پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
نامزدها و منتخبان کسبوکارهای ستاره ۱۴۰۰ / شاهرگهای صنعت
عصر تراکنش 55 و 56 / کسبوکارها به عقیده ما مهمترین بخش اکوسیستم فناوریهای مالی ایران هستند. نمیتوان این صنعت را دید، ولی کسبوکارهایش را ندید. از کسبوکارهای باسابقه و قدیمی بازار گرفته تا جوانترها و استارتاپیها، همه و همه در کنار هم یک اکوسیستم را شکل دادهاند. از همین رو بعد از انتخاب ۲۰ نامزد برای این بخش، ۵ کسبوکاری را که به نظر ما در سال ۱۴۰۰ مسیر متفاوتتری طی کرده بودند، بهعنوان منتخبان برگزیدیم.
پنج کسبوکار منتخب
ازکی
در مقایسه بازارهای مالی سنتی ایران که شامل بانک، بورس و بیمه میشود، عمدتاً بیمه از لحاظ زیرساختهای مبتنی بر فناوری و راهکارهای فناورانه و نوآورانه، از دو حوزه دیگر با فاصله زیاد عقب است و تحمیلیبودن بخش بزرگی از درآمد این صنعت که شامل درآمد از بیمه الزامی شخص ثالث است، متأسفانه این صنعت را از لحاظ توجه به نوآوری دچار یک کرختی و سکون کرده تا جایی که کمتر کسی اتفاق جدیدی را در صنعت بیمه به یاد دارد، در صورتی که در حوزه بانکداری و بورس و مخصوصاً در حوزه بانکداری در ۱۰ سال گذشته، شاهد اتفاقات تحولآفرین شگرفی بودهایم. از همین رو، استارتاپهای موفقی که تاکنون در این صنعت رشد کردهاند، تعدادشان حتی از تعداد انگشتهای یک دست هم کمتر است و در صدر آنها هم ازکی است که در سال ۱۴۰۰ با رقیب قدرتمند خود یعنی بیمیتو ادغام شد تا بزرگترین استارتاپ بیمهای کشور را رقم بزنند. استارتاپ ازکی آن هم به پشتوانه گروه صنعتی ماموت را میتوان تنها استارتاپ موفقی دانست که به واسطه حضور قدرتمندش، امیدوار بود مدیران بیمهای کشور را از خوابی که سالها در آن هستند، بیدار کند و کمی خلاقیت و نوآوری و فناوری را به صنعت بیمه تزریق کنند.
ازکی در سال ۱۴۰۰ یکی از بزرگترین کمپینهای تبلیغاتی کشور را در صداوسیما اجرا کرده که به واسطه آن میتوان امیدوار بود عموم مردم کشور با گوشهای از فضای اینشورتک آشنا شده باشند. نهاییشدن ادغام ازکی و بیمیتو در سال ۱۴۰۰ و جدیتر شدن فعالیت ازکی در حوزه توسعه ادبیات حوزه اینشورتک در کشور و همینطور شروع فعالیتش در حوزه لندتک و تسهیل خرید بیمه برای کاربران نیز، ازکی را به یکی از کسبوکارهای منتخب سال برای ما تبدیل کرده است.
اسنپپی
اصلیترین دلیل انتخاب اسنپپی برای این فهرست را میتوان این دانست که اسنپپی تنها سرویس اعتباری است که در زندگی روزمره مردم کاربرد ساده، راحت و عملی دارد و در عین حال فراگیری بالایی دارد و به قشری خاص با سطح درآمدی خاصی تعلق ندارد. همین چند پارامتر ساده برای منتخبشدن اسنپپی کافی است؛ چراکه در سایر نمونهها عمدتاً این سطح از تجمیع پارامترها را در کنار یکدیگر نداریم. هرچند نمونه سرویسهای اعتباری خوب دیگری را نیز در صنعت لندتک در سال ۱۴۰۰ شاهد بودیم، ولی هیچکدام به فراگیری و روزمرگی اسنپپی نبودهاند.
اسنپپی با ارائه این سرویس و قبول ریسک آن در ارائه سرویسش نهتنها تجربه کاربری یک سرویس پراستفاده را برای کاربران دلچسب کرده، بلکه در سمت رانندگان نیز رضایت قابل قبولی را ایجاد کرده است. از طرف دیگر فراگیری و سطح بالای استفاده از سرویس اسنپ در کشور، میتواند فرهنگ استفاده از سرویسهای اعتباری را در طولانیمدت در کشور و مردم بهخوبی جا بیندازد و جادهصافکن سایر کسبوکارها برای قدمنهادن در این مسیر باشد. اسنپ را میتوان به واسطه اسنپپی یک نمونه خوب برای روند «هر کسبوکار یک فینتک» دانست؛ چراکه سرویس اصلی این پلتفرم، خدمات مالی نیست ولی به واسطه اکوسیستم و ارزشافزودهای که در صنعت حملونقل و لجستیک ایجاد کرده، جهت خلق تجربه کاربری بهتر و تعمیق سطح سرویس، خودش برای ارائه خدمات فینتکی دستبهکار شده است.
