پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
محمد کرباسی و اشکان خسروپور؛ همشهری / در منطقه 13 پاریس همه به نام اینجا را می‌شناسند. در شهری که رهگذرها معمولاً حوصله آدرس دادن به غریبه‌ها، به‌خصوص گردشگران را ندارند، «ایستگاه اف» یا به قول فرانسوی‌ها «استاسیون اف» به اندازه رود سن و ایستگاه متروی مرکزی شهر مشهور است. فرانسوی‌ها خیز برداشته‌اند تا اینجا سیلیکون ولی جدیدی در جهان باشد و بار دیگر ثابت کنند که سیلیکون‌ولی فقط در کالیفرنیا نیست. مصاحبه پیش از عید با رکسانا ورزا، رئیس ایرانی ایستگاه اف که اکنون بزرگ‌ترین مجتمع استارت‌آپی جهان است، ما را به پاریس کشاند تا یکی از هسته‌های اصلی آنچه را امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه مسیر رسیدن به «ملت استارت‌آپی» خوانده از نزدیک ببینیم.
اینجا تا همین چند سال قبل ایستگاه قدیمی و متروکه تعمیر قطار بود اما حالا بزرگ‌ترین محل گردآوری استارت‌آپ‌های جهان و محل فراهم کردن تمام امکاناتی است که به آن نیاز دارند. واکاوی آنچه در این سازمان بزرگ خصوصی می‌گذرد، با تمام زیروبم‌ها و جزئیاتش به واسطه همراهی رکسانا ورزا، رئیس ایرانی «ایستگاه اف» محقق شد. برخلاف تصور رایج درباره محیط‌های استارت‌آپی دسترسی به این مجتمع و ورود به بخش‌های حساس آن اصلاً آسان نیست.
ما برخلاف تورهای رایج و کوتاه توانستیم چند ساعتی را در بخش‌های اختصاصی پشت سر بگذاریم و با بازدید از شتاب‌دهنده‌های مهمی مانند اپل، فیسبوک و گوگل با برخی از استارت‌آپ‌های شاخص مجموعه هم گفت‌وگو کنیم. این گزارش اولین مورد از مجموعه گزارش‌هایی برای آشنایی با راهکارهای فرانسه برای استارت‌آپ‌هاست. گزارش‌های بعدی درباره جزئیات فعالیت شتاب‌دهنده‌ها و آشنایی با برخی استارت‌آپ‌های شاخص در این مجتمع به‌زودی در صفحه دانش و فناوری منتشر می‌شود.
مرکز جدید بازدیدهای دیپلماتیک
هرچند ایستگاه اف همین الان هم از حدود هزار استارت‌آپ در آن واحد پذیرایی می‌کند اما فرانسوی‌ها برنامه‌های مفصلی برای پیشرفت و توسعه آن دارند تا به قول ماکرون، فرانسه آینده را اقتصاد استارت‌آپی بسازد. استیشن اف، یکی از مهم‌ترین مراکز این روزهای فرانسه است؛ آن‌قدر مهم که آن را چه از لحاظ طول و عرض و چه از نظر اهمیت استراتژیک با برج ایفل مقایسه می‌کنند.
با وجود عمومی بودن برخی محیط‌ها، تدابیر امنیتی خاصی برای بخش‌های غیرعمومی وجود دارد. در دنیای جدید، خلاقیت، نوآوری و استارت‌آپ‌ها حرف اول را در اقتصاد می‌زنند؛ به همین‌خاطر وجود نیروهای امنیتی ویژه که در شلوغی و رفت‌وآمدها بسیار همه‌چیز را زیر نظر داشتند به نظر غیرطبیعی نمی‌آمد. رفت‌وآمد بدون کارت شناسایی ویژه ایستگاه اف در این مجتمع تقریباً غیرممکن است. کارت‌های شناسایی هم براساس نوعشان سطح دسترسی مختلفی برای باز کردن در بخش‌ها دارند.
چرا ایستگاه اف مهم است؟
فرانسه یکی از گردشگرپذیرترین کشورهای دنیاست و شاید اگر کشور دیگری بود زندگی را با همین گردشگرها و درآمد حاصل از آن پشت‌سر می‌گذاشت. فقط در سال 2017 بیشتر از 89 میلیون گردشگر از این کشور بازدید کرده‌اند. با وجود این، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری جوان فرانسه خوب می‌داند اقتصاد آینده کشورش را کسب‌وکارهای نوپا یا استارت‌آپ‌ها می‌گردانند.
