پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رونمایی از قابلیت‌های جدید داشبورد ابری ایرانسل، در رویداد تحول دیجیتال با زیرساخت ابری
روز یکشنبه ۲۸ بهمن‌ماه، آکادمی ایرانسل میزبان رویداد تحول دیجیتال با زیرساخت ابری؛ مسیر کسب‌وکارها به‌سوی آینده بود. این رویداد باهدف بررسی نقش رایانش ابری در رشد و توسعه کسب‌وکارها برگزار شد و مدیران فناوری، توسعه‌دهندگان و صاحبان کسب‌وکار گرد هم آمدند تا درباره چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده این حوزه گفت‌وگو کنند. شرکت‌کنندگان ضمن آشنایی با مزایا و کاربردهای زیرساخت ابری، از جدیدترین راهکارهای این فناوری برای تسریع تحول دیجیتال و رشد سازمان‌های خود بهره‌مند شدند.
بررسی چشم‌انداز ایرانسل در رایانش ابری
در این رویداد، مجید پورنیا، مدیرکل کسب‌وکار سازمانی ایرانسل درباره آینده رایانش ابری، مسیر توسعه کسب‌وکارها و نقش ایرانسل در این حوزه صحبت کرد. او به چالش‌های پیشروی سازمان‌ها، اهمیت تحول دیجیتال و سرمایه‌گذاری ایرانسل در این زمینه پرداخت و گفت: «کسب‌وکارهای امروزی با چالش‌های متعددی مانند مدیریت حجم گسترده داده‌ها، هزینه‌های زیرساختی، تأمین و بهینه‌سازی منابع IT و همچنین امنیت اطلاعات روبه‌رو هستند.
نحوه مدیریت داده‌ها و زیرساخت‌های IT نه‌تنها بر عملکرد سازمان‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه مسیر رشد، توسعه و رقابت‌پذیری آن‌ها را نیز تعیین می‌کند. ایرانسل، به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین اپراتور دیجیتال کشور، همواره در کنار ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی پیشرفته و یکپارچه، تلاش کرده است با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تحول دیجیتال را در صنایع مختلف رقم بزند. ما با تمرکز بر فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند 5G و IoT، سعی کرده‌ایم بهره‌وری سازمان‌ها را افزایش داده و هزینه‌های آن‌ها را کاهش دهیم.»
پورنیا به اهمیت رایانش ابری در توسعه کسب‌وکارها اشاره کرد و گفت: «رایانش ابری یکی از عناصر کلیدی تحول دیجیتال است که به مجموعه خدمات ایرانسل اضافه شده است. هدف ما از ارائه این خدمات، کمک به کسب‌وکارها برای کارآمدتر و رقابتی‌تر شدن آن‌هاست. در سال‌های اخیر، ایرانسل سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه دیتاسنترها و زیرساخت‌های ارتباطی انجام داده و تلاش کرده است خدماتی با امنیت بالا، هزینه مقرون‌به‌صرفه، پشتیبانی فنی و تخصصی ارائه دهد.
ما این خدمات را بر پایه سخت‌افزار، پلتفرم و نرم‌افزار، متناسب با نیاز کسب‌وکارها طراحی کرده‌ایم و آن‌ها را با سایر خدمات ایرانسل یکپارچه ساخته‌ایم تا مجموعه‌ای متنوع و منعطف در اختیار سازمان‌ها قرار دهیم. در خصوص چشم‌انداز ایرانسل در حوزه رایانش ابری باید بگویم که ما با بررسی روندهای جهانی، یک نقشه راه جامع و کامل برای توسعه این خدمات تدوین کرده‌ایم. در آینده‌ای نزدیک، با ارائه پلتفرم هوش مصنوعی برای مدیریت عملیات، پردازش‌های گرافیکی، شبکه توزیع محتوا و میکروسرویس‌ها، نقش پررنگی در این حوزه ایفا خواهیم کرد.»