بیتپین
در سال ۱۴۰۰ شاهد بازار رمزارزها در دنیا و همینطور در ایران بودیم و به واسطه همین رشد، شاهد خلق و رشد برندهای جدید بودیم. بیتپین از آن برندهایی بود که در سال ۱۴۰۰ خلق شد و توانست در مدتزمان کوتاهی به جایگاه قابل قبولی در صنعت دست یابد. این رشد تا حدی بالا بوده که مدیران این مجموعه ادعا کردهاند در جایگاه دوم یا سوم بازار هستند که البته نقدها و سؤالات زیادی نسبت به این ادعا وجود دارد و با توجه به اینکه رقبای سرسخت قدیمی زیادی در بازار حضور دارند، باور این ادعا سخت است و برای تأییدش باید بررسی دقیقتری انجام داد. ولی مستقل از اینکه بیتپین در کجای این فهرست ایستاده است، بیشک بیتپین را میتوان پدیده سال ۱۴۰۰ در بازار تبادل رمزارزها از منظر ورود و رشد دانست. البته سابقه فعالیت تیم بیتپین که پیش از این فعالیتهایی در حوزه بلاکچین و آموزش آن داشتهاند، در این مسیر بیتأثیر نیست.
اما این تنها نکته شاخص بیتپین برای منتخبشدن نبوده است. دلیل اصلی این اتفاق را میتوان تولید محتوای جدی بیتپین در حوزهها و پلتفرمهای مختلف برای آموزش مفاهیم و روندها دانست که ضمن رعایت محتوای باکیفیت، سعی کرده سروشکل ظاهری و گرافیکی درستی نیز داشته باشد. اتفاقی که تا پیش از این در رقبای قدیمیتر با گستردگی و کیفیت کمتر دیده شده بود. موضوع تمرکز روی تولید محتوا در بیتپین به حدی جدی بوده که بسیاری از کمپینهای تبلیغاتیاش مبتنی بر همین رویکرد بوده است. البته ناگفته نماند در سال ۱۴۰۰ این رویکرد در سایر صرافیها نیز جدیتر شده و به نظر میرسد بیتپین در سال ۱۴۰۰ مسیر خیلی سختی را پیش روی خود داشته باشد.
آیتیساز
شرکت آیتیساز، دیگر کسبوکار منتخب ما بود؛ کسبوکاری که با وجود حجم بالای فعالیتش ولی چراغخاموش فعالیت کرده بود و در سال ۱۴۰۰ تازه گل کارهایش را چید. آیتیساز روی غیرحضوریکردن خدمات دفاتر پیشخوان دولت دست گذاشته و تمرکزش، روی گسترش و پیادهسازی دولت الکترونیک است؛ شرکتی که قصد دارد تلفیقی باشد از خدمات دولتی، خدمات بخش خصوصی، هوش مصنوعی و زیرساخت بلاکچین.
کار آیتیساز از ابتدا با اپراتوری تأمین خدمات الکترونیک دولت تعریف شد. به این معنا که سرویسهای مختلف حضوری را از ارگانها و سازمانها احصا میکند و همانها را به سرویسهای الکترونیک تبدیل میکند و به دفاتر پیشخوان دولت ارائه میدهد. در اصل آیتیساز تأمینکننده خدمات دفاتر پیشخوان دولت و آیسیتیهای روستایی است و مدعی است در سال گذشته برای ارگانهای مختلف حدود ۲۲ میلیون نفر را احراز هویت کرده و در حال حاضر شش هزار دفتر نیز تحت پوشش آنها قرار دارد. دفاتر وزارت کار نیز به این مجموعه افزوده شدهاند و پشتیبانی ۲۴ساعته دریافت میکنند.
پلتفرم آیتیساز، سرویسهای دیگری همچون افتتاح حساب، دریافت تسهیلات و… را نیز بهصورت غیرحضوری انجام میدهد که در حال حاضر در بانکداری دیجیتال و نئوبانکها ارائه میشود و با ترکیب این سرویسها با امضای دیجیتال موبایلی، توانسته است یک امضای دیجیتال مورد تأیید حاکمیت و دستگاه قضایی و امنیتی به بازار ارائه دهد. آیتیساز با وجود کارهای زیرساختیای که انجام داده بود، ولی نامش کمتر شنیده شده بود، البته حضور رقبای قدرتمند در بازار در این موضوع بیاثر نبوده است. با این حال میتوان آیتیساز را یکی از کسبوکارهای منتخب فضای فناوریهای مالی ایران در سال ۱۴۰۰ دانست.
