مردم درباره پایانه‌های فروش چه می‌گویند؟ [گزارش تحقیقی]

پیشرفت تکنولوژی و شبکه­های بانکی تاثیر چشمگیری بر نحوه انواع پرداخت گذاشته است. این تاثیرات، مزیت­های زیادی برای مشتریان، فروشندگان و حتی بانک­ها  به همراه داشته است، هر چند درکنار این مزیت­ها خطاها و مشکلاتی هم دیده می­شود. دستگاه­های کارتخوان موسوم به POS برای اولین بار در دهه 1970 توسط شرکت IBM به بازار معرفی شدند. خوشبختانه درایران بر خلاف بسیاری از کشورها، سوئیچ­های POS به سوئیچ­های بانکی متصل هستند به همین دلیل  این نوع پرداخت گستردگی بیشتری به خود گرفته است. با توجه به اهمیت کارتخوان­ها و نقش آن­ها در شبکه پرداختی استفاده از این دستگاه­های چه تاثیری بر فرهنگ پرداختی کشور چه از سمت مشتریان و چه از سمت ارائه دهندگان سرویس داشته است.

در نمایشگاه کتاب سال جاری از هفتاد غرفه­دار که از دستگاه­های کارتخوان استفاده می­کردند سوالاتی پیرامون تاثیر دستگاه­های کارتخوان بر نحوه کسب­وکار آنها پرسیدیم. اولین سوال را با میزان تاثیر کارتخوان­ها در سرعت پرداخت آغاز کردیم. 5 درصد غرفه­داران به کم­تاثیر بودن کارتخوان­ها در سرعت خرید رای دادند در مقابل 63 درصد به تاثیر بالای کارتخوان­ها در سرعت فروش اعتقاد داشتند.30 درصد با وجود تایید تاثیر کارتخوان­ها در سرعت پرداخت، ابراز داشتند که تاثیر آنها نه زیاد و نه کم است.

آیا کارتخوان­ها فروشندگان را از صدور فاکتور بی­نیاز کرده است؟چقدر؟ از 95 فروشندگانی که موافق با این مزیت بودند، 32 درصد ابراز کردند که تاثیر کارتخوان­ها در عدم صدور فاکتور کم و بسیارکم بوده است، در 30 درصد موارد زیاد و 10 درصد بسیار زیاد کمک کرده است. 23 درصد هم گزینه متوسط را انتخاب کردند.

از جامعه آماری پرسیده شد که استفاده از کارتخوان­ها چقدر آنها را در جابجایی پول بی­نیاز کرده است؟ از 98 درصدی که موافق این ویژگی بودند، 92 درصد فروشندگان، به تاثیر زیاد کارتخوان­ها در جابجایی پول اعتقاد دارند. همچنین 3 درصد به تاثیر کم آنها رای دادند و 3 درصد هم در میانه این بازه قرار داشتند.

اشتباه وارد کردن اطلاعات کارتخوان­ها یکی از نکات منفی است که در صورت بروز می­تواند سرعت پرداخت –که یکی از اهداف استفاده از کارتخوان­هاست- را کاهش دهد. 21 درصد از مخاطبان با این اِشکال موافق بودند و وجود این مشکل –مشکل بیزنسی- سرعت کسب و کار آنها را کاهش داده بود. 47 درصد این مشکل را خیلی حاد نمی­دیدند و 30 درصد هم با تایید مشکل فوق، این مشکل را خیلی زیان­بار برای کسب و کار خود نمی­دیدند.

از دیگر معایبی که مورد توجه دستگاه­های کارتخوان است طولانی بودن زمان در برقراری ارتباط با بانک­ها می­باشد. 98 درصد با این عیب موافق بودند و 33 اعتقاد داشتند این عیب تاثیر شدیدی در عقب افتادن کارها دارد. 30 درصد هم بروز این مشکل را در کند شدن کار‌ها تاثیرگذار نمی دانستند. در جالی که 36 درصد نیز این عقب افتادن را چشمگیر می­بینند.

در سوالی دیگر قطعی کارتخوان­ها را بررسی کردیم. قطعی دستگا­ه­های کارتخوان برای 95 درصد فروشندگان اتفاق افتاده بود. در 22 درصد این موارد این قطعی بسیارکم، در 30 درصد کم، 22 درصد متوسط، در 15 درصد موارد زیاد و در 6 درصد این قطعی­ها بسیار زیاد اتفاق افتاده بود.

بسیاری از کارتخوان­ها با مشکلات سخت­افزاری و فنی پیدا می­کنند، که استفاده را برای فروشندگان مشکل می­کنند. مشکلات فنی در 22 درصد بسیارکم در 29 درصد کم، در 22 درصد متوسط، در 21 درصد زیاد و در 6 درصد موارد بسیار زیاد مشاهده شده بود.

با وجود عرضه و تبلیغات زیاد بانک­ها برای استفاده مردم و فروشگاه­ها از دستگاه­های کارتخوان، از فروشندگان پرسیده شد، به چه میزان مردم برای پرداخت از دستگاه­های کارتخوان استقبال می­کنند. در 7 درصد جواب کم و بسیارکم بود، در 13 درصد متوسط، در 43 و 30 درصد موارد هم استقبال مردم برای خرید زیاد و بسیار زیاد گزارش شد.

بعد از سوالاتی پیرامون مشکلات و مزیت­های دستگاه­های کارتخوان عملکرد این دستگاه­ها را مورد بررسی قرار گرفت. در کل 97 درصد فروشندگان ازعملکرد کارتخوان­ها راضی بودند. اما 7 درصد این میزان رضایت کم و بسیارکم بود. این میزان در 14 درصد موارد متوسط بود، 46 درصد میزان رضایت زیادی داشتند و 32 درصد جامعه از استفاده و عملکرد دستگاه­ها رضایت بسیار زیادی داشتند.

اما مهمترین ویژگی و مزیت کارتخوان­ها چیست که تا این حد فروشندگان را راغب به استفاده از این دستگاه­ها کرده است؟

66 درصد جامعه آماری مهمترین کارکرد کارتخوان را  برای استفاده را حمل نکردن پول نقد عنوان کردند. 27 درصد فروشندگان به دلیل سهولت خرید از کارتخوان­ها استفاده می­کردند. 17 درصد هم سرعت در خریدو پاسخ به تقاضای مشتری را مهمترین کارکردها برای استفاده عنوان کردند. در این میان 9 درصد به محاسبه آسان­تر درآمد روزانه اشاره داشتند. 7 درصد هم گرفتن رسید فروشنده را مد نظر داشتند. اما کمرنگ‌ترین عامل دادن رسید به مشتری بود و 2 درصد جامعه به این کاربرد دستگاه­ها برای رسید مشتری توجه داشتند. (برخی بیش از یک گزینه را انتخاب کردند)

در کار با کارتخوان­ها مصرف­کنندگان با مشکلاتی مواجه می­شدند. همانطور که در نمودار مشاهده می­شود این مشکلات در چهار دسته کلی تقسیم می­شوند. شایع ترین مشکل (65 درصد) به اعتقاد فروشندگان انتظار برای برقراری ارتباط بود،15 درصد نیز  قطعی تلفن را به عنوان مشکل بعدی انتخاب کردند و به همین میزان اشکالات فنی کارتخوان­ها را موجب تعلل در کارها می­دانستند و 5 درصد پایانی نیز از اشتباه وارد کردن مبلغ خرید گلگی داشتند. تمام مشکلات عنوان شده در جهت کند شدن پرداخت مورد توجه قرار گرفته بود.