پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سوم آبان ماه ایسنا خبری منتشر کرد با تیتر: «برداشت نامحسوس از حساب‌های بانکی مردم». همین و دیگر هیچ؛ بازتابی از این خبر در رسانه‌های تخصصی حوزه بانکداری هم منتشر نشد. نه‌تنها مسوولین بانک مرکزی به این خبر عکس‌العملی نشان ندادند بلکه حتی از کارشناسان حوزه بانکداری هم صدایی درنیامد که نیامد.
ماجرا ازاین قرار بود که سردار احمد جهانسری، مدیرکل پدافند غيرعامل استانداری آذربایجان شرقی در یک نشست خبری گفته بود: «کارشناسان امنیت بانک‌ها و مهندسان متخصص و ماهر IT هر روز چندین تهدید به شبکه‌های بانکی را خنثی می‌کنند. در کنار خنثی‌سازی تهدیدات سایبری به شبکه بانکی، متأسفانه در بعضی موارد مشاهده می‌شود که هکرهای داخلی و خارجی موفق عمل کرده و می‌توانند روزانه از حساب قشر عظیمی از مردم، بدون آن‌که خودشان اطلاعی داشته باشند رقم بسیار اندکی را به‌صورت مستمر برداشت کنند.»
چند اشتباه بارز در این اظهارات وجود دارد. اولاً به گفته کارشناسان و متخصصانِ امنیت بانکی، تابه‌حال کسی موفق به هک یا نفوذ به شبکه بانکی کشور نشده است، اغلب مواقع کسانی که تخصصی در این خصوص ندارند به‌اشتباه از واژه هک استفاده می‌کنند، دراین‌باره مدیر امنیت یکی از شرکت‌های بانکی می‌گوید: «در ادبیات امنیت سیستم‌های کامپیوتری، واژه هک به نفوذ و گرفتن دسترسی غیرمجاز به اجزای سرویس اطلاق می‌شود که با استفاده از آسیب‌پذیری سامانه در لایه‌های مختلف نظیر شبکه، برنامه کاربردی، پایگاه داده و نظایر آن امکان‌پذیر می‌شود. درصورتی‌که سرویسی هک شود، تهدیدات گوناگونی ازجمله افشای اطلاعات، تحریف اطلاعات و از دسترس خارج کردن سرویس می‌تواند به‌عنوان نتیجه نفوذ مطرح شود.»
ثانیاً در مورد این خبر که روزانه از حساب قشر عظیمی از مردم، بدون آن‌که خودشان اطلاعی داشته باشند رقم بسیار اندکی را به‌صورت مستمر برداشت می‌کنند ابهام وجود دارد. صحت این خبر را از یکی از مسوولان بانک مرکزی جویا شدیم که به‌شدت آن را تکذیب کرد. همچنین کارشناسان بانکداری الکترونیکی هم صحت این خبر را رد کردند.
یکی از کارشناسان دراین‌باره می‌گوید: «امروزه تمامی بانک‌ها و موسسات مالی مجهز به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات هستند که کوچک‌ترین تغییرات در حساب افراد را ثبت و اعلام می‌کند. یک ریال از حساب خود برداشت کنید، در لحظه در پایگاه داده حساب شما ثبت‌شده و در صورتحساب شما قابل مشاهده است. اگر هم سیستم پیامکی شما فعال باشد پیامک آن را هم دریافت خواهید کرد. با این توضیحات چگونه می‌توان باور کرد که به‌طور مستمر از حساب‌های مختلف و متعدد برداشت شود و هیچ‌کس روحش هم خبردار نشود.»
موضوع مهم البته محتوای این خبر و چنین اخباری نیست. موضوع تأثیر چنین خبرهایی بر صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیکی است که به قول یک مسوول بانک مرکزی «تیشه است که به اعتماد و اطمینان مردم می‌زنند. سند و مدرک هم نمی‌خواهد.»
.
بانک مرکزی پاسخگو باشد
پیش از این هم شاهد انتشار اخبار نادقیق در حوزه بانکی بودیم. اما آیا مسوولان بانک مرکزی باید در مقابل چنین اخباری موضع‌گیری کنند و پاسخگو باشند؟ طبیعتاً این از وظایف روابط عمومی بانک مرکزی است که اخبار مرتبط با این بانک را رصد کند و در مقابل بتواند پاسخگوی چنین ادعاهایی باشد. یکی از وظایف روابط عمومی سازمان‌های بزرگ رصد اخبار مرتبط و انتشار آنهاست.
گرچه شاید وقت گذاشتن برای پاسخ دادن به همه ادعاها و اظهارات نادرست کسانی که هیچ تخصص و دانشی در این زمینه ندارند، چندان منطقی به نظر نیاید اما حساسیت این موضوع آن‌قدر بالا هست که پرداختن به آن اهمیت داشته باشد. بنابراین توقع داشتن از نهادی مانند بانک مرکزی برای عکس‌العمل نشان دادن به این خبر توقع بالایی نیست.
.
قیل‌وقال برای چه؟
به نظر می‌رسد اظهاراتی از این دست اعتماد مردم به سیستم بانکداری الکترونیکی را خدشه‌دار می‌کند. همان‌طور که یکی از کارشناسان می‌گوید: «این قبیل خبرها و اعلام نظرها بیشتر جنبه بازارگرمی دارد و هدف، اثبات کارایی و ایجاد احساس ضرورت وجود چنین نهادهایی است، وگرنه منطق سلیم، منتظر واکنش مرجع مرتبطی مثل بانک مرکزی در وهله اول است. بارها به‌صورت مکتوب از آنها خواسته‌شده که با رسانه‌ای کردن این قبیل اخبار که صحت‌وسقم آنها نیز زیر سؤال است باعث تشویش اذهان و تخریب تصورات مشتریان از امنیت بانکداری الکترونیکی نشوند ولی چه فایده.»
باوجوداینکه هر چند وقت یک بار شاهد انتشار چنین اخباری در رسانه‌های مختلف هستیم اما تابه‌حال شاهد عکس‌العمل جدی بانک مرکزی نبوده‌ایم. انتظار می‌رود بانک مرکزی برای جلوگیری از خدشه وارد شدن به اعتمادی که با زحمت و تلاش به‌دست‌آمده کاری کند و نگذارد به این راحتی این گوهر گران‌بها آسیب ببیند.
آریو شمس
منبع: هفته نامه عصر ارتباط