او به‌دنبال این است که شاخه جدیدی به درخت درآمدهای اقتصادی کشورش اضافه کند. اقتصاد استارت‌آپی در کنار صادرات محصولات فرانسوی، گردشگری و خودروسازی قرار است جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. بازدید گاه‌وبیگاه امانوئل ماکرون و همسرش «بریجیت» از ایستگاه اف، گپ‌وگفت‌های مفصلشان با جوان‌ها، استارت‌آپ‌ها و مدیران این فضای استارت‌آپی بزرگ فرانسه باعث شده اینجا به یک نقطه مهم تبدیل شود.
اهمیت استارت‌آپ‌ها در جهان آن‌قدر زیادشده که روسای جمهور، نخست‌وزیران و مقامات ارشد کشورها در سفر به پاریس و دیدارهای رسمی به جز ادای احترام به یادبود جان‌باختگان فرانسه در طاق پیروزی، ایستگاه اف را نیز جزو مقاصد اصلی بازدیدشان قرار می‌دهند. امانوئل ماکرون بارها در سخنرانی‌هایش گفته، مردم فرانسه باید طبق مدل استارت‌آپی پیشرفت و فکر کنند. با همین نگاه، در دوران او وضعیت استارت‌آپ‌های داخلی بسیار بهتر و حتی باعث شده گروهی از استارت‌آپ‌های خارجی هم این کشور را به‌عنوان محل رشد خود انتخاب کنند.
ایستگاه اف کجاست؟
ایستگاه اف یک ایستگاه تعمیر قطار قدیمی در نزدیکی یکی از ایستگاه‌های متروی پاریس بوده است. این ایستگاه که حدود 90 سال پیش برای آخرین بار به‌عنوان تعمیرگاه مورد استفاده قرار گرفته بود، تا مدت‌ها بلاتکلیف و بی‌استفاده بود و عملاً گاهی به‌عنوان محل برگزاری برخی همایش‌ها از آن استفاده می‌شد؛ اما طی 4 سال به بزرگ‌ترین فضای کار استارت‌آپی مشترک در تمام دنیا تبدیل شد.
چهره‌های مهم
خاویر نیل، میلیاردر مشهور فرانسوی ایده ساخت یک مرکز برای استارت‌آپ‌ها را مدت‌ها در سر داشت. او بعد از چند دیدار با رکسانا ورزا که پیش‌تر در شرکت‌های مختلفی ازجمله مایکروسافت در حوزه استارت‌آپ‌ها کار کرده بود، این ایده را مطرح کرد. رکسانا بعد از بازدید از چند مکان مختلف در نقاط گوناگون دنیا در نهایت ایستگاه قدیمی قطار را انتخاب کرد و آن را به خاویر نشان داد.
آنها با کمک هم نقشه‌های اولیه را ریختند و در نهایت، بعد از خرید تمام ایستگاه قطار توسط خاویر با کمک یک معمار آن را به جایی تبدیل کردند که استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، سرمایه‌گذاران عمده، راهنمایان و… بتوانند همزمان با هم در ارتباط باشند و از ایده‌ها و امکانات هم استفاده کنند.
رکسانا ورزا در این‌باره به همشهری می‌گوید: ایده‌مان این بود که استارت‌آپ‌ها بتوانند دغدغه‌ها، مشکلات و راه‌حل‌هایشان را در یک مکان با هم به اشتراک بگذارند. اینجا فضایی را فراهم آورده که استارت‌آپ‌ها می‌توانند با هم حرف بزنند و مشکلات مشترکی را که سر راه‌شان وجود دارد حل کنند. «راشل وانیه»، مدیر روابط عمومی ایستگاه اف نیز درباره تفاوت ایستگاه اف با بقیه مراکز استارت‌آپی در دنیا به همشهری می‌گوید: «هنوز هیچ پروژه‌ای که با چنین رویکردی اجرا شود در تمام دنیا ندیده‌ام.
در نمونه‌های مشابه، یک شرکت بسیار بزرگ وجود دارد که در یک مکان مشخص استارت‌آپ‌هایش را اسکان داده و از آنها حمایت می‌کند. در اینجا یک گروه خاص وجود ندارد بلکه گروه‌های مختلف از تمام دنیا دور هم جمع شده‌اند.»