مدیرکل کسب‌وکار سازمانی ایرانسل در انتهای صحبت‌های خود، هدف این رویداد را انتقال دانش تئوری و ارائه راهکارهای عملی برای استفاده از زیرساخت‌های رایانش ابری عنوان کرد و گفت: «امروز شما را با مزایا، فرصت‌ها و روش‌های عملی پیاده‌سازی رایانش ابری آشنا خواهیم کرد. هدف ما این است که علاوه بر انتقال دانش تئوری، راهکارهای عملی استفاده از این زیرساخت را نیز در اختیار شما قرار دهیم. این یک فرصت عالی است تا نگاهی تازه به زیرساخت‌های دیجیتال داشته باشیم و ببینیم چگونه می‌توان از فناوری‌های روز برای توسعه کسب‌وکارها بهره برد.»
داشبورد ایرانسل؛ تجربه‌ای کامل از خدمات ابری
در ادامه این رویداد، حسین علی‌تبار، مدیر تیم رایانش ابری ایرانسل، درباره داشبورد ایرانسل صحبت کرد و گفت: «نسخه فعلی داشبورد ایرانسل در سال جاری به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد. علاوه بر این، قابلیت‌های جدیدی نیز به آن اضافه شده و در حال حاضر، فیچرهای جدیدی در دست توسعه است که هنوز درباره آن‌ها صحبت نشده است. تمرکز اصلی این پلتفرم بر این است که تمامی قابلیت‌های ابری را به‌صورت خودکار و کاملاً یکپارچه در اختیار کاربران قرار دهد. سرویس‌های ارائه‌شده شامل CPU، RAM، GPU، فضای ذخیره‌سازی، فایروال، شبکه عمومی و سایر قابلیت‌ها است.
تمام مشتریان این امکان را دارند که منابع موردنیازشان را به‌صورت خودکار و بر اساس نیاز خود ایجاد کنند. هدف اصلی این داشبورد، ارائه سرویس در کمتر از دو دقیقه است. همچنین، در بخش Marketplace، تنوع گسترده‌ای از سرویس‌ها ارائه خواهد شد.»
او همچنین درباره سرویس GPU گفت: «امروز، برای اولین‌بار، نسخه اولیه سرویس GPU رونمایی شد. در فاز اول، این سرویس با منابع محدود و به‌صورت اختصاصی ارائه خواهد شد، اما در فازهای بعدی، دسترسی عمومی آن برای مشتریان فراهم خواهد شد.»
داشبورد سلف‌سرویس و امنیت
علی‌تبار درباره امنیت این سرویس گفت: «این سرویس آزمون‌های امنیتی و تست‌های پدافندی را گذرانده و همچنین HA (دسترس‌پذیری بالا) در آن تست شده است. مدل پرداختی آن نیز Pay-as-You-Go است. برای مدیریت هزینه‌ها، کاربران می‌توانند سرورهای خود را در مواقع غیرضروری خاموش کنند. در این حالت، فقط برای منابع رزرو شده مانند IP و دیسک هزینه پرداخت خواهند کرد.
مراحل ساخت سرور بسیار ساده و کاربرپسند طراحی شده است. در ابتدا، کاربر باید هاست‌نیم (Hostname) سرور خود را انتخاب کند. سپس مشتری سیستم‌عامل و نسخه موردنظر خود را انتخاب کرده و در مرحله بعد، پروفایل فایروال و نحوه دسترسی به سرور را تعیین می‌کند. داشبورد ایرانسل قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای پشتیبان‌گیری و ذخیره‌سازی نیز ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند از قابلیت اسنپ‌شات برای تهیه نسخه‌های پشتیبان از سرورهای خود استفاده کنند.»
کنسول مدیریتی
علی‌تبار در مورد کنسول مدیریتی گفت: «این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد که در صورت بروز مشکل در شبکه سرور یا نیاز به دسترسی محلی، بدون نیاز به اینترنت یا سرورهای واسط، مستقیماً به سرور خود متصل شوند. همچنین در داشبورد ایرانسل، کاربران می‌توانند تمامی اقداماتی را که روی سرورهایشان انجام شده، به تفکیک زمان مشاهده کنند. هر فعالیت دارای یک شناسه درخواست است و در صورت بروز مشکل، مشتری می‌تواند این شناسه را به تیم پشتیبانی فنی ارسال کند.»
