گذار هم به مشکل خورد. کارت ملی قبلا وابسته به خارج از کشور بود.»
شنیده‌ها حاکی است که این مشکل در سال جدید برطرف می‌شود. بدنه کارت‌های ملی هوشمند بهتر است تا در داخل کشور تولید شود.
او با بیان اینکه کارت‌های بانکی مگنت‌دار به راحتی کپی می‌شوند، می‌گوید: «امنیت پایین، ضعف بزرگ کارت‌های مگنت‌دار است. از نظر امنیتی این کارت‌ها خیلی توصیه نمی‌شوند. در مقابل، کارت‌های هوشمند قابل کپی شدن نیستند.»
طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی، درحال حاضر نزدیک به ۴۱۲ میلیون و ۶۵۱ هزار کارت بانکی در دست مردم ایران قرار دارد. البته نزدیک به 20 درصد از این کارت‌ها بدون استفاده هستند. با کنار گذاشتن افرادی که به دلیل نرسیدن به سن قانونی حساب بانکی ندارند، می‌توان نتیجه گرفت که هر ایرانی به‌طور میانگین حداقل ۵ کارت بانکی دارد. معمولاً اغلب این کارت‌ها بی‌استفاده است یا اینکه صرفا فقط برای یک کار خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تکلیف کارت خودرو
کارت خودرو هم ازجمله کارت‌های هوشمندی است که این روزها صدور آن با مشکلات زیادی روبه‌رو شده است. مدتی است که صاحبان خودروهای صفر کیلومتر از تاخیرهای طولانی و چندماهه برای دریافت کارت خودرو گله دارند و با اینکه ماه‌هاست از خرید خودرویشان گذشته، هنوز نتوانسته‌اند کارت خودروی خود را تحویل بگیرند. خودروهای کارکرده که خرید و فروش می‌شوند هم این مشکل را دارند و کارت جدید برای آنها صادر نمی‌شود.
ظاهرا این موضوع هم بی‌ارتباط با تحریم‌ها نیست که باعث شده واردات کارت‌های خام به کشور با مشکل روبه‌رو شود. بسیاری از خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل که ثبت‌نام آنها در ماه‌های آغازین سال ۱۳۹۷ انجام شد، قبل از آغاز سال ۹۸ تحویل خریداران شد، اما صاحبان آنها با فقدان کارت خودرو روبه‌رو هستند.
این در حالی است که بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، همراه داشتن گواهینامه، بیمه‌نامه و کارت خودرو هنگام رانندگی اجباری است و در صورتی‌که هر یک از این اقلام، توسط راننده به مأمور پلیس ارائه نشود، قبض جریمه صادر خواهد شد و البته مأمور می‌تواند بنا به ضرورت، از ادامه حرکت خودرو جلوگیری و آن را به پارکینگ منتقل کند. این موضوع باعث شده افرادی که در سال ۹۷ خودروی صفر کیلومتر خریده‌اند، به جای کارت خودرو، کاغذی در ابعاد A۴ با خود حمل کنند که همان برگ سبز خودرو است و مفقود شدن آن مشکلات خاص خود را دارد.
البته بهمن‌ماه سال گذشته بود که سردار احمد نوریان، سخنگوی ناجا اعلام کرد در شرکت پشتیبان طرف قرارداد ناجا برای تأمین مواد اولیه برای تولید کارها مشکلی پیش آمده بود که اخیرا برطرف شده و فرآیند تولید صدور این کارت‌ها به روال قبل برگشته و دیگر مشکلی برای صدور کارت خودرو وجود ندارد. این مشکل برای افرادی هم که در سال ۹۷ منتظر دریافت کارت گواهینامه خود بودند، ایجاد شده بود که قرار است تا پایان سال برطرف شود، اما ظاهراً هنوز این اتفاق رخ نداده و نه کارت خودرو صادر شده نه گواهینامه.
