پاشنه‌آشیل توسعه اینشورتک در کشور / فقدان نوآوری

حمیدرضا پروازی، مدیر کسب‌وکارهای نوین بیمه تجارت نو / نگاهی به روندهای تأثیرگذار بر صنعت بیمه در جهان، از جمله توسعه روزافزون استفاده از اینترنت اشیا، به‌کارگیری هوش مصنوعی، استفاده از کانال‌های توزیع دیجیتال، ظهور فناوری‌های موبایلی، استفاده از بیگ‌دیتا و… مؤید این موضوع هستند که فضای صنعت بیمه با سرعت زیادی در حال تغییر است.

دسترسی نامحدود مکانی و زمانی به خدمات سفارشی‌شده برای نیاز‌های منحصربه‌فرد کسب‌وکارها و مشتریان، مدت زیادی است که از یک موضوع شیک و غیرضروری به یک مطالبه عمومی در میان فعالان کسب‌وکارها و مردم تبدیل ‌شده است. با وجود این، صنعت بیمه در ایران با وجود ضریب نفوذ قابل قبول اینترنت و تلفن‌های هوشمند، در حال حاضر در گام‌های نخست همراهی با نوآوری‌های فناورانه جهت تطابق با انتظارات بیمه‌گزاران و توسعه ضریب نفوذ بیمه قرار دارد. این در حالی است که رسیدن به تکلیف صنعت بیمه در برنامه ششم توسعه، یک چالش و هدف دشوار تلقی می‌شود که بدون شک نیازمند طرحی نو درانداختن است. بنابراین نوآوری در ارائه خدمات دیجیتال به ضرورتی انکارناپذیر برای صنعت بیمه تبدیل ‌شده است.

از سوی دیگر تغییرات بزرگی در مکانیسم ارائه خدمات توسط شرکت‌ها به مشتریان در حال رخ‌دادن است و هر ‌موجودیت یک هویت دیجیتال منحصربه‌فرد و مرتبط با هویت فیزیکی‌اش یافته و این امر باعث شده کسب‌وکارها فرصت لازم برای توسعه تجارب جدید مختص کاربران و مشتریان را به دست بیاورند. بنابراین یکی از راه‌های ارائه خدمات دیجیتال و نوآوری در این زمینه، حرکت به سمت نوآوری باز در صنعت بیمه و استفاده از قابلیت شرکت‌های فعال با استفاده از فراخوانی API‌های ارائه‌شده از سوی شرکت‌هاست.

با توجه به اهمیت بیان‌شده در مورد لزوم تغییر مدل کسب‌وکار صنعت بیمه از سنتی به دیجیتال، باید الزامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن نیز مورد توجه قرار گیرد. یکی از اساسی‌ترین این الزامات، همراهی و هم‌راستایی نهاد قانون‌گذار، شرکت‌های بیمه و اکوسیستم استارتاپی جهت پاسخ به تغییرات و نیازهای به‌وجودآمده است. بیمه مرکزی به‌عنوان نهاد رگولاتور با تدوین قوانین فعالیت استارتاپ‌ها، می‌تواند شرایط تقویت مسیر توسعه کسب‌وکارها یا تضعیف این مسیر را فراهم آورد.

بنابراین با توجه به وضعیت صنعت بیمه ایران در این روزها که در مرحله گسترش نقش بخش خصوصی در لایه نوآوری و تکامل مقررات‌گذاری قرار دارد، نیاز است تا روش‌های ایجاد و بهبود این مسیر و آثار آن بیشـتر مورد بررسی قرار گیرد. به‌عنوان مثال دو چالش مهمی که در سال‌های اخیر در راستای توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه و دیجیتال در صنعت بیمه به نظرم می‌آید، می‌توان به «لزوم آشنایی بیشتر نهاد قانون‌گذار نسبت به کسب‌وکارهای پلتفرمی» و «طرح موضوع تبادل API‌ها در اکوسیستم استارتاپی از طریق سوئیچ بیمه مرکزی» اشاره کرد.

در مورد اول باید اذعان داشت که به‌دلیل ظهور فناوری‌های جدید و فرصت‌های نو در بازار، تغییر روابط با مشتریان، به طراحی مجدد محصولات و خدمات بیمه‌ای و روش‌های بازاریابی نیاز دارد که لزوم توجه به مدل‌های کسب‌وکاری پلتفرمی و نوآورانه را نشان می‌دهد؛ بنابراین ایجاد این مدل‌ها مستلزم ارائه خط‌مشی‌های نو است که به‌طور طبیعی نیاز‌مند توجه بیشتر نهاد قانون‌گذار به این مدل کسب‌وکارهاست. به‌عنوان مثال حضور ویترینی یک اگریگیتور فروش دیجیتال در یک اپلیکیشن پرکاربرد به معنای دخالت شرکت‌های بیمه‌گر در فرایند و روند فروش بیمه‌نامه‌ها نیست و این یک روش و مدل بازاریابی دیجیتال در حوزه فروش است که توسط اگریگیتور مورد اشاره اتخاذ شده است.

در موضوع دوم به نظر می‌رسد که حضور نهاد ناظر در فرایند سامان‌دهی و اعطای وب‌سرویس‌ها و مداخله در لایه کسب‌وکار، تمرکز نهاد قانون‌گذار را از وظیفه اصلی بازمی‌دارد؛ بنابراین اگر اتخاذ چنین تصمیمی از سمت بیمه مرکزی ناشی از نگرانی‌های نهاد قانون‌گذار از به وجود آمدن مسائل احتمالی است، این نهاد بدون نیاز به مداخله برهم‌زننده در فرایند بیمه‌گری می‌تواند با تعریف الزاماتی به این امر پاسخ داده و در صورت بروز مشکل یا تخلف در جهت رفع آن اقدام کند. در واقع به‌نوعی صحبت از نظارت پسانگر در میان است. بدین معنی که بیمه مرکزی با به رسمیت شناختن استارتاپ‌ها و مجموعه‌های فعال در حوزه توسعه پلتفرم‌های بیمه‌گری باز به‌سادگی می‌تواند پاسخگوی این نیاز بازار و دغدغه فعالان صنعت باشد و با تعامل دوجانبه با ایشان در جهت توسعه این صنعت گام بردارد.

بدیهی است که هر کدام از این دو چالش نیازمند بررسی و گفت‌وگوی بیشتر برای نتیجه‌گیری بهتر و دقیق‌تر در مسیر توسعه اکوسیستم اینشتورتک هستند که متأسفانه در این یادداشت، صرفاً امکان طرح موضوعات مرتبط با آنها فراهم بود.