مدیریت فایروال و امنیت شبکه
در بخش فایروال، کاربران این امکان را دارند که پروفایل‌های مختلفی ایجاد کنند تا نوع ترافیک ورودی و خروجی از سرورهای خود را به طور دقیق کنترل نمایند. هر پروفایل می‌تواند مشخص کند که چه نوع ترافیکی، تحت چه پروتکلی و از کجا به سرور وارد یا از آن خارج شود. حسین علی‌تبار، مدیر تیم رایانش ابری ایرانسل، دراین‌خصوص توضیح داد: «پروفایل‌های فایروال علاوه بر کنترل ترافیک بین سرورهای یک داشبورد، قابلیت فیلتر و مدیریت دسترسی به شبکه‌های خارجی مانند اینترنت و آدرس‌های IP را نیز فراهم می‌کنند.
در بخش سیستم‌عامل، کاربران می‌توانند به‌راحتی سیستم‌عامل جدیدی نصب کنند یا از نسخه‌های پشتیبان قبلی استفاده کنند. اگر کاربر از بکاپ‌های قبلی استفاده کند، سیستم به وضعیت قبلی خود بازمی‌گردد. درصورتی‌که سیستم‌عامل جدیدی انتخاب شود، نصب آن بر روی سرور انجام خواهد شد.»
مدیریت کلیدهای SSH
کلیدهای SSH برای اتصال امن به سرورهای لینوکسی استفاده می‌شوند. کاربران قادرند کلیدهای جدید بسازند یا از کلیدهای قبلی خود استفاده کنند. علی‌تبار دراین‌خصوص اظهار داشت: «ما هیچ‌گونه نسخه‌ای از کلید خصوصی کاربران را ذخیره نمی‌کنیم. تنها کلید عمومی به‌صورت خودکار در سیستم ثبت می‌شود و کلید خصوصی در مرورگر کاربر ذخیره می‌شود.
همچنین، کاربران می‌توانند شبکه‌های خصوصی ایجاد کرده و تنظیمات مربوط به ساب‌نت‌ها و DNS را انجام دهند. همچنین این امکان برایشان فراهم است که تا پنج آی‌پی عمومی رزرو کنند، به‌ویژه برای سرویس‌های خاص مانند درگاه‌های پرداخت که نیاز به ثبت آی‌پی ثابت دارند. این قابلیت برای سرویس‌هایی که به آی‌پی ثابت نیاز دارند، بسیار کاربردی است.»
پردازش گرافیکی و محاسباتی
یکی از ویژگی‌های جدیدی که به سرویس‌ها اضافه شده است، پردازش گرافیکی در سرورها است. این قابلیت به کاربران این امکان را می‌دهد تا پردازش‌های سنگین گرافیکی و محاسباتی را انجام دهند. مدیر تیم رایانش ابری ایرانسل درباره این ویژگی جدید گفت: «این ویژگی برای اولین‌بار ارائه شده و تست‌های اولیه آن با موفقیت انجام شده است.
در بخش نسخه پشتیبان نیز، کاربران می‌توانند از سرورهای خود و دیسک‌های خارجی اسنپ‌شات یا بک‌آپ تهیه کنند. این قابلیت به کاربران کمک می‌کند که در مواقع اضطراری و برای حفاظت از داده‌ها، از سیستم خود نسخه پشتیبان داشته باشند. این ویژگی برای بازیابی اطلاعات در مواقع ضروری بسیار مهم است.»
ترمینیشن و بازگشت به وضعیت قبلی
در بخش ترمینیشن، کاربران می‌توانند تصمیم بگیرند که سرور خود را به طور کامل حذف کنند یا تنها اطلاعات آی‌پی و ریسک آن را نگه دارند. علی‌تبار توضیح داد: «درگذشته، اگر سرویس ترمینیت می‌شد، تمام اطلاعات آن از بین می‌رفت. اما حالا، کاربران می‌توانند آی‌پی و ریسک سرور خود را حفظ کرده و در آینده از آن‌ها استفاده کنند. هنگامی که کاربر درخواست ساخت سرور می‌دهد، سرور به‌صورت خودکار ساخته می‌شود.
در حال حاضر، قابلیت کنسول تنها به شبکه خصوصی محدود است، اما از یک یا دو هفته آینده، این امکان به اینترنت نیز متصل خواهد شد. این ویژگی ابتدا تنها برای سرورهای GPU قابل‌استفاده خواهد بود، اما در آینده برای سایر سرورها نیز فراهم می‌شود.»
