پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
12 چیز درباره بیتکوین که باید بدانید و حوصله واژه‌های سخت را هم ندارید
ماهنامه عصر تراکنش / ماهنامه عصر تراکنش در شماره آبان‌ماه خود مطلبی منتشر کرده است که در آن 12 چیز درباره بیتکوین که باید بدانید را به زبانی ساده آورده است. در ادامه متن این مطلب آمده است.
1. بیتکوین پول نیست، یک نوع «ارز» است
بیتکوین پول نیست. دولت‌ها در دنیا سه نگاه به بیتکوین دارند؛ یا آن را قانونی می‌دانند، یا آن را غیرقانونی می‌دانند، یا به آن بی‌توجهی می‌کنند. دولت ایران تا مدتی پیش رویکرد سوم را انتخاب کرده بود. آن‌هایی که بیتکوین را قانونی می‌دانند هم معمولاً دو دسته هستند؛ یا بیتکوین را کالا می‌بینند یا یک ارز. تفاوت اینجاست که اگر بیتکوین کالا باشد همه آن قوانینی که درباره کالا مصداق دارد، درباره بیتکوین هم مصداق پیدا می‌کند. اگر بیتکوین را ارز ببینند، همان قوانین حاکم بر ارز هم بر آن‌ها هم حاکم می‌شود. درهرحال بیتکوین پول نیست. برای سادگی بیتکوین را باید ارزی مانند دلار دید؛ با این تفاوت که این ارز پشتیبانی هیچ بانک مرکزی را ندارد. واژه‌هایی مانند پول دیجیتال درباره بیتکوین اشتباه است. بیتکوین در فضای دیجیتال رشد کرده و مانند طلای دنیای دیجیتال می‌ماند.
2. بیتکوین چه جور ارزی است؟ یعنی چی ارز رمزنگاری‌شده؟
چون هیچ بانک مرکزی پشت بیتکوین نیست، بیتکوین پول نیست و یک جور ارز است. اگر طلا یک عنصر شیمیایی است، بیتکوین هم مربوط است به دنیای دیجیتال. اساس بیتکوین بر رمزنگاری است. با اینکه شفافیت در بیتکوین بالاست و به‌آسانی می‌توان تمام تراکنش‌های افراد را دید، اما چیزی قابل دستکاری نیست. برای تقلب در دنیای بیتکوین باید بیشتر از نصف کاربران آن با هم متحد شوند. گاهی وقت‌ها برای ایجاد تغییرات در کل سیستم ممکن است کاربران با هم به اجماع برسند. این اجماع در ارز رمزنگاری‌شده اتریوم رخ داد و کاربران این ارز را دو دسته کرد؛ کسانی که اجماع کردند و در سیستم تغییر ایجاد کردند امروز از اتریوم استفاده می‌کنند و آن‌ها که مخالف تغییر بودند، امروز از اتریوم کلاسیک استفاده می‌کنند.
3. کجای بیتکوین نوآوری دارد؟
زمانی که ساتوشی ناکاموتو ایده زنجیره بلوک را مطرح کرد، می‌خواست پولی جدید ایجاد کند که دولت‌ها توان کنترل آن را نداشته باشند. قلب تپنده ایده ناکاموتو زنجیره بلوک بود. زنجیره بلوک یک فناوری یا پروتکلی است که در آن به‌جای استفاده از سیستم‌های متمرکز، از قدرت شبکه و سیستم‌های گسترده استفاده می‌شود. مشابه دانلود فایل از طریق پروتکل تورنت، در زنجیره بلوک هیچ دیتاسنتر و سرور مرکزی برای ذخیره‌سازی اطلاعات وجود ندارد و در واقع این نودها یا سیستم‌های کامپیوتری هستند که در سراسر شبکه به هم کمک کرده و اطلاعات را پردازش و ذخیره می‌کنند. زنجیره بلوک کاربردهایی فراتر از بیتکوین و حتی بانکداری و پرداخت دارد. در شماره‌های گذشته عصر تراکنش برخی از کاربردهای زنجیره بلوک را شرح دادیم. بسیاری از بانک‌ها این روزها متوجه قدرت زنجیره بلوک شده‌اند و تلاش می‌کنند کاربردهای آن را دریابند.