مجتمع استارت‌آپی به چه درد می‌خورد؟
قوانین در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، راه‌اندازی کسب و کار، دریافت مجوز کار فرانسه برای استارت‌آپ‌ها نسبت به زمان ریاست‌جمهوری فرانسوا اولاند پیشرفت بسیاری کرده و آسان‌تر شده است. مجتمع‌های استارت‌آپی اینچنینی که حالا تعدادشان در دنیا هر روز در حال بیشتر شدن است می‌توانند مشکلات زیادی از استارت‌آپ‌ها که فعلاً ضعیف و در حال رشد هستند را برطرف کنند.
نخستین مسئله حل مشکلات مالیات، ثبت شرکت و هزینه بالای اجاره محل کار است که این مجتمع‌ها آن را با هزینه بسیار پایین‌تر نسبت به سطح کشور حل می‌کنند؛ یعنی با هزینه پایین تیم‌های استارت‌آپی می‌توانند در جایی که ۲۴ ساعت شبانه‌روز باز است، فعالیت کنند و امکانات اصلی را داشته باشند اما مهم‌تر از این مسئله حضور شتاب‌دهنده‌ها و همچنین سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر در این مجتمع‌هاست که ارتباط دوطرف را آسان می‌کند. استارت‌آپ‌ها می‌توانند در چنین مکانی و با ارتباط نزدیک خیلی سریع‌تر درصورت نیازشان سرمایه‌گذاری پیدا کنند که در سود و زیان‌شان شریک باشد. علاوه بر این استفاده از مشاوره‌های مالی، حقوقی و تجاری در این مجتمع‌ها خیلی آسان و در دسترس است.
همچنین این مجتمع‌ها مرکز برگزاری همایش‌ها و ورک‌شاپ‌های استارت‌آپی می‌شوند که برای هر فعالی در این حوزه مفید خواهد بود. ایستگاه اف مانند مجتمع‌های استارت‌آپی دیگر جهان بخش مهمی از فرایند دسترسی استارت‌آپ‌ها به تسهیلات بزرگ خصوصی و دولتی را آسان کرده و در کنار جلب توجه دنیا به مسئله مهم «اقتصاد استارت‌آپی» کاری کرده که درخواست استارت‌آپ‌ها و دغدغه‌هایشان راحت‌تر شنیده شود.
در تهران هم چندوقتی است نمونه‌ای مشابه به نام کارخانه نوآوری با تبدیل کاربری یک کارخانه قدیمی تولید الکترود پاگرفته است.
ایستگاه اف چطور کار می‌کند؟
اینجا مجموعه‌ای از سرمایه‌گذارهای خطرپذیر، نمایندگی کمپانی‌های بزرگ جهانی، مربی‌های استارت‌آپی (منتورها) و نمایندگی سازمان‌های دولتی است که از طرف وزارت اقتصاد فرانسه فعالیت استارت‌آپ‌ها را ساده‌تر می‌کنند. هم‌اکنون، در اینجا بیشتر از هزار استارت‌آپ مشغول کار هستند. آنها برای ورود به اینجا درخواست‌شان را به همراه نمونه اولیه و مشخصات کاری، نیازها و… در سایت «ایستگاه اف» ثبت می‌کنند.
اگر طرح‌شان مورد پذیرش قرار بگیرد، می‌توانند در اینجا کار کنند. برنامه‌ها یا Program در ایستگاه اف عمدتاً توسط کمپانی‌های بزرگ ساماندهی می‌شود و بنا به اینکه، زمینه کاری یک استارت‌آپ در کدام بخش باشد، هرکدام تحت آموزش و حمایت یک کمپانی قرار می‌گیرند و می‌توانند پروژه‌شان را در اینجا دنبال کنند.