آشنایی با مارکت‌پلیس و نصب خودکار سرویس‌ها
در مارکت‌پلیس، کاربران می‌توانند سرویس‌های مختلف را تنها با چند کلیک نصب کنند. این امکان به طور خودکار انجام شده و دیگر نیازی به پیچیدگی‌های نصب و پیکربندی نیست. او دراین‌خصوص گفت: «هدف ما در مارکت‌پلیس این است که کاربران با چند کلیک ساده سرویس خود را نصب‌کرده و از پیچیدگی‌های نصب دور بمانند. نصب سیستم‌های ERP به طور معمول زمان‌بر و نیازمند نیروی متخصص است، اما با استفاده از مارکت‌پلیس ایرانسل، این فرایند به‌صورت خودکار انجام می‌شود. همچنین نصب سیستم ERP در مارکت‌پلیس ایرانسل به طور کاملاً خودکار انجام می‌شود. این شامل نصب دیتابیس، تنظیمات اولیه و نصب سرویس است. پس از نصب، مشتری می‌تواند به‌راحتی وارد سیستم شود و از آن استفاده کند.»
مدیر تیم رایانش ابری ایرانسل در خصوص کاهش هزینه‌ها و پیچیدگی‌های نصب سرویس‌ها گفت: «در مارکت‌پلیس، مشتریان تنها به میزان مصرف منابع خود هزینه می‌کنند، بدون نیاز به سخت‌افزار اختصاصی یا نیروی فنی که باعث کاهش هزینه‌ها و پیچیدگی‌ها می‌شود.»
نگهداری و به‌روزرسانی سرویس‌ها
در حالت سنتی، نگهداری و به‌روزرسانی سیستم‌ها به نیروی انسانی و زمان زیادی نیاز دارد، اما در مارکت‌پلیس ایرانسل این فرایندها به طور خودکار انجام می‌شود و کاربران می‌توانند بدون نگرانی از به‌روزرسانی‌ها استفاده کنند. با استفاده از کلاب، مشتریان می‌توانند سریع‌تر وارد فاز عملیاتی شوند. علی‌تبار دراین‌خصوص گفت: «سرویس کلاب به مشتری کمک می‌کند تا از منابع به‌اشتراک‌گذاری شده استفاده کند و سرویس‌هایی مانند GPU و هوش مصنوعی را به طور سریع‌تری راه‌اندازی کند.»
پایداری و دسترسی مداوم به سرویس‌ها
ایرانسل به پایداری سرویس‌ها اهمیت زیادی می‌دهد و حتی در صورت اختلال در زیرساخت، کاربران می‌توانند به سرویس‌ها دسترسی داشته باشند. او تأکید کرد: «اگر سرویس‌ها در کلاب پیاده‌سازی شوند، حتی در صورت اختلال در زیرساخت یا شبکه ایرانسل، کاربران همچنان می‌توانند به سرویس‌ها دسترسی داشته باشند.
تمامی فرایندها در کلاب به‌صورت خودکار انجام می‌شود و مشتریان می‌توانند از پشتیبانی فنی و تجاری بهره‌مند شوند. برای دسترسی به کنسول، مشتریان باید پسورد خود را تغییر داده و از سیستم وارد شوند. هدف ما این است که تمامی فرایندها به‌صورت خودکار انجام شود، تنها نگهداری و پشتیبانی فنی به‌صورت انسانی انجام خواهد شد.»
چالش‌ها و فرصت‌های اکوسیستم رایانش ابری در ایران
در ادامه این رویداد محسن اخباری، مدیرکل زیرساخت فناوری اطلاعات ایرانسل درباره به وضعیت رایانش ابری در ایران اشاره کرد و گفت: «برای پرداختن به وضعیت رایانش ابری در ایران، ابتدا باید ذی‌نفعان اصلی این اکوسیستم را شناسایی و دسته‌بندی کنیم. یکی از مهم‌ترین این ذی‌نفعان، ارائه‌دهندگان خدمات ابری مانند ایرانسل هستند که با چالش‌های متعددی در توسعه سرویس‌های خود روبه‌رو هستند.
یکی از مشکلات اساسی، بحث قانون‌گذاری در کشور است. باوجود تلاش‌ها و مطالعات انجام‌شده، هنوز شاهد ناهماهنگی در قوانین هستیم. درصورتی‌که این قوانین به‌درستی یکپارچه نشوند، می‌توانند هزینه‌های اضافی و چالش‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای را برای ارائه‌دهندگان خدمات ایجاد کنند.»
