پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
لحظه بزرگ یوان: چرا چین با سرعت در حال کنار گذاشتن دلار است؟
چین با شتاب از دلار فاصله می‌گیرد و مقامات این کشور می‌گویند یوان سرانجام به مرحله بلوغ رسیده است
رهبران چین یک فرصت تاریخی پیشِ‌رو دارند. سیاست تجاری پرنوسان دونالد ترامپ، کسری‌های بودجه عظیم آمریکا و تهدیدهایی که استقلال فدرال‌رزرو را تضعیف می‌کند، همگی خطر آسیب‌زدن به دلار را افزایش داده‌اند. از ابتدای سال، ارزش دلار بر مبنای مبادلات تجاری هفت درصد افت کرده و این بدترین عملکرد آن از سال ۱۹۷۳ تاکنون است. در مقابل، ارز به‌شدت کنترل‌شده چین؛ یوان به بالاترین سطح خود از زمان انتخاب مجدد ترامپ رسیده است. سرمایه‌گذاران خارجی در حال ورود هستند و بسیاری از دولت‌ها نیز به دنبال جایگزینی برای دلار می‌گردند.
این سطح از علاقه بی‌سابقه است. البته این نخستین تلاش چین برای بین‌المللی‌سازی یوان نیست. اولین فشار جدی در سال ۲۰۰۹ آغاز شد؛ همان زمانی که چین شروع کرد به آزادسازی محدود کنترل سرمایه. تلاش دیگر در سال ۲۰۱۵ رخ داد، وقتی چین به‌دلیل اصلاح ناگهانی نرخ برابری یوان با بحران ارزی مواجه شد. آن تجربه به‌خوبی نشان داد مقامات چینی مشتاق‌اند این مسیر به‌گونه‌ای پیش برود که هم پایدار باشد و هم کنترل آن‌ها بر جریان سرمایه حفظ شود.
رهبران چین فکر می‌کنند یوانِ مورد پذیرش جهانی، می‌تواند صادرکنندگان آن‌ها را در برابر نوسان دلار مصون کند و فشار تحریم‌های مالی آمریکا را کاهش دهد. برخی مقامات چینی امیدوارند سرمایه‌گذاران خارجی کنترل‌گری شدید دولت را نادیده بگیرند و یوان را به‌عنوان یک دارایی جذاب ببینند. در سال‌های اخیر، چین برای تقویت این جذابیت، مشوق زیادی ارائه کرده است. سهم یوان در وام‌دهی خارجی بانک‌های چینی به‌سرعت افزایش یافته و اکنون به بیش از ۲۰ درصد رسیده است. پکن همچنین نیازمند تقویت جایگاه خود به‌عنوان بازیگر مالی بین‌المللی است. اما مقامات به‌خوبی می‌دانند برای افزایش نفوذ اقتصادی، باید انگیزه بیشتری به سرمایه‌گذاران جهانی بدهند تا یوان را بپذیرند و دارایی‌های یوانی بخرند.
یوان چقدر موفق شده است؟
با هر معیار واقع‌بینانه‌ای، یوان هنوز عقب است. با وجود اینکه چین نزدیک به یک‌پنجم فعالیت اقتصادی جهان را به خود اختصاص می‌دهد، سهم یوان در پرداخت‌های بین‌المللی تنها ۴ درصد است (در مقابل ۵۰ درصد دلار). سهم یوان در ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی نیز تنها ۲ درصد است (در مقابل ۵۸ درصد دارایی‌های دلاری). بخش زیادی از این ناکامی ناشی از کنترل سخت‌گیرانه پکن بر ورود و خروج سرمایه است. اقتصاددانان چینی می‌گویند بین‌المللی‌شدن یوان تنها زمانی امکان‌پذیر است که چین سیاست پولی خود را بازتر کند، اما دولت تمایل چندانی ندارد.
با این حال، حتی با وجود اینکه آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا باقی مانده، سلطه دلار رو به کاهش است. سیاست‌گذاری‌های آمریکا برخی کشورها را به سمت کاهش وابستگی به دلار سوق داده است. چین از این فرصت نهایت استفاده را می‌کند. از سال ۲۰۲۲، زمانی که تحریم‌های مالی غرب علیه روسیه اعمال شد، تغییرات بزرگی در مسیر حرکت یوان رخ داد. طبق مطالعه‌ای از فدرال‌رزرو، پس از تحریم روسیه، بانک‌های چینی تقریباً تمام وام‌های خارجی خود را از دلار به یوان منتقل کردند (در حالی‌که پیش از تحریم‌ها فقط ۱۵ درصد وام‌ها یوانی بود). این اقدام باعث سه برابر شدن حجم وام‌دهی خارجی یوان شد.
دولت چین همان استراتژی را در داخل کشور نیز پیش می‌برد: حفظ ترازنامه‌ای قوی و توسعه بازارهای مالی مبتنی بر یوان. از زمان شروع بین‌المللی‌سازی یوان، این کشور ۴.۵ تریلیون یوان (معادل ۶۳۰ میلیارد دلار) خط اعتباری به بانک‌های مرکزی ارائه کرده است. چین اکنون رقیب جدی صندوق بین‌المللی پول در این حوزه است. حتی نفوذ بانک‌های چینی در آسیا نیز افزایش یافته است.
پکن همچنین ابزارهای پرداخت خود را توسعه داده است:
- یوان دیجیتال
- پرداخت‌های موبایلی و QR
- سیستم پیام‌رسان مالی CIPS (جایگزین چینی سوئیفت)
اکنون بیش از ۱۷۰۰ بانک در جهان به CIPS متصل هستند و حجم تراکنش‌ها نسبت به سال قبل ۴۳ درصد رشد کرده است. چین حتی با بانک‌های ترکیه، موریس، امارات و کشورهای آفریقایی برای توسعه این شبکه همکاری کرده است.
سال گذشته، بزرگ‌ترین پلتفرم تجارت دیجیتال چین اعلام کرد در جست‌وجوی جایگزین کامل برای دلار است. همچنین آمریکا در سال ۲۰۲۳ استفاده از تجهیزات مخابراتی هواوی را ممنوع کرد، اما شرکت‌های بزرگ آمریکایی هنوز هم از هارمونی‌اواس (سیستم‌عامل هواوی) استفاده می‌کنند.
مسئله مهم این است که تلاش گسترده چین در حوزه زیرساخت‌های مالی، انگیزه واقعی برای نگه‌داشتن دارایی‌های یوانی ایجاد کرده است. کاهش نرخ بهره جهانی و شرایط تورمی نیز هزینه وام‌گیری Offshore را به پایین‌ترین سطح ۲۰ ساله رسانده است. شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های فناوری؛ اکنون در مسیر ثبت رکورد انتشار اوراق «دام‌سام» (اوراق یوانی در بازارهای خارجی) قرار دارند.
بازارهای جدید و درخواست بین‌المللی برای یوان
کشورهای بیشتری از یوان برای انتشار اوراق استفاده می‌کنند. در ماه ژوئیه، مجارستان بزرگ‌ترین اوراق قرضه یوانی تاریخ را منتشر کرد. در ۸ سپتامبر، فایننشال‌تایمز گزارش داد شرکت‌های انرژی روسیه اجازه یافته‌اند اوراق یوانی عرضه کنند. کنیا نیز در حال بررسی انتشار اوراق یوانی است.
همه این‌ها نشان‌دهنده جابه‌جایی تدریجی جهان به سمت تنوع‌بخشی ارزی است؛ روندی که با سیاست‌های آمریکا تسریع شده است. پکن نیز با مهارت از فرصت استفاده می‌کند.
منبع
اکونومیست