4. یعنی چی که بیتکوین واسطه‌ها را حذف می‌کند؟
بیتکوین برای این درست شد که دست بانک‌ها را از واسطه‌گری حذف کند. بانک‌ها در سال‌های گذشته پول‌ها و طلاهای مردم را گرفتند و به کسانی که به آن‌ها نیاز داشتند، وام دادند. این ساده‌ترین تصور از بانکداری است و سال‌به‌سال بانکدارها سعی کردند روش‌های مختلفی برای خلق پول پیدا کنند. تنها نهادهایی که به‌صورت قانونی مجاز به خلق پول‌اند، بانک‌ها هستند. بانک‌ها به‌مرور فراتر از یک واسطه عمل کردند و دلیل آن هم این بود که پول‌های فراوانی که در اختیار داشتند به آن‌ها این قدرت و اجازه را می‌داد که دست به کارهای متهورانه بزنند. بحران‌های مالی مانند بحران سال ۲۰۰۷ در آمریکا و بحران‌های مختلفی که در ایران اتفاق می‌افتد، به‌خاطر کارهای هیجان‌انگیزی است که بانک‌ها انجام می‌دهند. در نهایت این مردم هستند که ضرر می‌کنند. بیتکوین با این منطق درست شد که هیچ بانک و نهاد واسطی بین افراد وجود نداشته باشد. دقیقاً مثل دانلود از طریق تورنت که فایل در هیچ سرور مرکزی وجود ندارد.
5. اگر هیچ بانک مرکزی پشت بیتکوین نیست، چه ضمانتی پشت این پول هست؟
ژاپنی‌ها با آغوش باز بیتکوین را پذیرفته‌اند. چینی‌ها محدودیت‌هایی برای بیتکوین دارند. آن‌ها برای معاملات داخلی نمی‌توانند از آن استفاده کنند، اما برای پرداخت‌های خارج از چین یا دریافت‌هایشان می‌توانند از آن استفاده کنند. در ایالات‌متحده آمریکا تقریباً هر ایالت قوانین خودش را دارد؛ منتها به‌طورکلی بیتکوین غیرقانونی نیست و اداره مالیات آمریکا بیتکوین را یک جور کالا می‌داند. اقتصاددان‌ها به کالا می‌گویند «کومودیتی». البته خزانه‌داری آمریکا بیتکوین را ارز مجازی غیرمتمرکز می‌داند. استرالیا اخیراً قوانینی برای ICO یا جذب سرمایه از طریق ارزهای رمزنگاری‌شده منتشر کرده است. کره‌ای‌ها محدودیت‌هایی روی ICO وضع کرده‌اند. همه این‌ها در حالی رخ می‌دهد که هیچ دولت و بانک مرکزی پشت بیتکوین نیست. کسی ضامن بیتکوین نیست؛ دقیقاً مثل طلا. ضمانت طلا پذیرش آن توسط همه مردم جهان است؛ وگرنه این عنصر جدول تناوبی هیچ ارزش ذاتی ندارد. ضمانت بیتکوین شبکه گسترده افرادی است که آن را پذیرفته‌اند.
6. آیا کسی هم با بیتکوین خریدوفروش می‌کند؟
بله. این روزها جدا از صرافی‌های فراوانی که در دنیا کار تبدیل بیتکوین به دیگر ارزها را انجام می‌دهند، برخی از کمپانی‌های بزرگ دنیا شروع به پذیرش بیتکوین کرده‌اند. اگر آمازون هم به این جمع اضافه شود، احتمالاً اتفاق مهمی رخ دهد. برخی می‌پرسند بیتکوین را چگونه می‌توان خرج کرد. واقعیت این است که نقل‌وانتقال پول و خرج کردن بیتکوین ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. برای این کار کافی است فقط یک بار آن را امتحان کنید. برای استفاده از بیتکوین انواع کیف‌‌پول‌ها وجود دارد و به آسانی استفاده از آن‌ها را یاد می‌گیرید. ظاهر سخت و فنی بیتکوین خیلی‌ها را می‌ترساند، ولی واقعیت این است که استفاده از بیتکوین ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.