مشکلات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و نیروی انسانی
اخباری در ادامه به چالش‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و نیروی انسانی تأکید کرد: «چالش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، همراه با کمبود نیروی انسانی ماهر، از دیگر موانع پیشروی ارائه‌دهندگان خدمات ابری هستند. در ایرانسل، تیمی متخصص و کاملاً داخلی برای توسعه سیستم‌ها تشکیل شده است، اما حفظ نیروی متخصص همچنان یکی از چالش‌های اصلی ما محسوب می‌شود.
مشتریان سازمانی و نیازهای آن‌ها
او در خصوص مشتریان خدمات ابری گفت: «در اکوسیستم ابری، مشتریان سازمانی و تیم‌های IT از مهم‌ترین کاربران این سرویس‌ها هستند. سازمان‌ها به پایداری، امنیت و عملکرد بالای این سرویس‌ها نیاز دارند و اکوسیستم ابری باید بتواند به این نیازها پاسخ دهد. یکی از نگرانی‌های مهم مشتریان، حفاظت از داده‌ها و دریافت سرویس با استانداردهای امنیتی بالا است. در سطح جهانی، این موضوع به‌صورت جامع مدیریت می‌شود، اما در داخل کشور، همچنان نیاز به قانون‌گذاری مناسب و اقدامات اجرایی بیشتر احساس می‌شود.»
مشکلات SLA و تعهدات پروایدرهای زیرساختی
مدیرکل زیرساخت فناوری اطلاعات ایرانسل در ادامه بیان کرد: «مشکلات مربوط به SLA (توافق‌نامه سطح خدمات) یکی از دغدغه‌های جدی برای ارائه‌دهندگان سرویس است. درحالی‌که اپراتورهای ابری متعهد به ارائه خدمات پایدار هستند، اما گاهی به دلیل مشکلات زیرساختی از سوی پروایدرهای اصلی مانند شرکت مخابرات، این تعهدات به چالش کشیده می‌شود. کاربران نهایی و برنامه‌نویسانی که از سرویس‌های ابری استفاده می‌کنند، دغدغه‌های خاص خود را دارند که عمدتاً شامل امنیت اطلاعات و پایداری سرویس‌ها می‌شود.»
نقش قانون‌گذار در توسعه اکوسیستم ابری
اخباری، درباره نقش نهادهای قانون‌گذار اظهار داشت: «درصورتی‌که قوانین به‌درستی تنظیم شوند، می‌توانند به رشد رایانش ابری و اقتصاد دیجیتال کمک کنند. اما اگر این قوانین به‌درستی طراحی و اجرایی نشوند، می‌توانند اثرات منفی و موانع بیشتری را برای توسعه این حوزه ایجاد کنند. علاوه بر ارائه‌دهندگان اصلی خدمات ابری، شرکت‌های تأمین‌کننده سخت‌افزار و خدمات نیز در این اکوسیستم نقش مهمی دارند.
چالش‌های تأمین تجهیزات، دسترسی به فناوری‌های جدید و هزینه‌های بالای سخت‌افزار، از جمله مسائلی است که باید برای آن‌ها راه‌حلی در نظر گرفت. یکی از چالش‌های اساسی در سازمان‌های ایرانی، نبود استراتژی کلاد نیتیو (Cloud-Native) است. بسیاری از سازمان‌ها هنگام توسعه نرم‌افزارها و فرایندهای تجاری خود، برنامه مشخصی برای استفاده از زیرساخت‌های ابری ندارند. این موضوع نیازمند فرهنگ‌سازی و سیاست‌گذاری صحیح در بدنه مدیریتی سازمان‌ها است.»
حرکت به‌سوی آینده‌ای پایدار در رایانش ابری
اخباری در پایان گفت: «برای توسعه پایدار رایانش ابری در ایران، لازم است تمامی ذی‌نفعان از جمله ارائه‌دهندگان خدمات، قانون‌گذاران، مشتریان و تأمین‌کنندگان سخت‌افزار، در یک مسیر هماهنگ حرکت کنند. تدوین قوانین شفاف، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و ارتقای سطح آگاهی سازمان‌ها، سه رکن اصلی برای رشد این اکوسیستم خواهد بود.»