راشل وانیه، مدیر روابط عمومی ایستگاه اف به همشهری می‌گوید: «استارت‌آپ‌ها می‌توانند چند برنامه را به‌صورت همزمان انتخاب کنند و برای تمام بخش‌ها مدارک‌شان را بفرستند. در نهایت، آن بخشی که برایشان مناسب‌تر باشد، به آنها معرفی می‌شود. برای اینکه احتمال پذیرش‌تان بالاتر برود، باید بدانید که در اینجا ایده داشتن مهم نیست بلکه کسی که در ایستگاه اف نام‌نویسی می‌کند باید در «مرحله بذری» یا Seeding باشد. یعنی کسانی می‌توانند وارد مجتمع شوند که حداقل پروتوتایپی از محصول‌شان را آماده کرده باشند. به جز کمپانی‌های بزرگی مثل فیسبوک، گوگل و آمازون که برنامه‌های مجزایی برای حمایت از استارت‌آپ‌ها طرح‌ریزی کرده‌اند، ایستگاه اف 2 برنامه مجزا را اجرا می‌کند.
برنامه ویژه بنیانگذارها یا Foundrs Program
هزینه: ماهانه 195 یورو به‌ازای یک میز کار تک‌نفره
یک فضای کار اشتراکی در اختیار استارت‌آپ‌های تازه‌کار که در مرحله اولیه هستند قرار می‌گیرد و در عین حال، امکان شرکت در همایش‌های اختصاصی و برنامه‌های ویژه برای آنها فراهم می‌شود. کارکرد کلی این برنامه، حل کردن مشکلات روزمره استارت‌آپی است که بیشترشان مشابه هم هستند و در یک فضای تعاملی امکان حل کردن مشکلات‌شان وجود دارد.
در این برنامه، به ازای حضور هر یک نفر در ایستگاه اف 195 یورو در ماه دریافت می‌شود. مقام‌های ایستگاه این رقم را در شهری مانند پاریس بسیار معقول می‌دانند. کل اعضای تیم می‌توانند در این محل مشغول کار شوند یا فقط یک نفرشان در اینجا حاضر باشد اما اینطور که «راشل وانیه»، مدیر روابط عمومی ایستگاه اف به همشهری می‌گوید: «در حال برنامه‌ریزی برای باز کردن فضا هستیم تا با بزرگ‌تر شدن اندازه استارت‌آپ‌ها، آنها بتوانند تمام افراد تیم‌شان را همچنان در همین‌جا مستقر کنند و از امکانات همین‌جا استفاده کنند.»
رکسانا ورزا می‌گوید: «مبلغی که از تیم‌ها دریافت می‌شود با توجه به هزینه اجاره دفتر در پاریس کاملاً رقابتی است. حداقل مبلغ اجاره دفتر در پایتخت فرانسه دست‌کم 400 یورو درماه است و مبلغ تعیین شده در ایستگاه اف، با توجه به خدمات جانبی که ارائه می‌دهد، کاملاً اقتصادی است.»
برنامه ویژه مبارزان یا Fighters Program
هزینه: رایگان برای یک‌سال
این برنامه روی بانوان، افراد جنگزده، پناهجویان و افراد بیمار و… تمرکز دارد که توانسته‌اند با مشکلات مبارزه کنند و پیروز شوند و حالا به‌دنبال ایده و خلاقیت‌شان هستند. بسیاری از مدیران استارت‌آپی اشخاصی هستند که موفق شده‌اند از خانواده، دوستان یا اطرافیان‌شان سرمایه بگیرند اما افراد بااستعداد زیادی هم هستند که چنین امکاناتی ندارند.
بخشی از کسانی که هم‌اکنون در برنامه مبارزان ایستگاه اف مشغول کار هستند، کسانی هستند که زمانی سرطان داشته و بهبود پیدا کرده‌اند یا از شرایط سختی مثل جنگ در کشورهای مختلف جان به در برده‌اند. کسانی که ایده‌شان در این بخش پذیرفته شود می‌توانند تا یک سال از امکانات ایستگاه اف به رایگان استفاده کنند. راشل وانیه، مدیر روابط عمومی ایستگاه اف در این‌باره می‌گوید: «این برنامه ازماه ژانویه (دی‌ماه) آغاز شده و فقط حدود چندماه از آغاز آن می‌گذرد. در نتیجه برای آینده هنوز برنامه‌ای نداریم. منتظریم تا نتیجه کار استارت‌آپ‌های مبارز را ببینیم و بعد در این‌باره تصمیم بگیریم.»
با سلام
از مطالب پر محتوا و کاربردی شما بی نهایت سپاسگزارم
خوب بود اگر در مورد سیلیکون ولی و پارک های فناوری و استارت اپ های احیایی مانند همین مطلب بذارید ممنون میشم