7. واقعاً استفاده از بیتکوین بدون هزینه و کارمزد است؟
خیر. استفاده از بیتکوین بدون هزینه و کارمزد نیست. وقتی شما از طریق بیتکوین به یک نفر پول می‌دهید، برای انجام تراکنش سیستم‌های مختلفی در سراسر جهان باید به شما کمک کنند؛ بنابراین کارمزدی بسیار اندک بابت این نقل‌وانتقال از شما کسر و به کسانی که به این تراکنش‌ها کمک کرده‌اند، پرداخت می‌شوند؛ اما این عدد در عمل آن‌قدر کم است که می‌شود گفت با هزینه بسیار پایین نقل‌وانتقال قابل انجام است. یک نکته مهم هم این است که بیتکوین مرز نمی‌شناسد و چیزی به نام انتقال بین‌المللی و سختی‌های آن را نداریم.
8. صرافی‌ها و کیف پول‌های بیتکوین چه کار می‌کنند؟
صرافی‌های بیتکوین همان کاری را می‌کنند که صرافی‌های معمولی انجام می‌دهند. کیف پول‌های بیتکوین هم اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایی هستند که به شما کمک می‌کنند اطلاعات دارایی‌تان را نگهداری کنید. برخی از این کیف پول‌ها ابری هستند و اطلاعات شما را در ابرها ذخیره می‌کنند. خوبی این کیف پول‌ها این است که شما از همه‌جا به اطلاعاتتان دسترسی دارید و ایراد هم این است که اگر هک شوند، شما همه دارایی‌تان را ممکن است از دست بدهید. کیف پول‌های سخت‌افزاری هم دقیقاً مانند یک کیف پول واقعی می‌مانند که شما اطلاعاتتان را آنجا نگهداری می‌کنید و اگر سخت‌افزار را از دست بدهید، دارایی‌تان را از دست می‌دهید. دقیقاً مانند یک کیف‌پول واقعی پر از پول که گم می‌کنید. تاریخ کوتاه بیتکوین هم کم ندارد از قصه افرادی که کل بیت‌کوین‌هایشان روی یک هارد بوده و آن را از دست داده‌اند؛ بدون اینکه بک‌آپی از آن داشته باشند.
9. آیا در ایران هم می‌شود از بیتکوین استفاده کرد؟
بله. بیتکوین محدود به هیچ مرزی نیست. در ایران هم می‌شود از آن استفاده کرد و از همه آن جاهایی که به‌عنوان یک ایرانی می‌شود خرید کرد، می‌توان از طریق بیتکوین خرید انجام داد.
10. دولت ایران چه برنامه‌ای برای بیتکوین دارد؟
مرکز پژوهش‌های مجلس مستندی درباره زنجیره بلوک آماده کرده است. مرکز ملی فضای مجازی هم کارهایی انجام داده است. بانک مرکزی ایران هم در زمینه ارزهای رمزنگاری‌شده گفته است که در سال ۹۷ قوانین آن را تدوین می‌کند. هیچ مقام دولتی در ایران بیتکوین را غیرقانونی اعلام نکرده است؛ منتها ابهاماتی وجود دارد که شاید به‌مرور رفع شود.
11. مشابه‌های بیتکوین چقدر مهم هستند؟
خیلی. مهم‌ترین مشابه بیتکوین، اتریوم است. برخلاف بیتکوین این ارز مشخص است که توسط چه کسی خلق شده است. ارزهای رمزنگاری‌شده زیادی مانند زی‌کش، لایت‌کوین، دش و مونرو در دنیا وجود دارند. این ارزها ممکن است در آینده مورد توجه بیشتری قرار بگیرند و به‌مرور ارزش‌شان بیشتر شود.
12. جایی هست که بتوانم اطلاعات بیشتری درباره بیتکوین پیدا کنم؟
شبکه راه پرداخت به‌صورت تخصصی درباره فین‌تک محتوا تولید می‌کند. فین‌تک یعنی کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی. بیتکوین هم یکی از بخش‌های فین‌تک است. شما می‌توانید از طریق رسانه‌های شبکه راه پرداخت مانند وب‌سایت راه پرداخت یا نشریه عصر تراکنش اطلاعات خوبی درباره بیتکوین به دست آورید. انتشارات شبکه راه پرداخت هم کتاب‌های خوبی درباره بیتکوین ترجمه کرده است که می‌توانید آن‌ها را بخوانید.
مقاله بسیار خوبی بود