تخفیفان
تخفیفان یا بهتر است بگوییم سرویس بازگشت وجه تخفیفان دیگر کسبوکار منتخب ما برای سال ۱۴۰۰ است که تمرکزش روی کشبک است. سرویس بازگشت وجه تخفیفان را نیز که از دل تیم تخفیفان بیرون آمده، میتوان یک محصول موفق فینتکی دانست که برحسب نیاز و شناخت بازار یک استارتاپ غیرفینتکی شکل گرفته و سپس به مرحله اجرا درآمده است. اما سرویس بازگشت وجه تخفیفان تنها بازیگر با تمرکز بر حوزه کشبک در سال ۱۴۰۰ نبوده و کسبوکارهای کوچک و بزرگ انگشتشمار دیگری نیز در سال ۱۴۰۰ بهطور جدی وارد این حوزه شدند، ولی تخفیفان را میتوان عملاً شناختهشدهترین نام در این حوزه تا به امروز دانست. جدیت حضور تخفیفان نهتنها جدیشدن حضور سایر رقبا در این بازار را تقویت کرد، بلکه دری جدید را به روی صنعت پرداخت که یک اقیانوس قرمز در صنعت فینتک بوده است، باز کرد.
سرویس بازگشت وجه تخفیفان نشان داد با وجود اینکه صنعت پرداخت یک اقیانوس قرمز با بازیگران کوچک و بزرگ خیلی قوی است و ورود به آن خیلی دشوار است، ولی در همین اقیانوس قرمز هم جزیرههای بکر و ناشناخته زیادی وجود دارد که هنوز کسی به شکل جدی سراغشان نرفته است. در نتیجه با حضور استارتاپهایی همچون تخفیفان میتوان امیدوار بود صنعت پرداخت ایران که مدتی است رنگ و بوی نوآوری نداشته، شاهد یک روند تازه باشد. از همین رو سرویس بازگشت وجه تخفیفان را میتوان یکی از مجموعههای منتخب سال ۱۴۰۰ دانست.
سایر نامزدها
تالی
تالی از اصلیترین سرویسها در عرصه جدید «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در ایران است. تالی نمیخواهد لندتک باشد، بلکه میخواهد به یک BNPL حرفهای در ایران تبدیل شود و اعتبار خرد کوتاهمدت به مشتریان ارائه دهد. به گفته امید ترابی، مدیرعامل آپسان، تالی در اصل یک چوبخط دیجیتالی است. او حتی اعتقادی به واژه اعتبارسنجی ندارد، بلکه معتقد است مشتریان تالی باید بر مبنای مکانیسم شهرت طبقهبندی شوند. تالی هرچند طی یک سال گذشته کار خود را با آپ آغاز کرده، اما محدودیتی در این پلتفرم نیست و میتوان انتظار داشت که در سال آینده با طیف متنوعی از پلتفرمها و مشتریان وارد فضای همکاری شود.
وندار
وندار مجموعه ابزارهای پذیرش پول در کسبوکارهاست. فارغ از نوع و اندازه کسبوکار، وندار مجموعه ابزارهایی را در اختیار کسبوکارها قرار میدهد تا بتوانند راحتتر از مشتریان خود پول دریافت کرده و جریان مالی کسبوکار خود را مدیریت کنند. وندار طی یک سال گذشته سرویس پرداخت مستقیم یا دایرکتدبیت را نیز راهاندازی کرد که مورد استقبال کاربران بسیار زیادی قرار گرفت. طبق آماری که وندار ارائه کرده، ۲۵ کسبوکار از سرویس حق اشتراک وندار استفاده کردهاند که در مراحل آزمایش، پیادهسازی یا استفاده از این سرویس هستند. تمرکز وندار در این بخش میتواند بهزودی این کسبوکار را با چشماندازی روشن روبهرو کند.
فرابانک
از حدود یک سال پیش بانک ملت سرویسی را تحت عنوان فرابانک راهاندازی کرد تا از این طریق مشتریان این بانک بتوانند دسترسی آسانتری به تسهیلات داشته باشند و در کمترین زمان ممکن تا سقف 30 میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند. این سامانه در شرایط حاد کرونایی در این بانک راهاندازی شد تا مشتریان بدون مراجعه حضوری به شعبه و با بررسی شرایط هر فرد به وسیله هوش مصنوعی درخواست وام ثبت شود. این اقدام فرابانک در دوره خود قابل تحسین بود؛ زیرا اکنون کمتر بانکی به این باور رسیده که میتوان بدون مراجعه حضوری مشتریان به آنها تسهیلات خرد اعطا کرد.
ازکیوام
هدفگذاری ازکیوام اینگونه تعریف شده که با پشتوانه تجربه برند ازکی و با هدف ارائه بهروزترین تسهیلات و خدمات مالی فعالیت خود را دریافت کنید و با طیکردن کمترین بوروکراسی ممکن بتوانید با استفاده از تسهیلات ازکی خریدهای خرد خود را انجام دهید. در حال حاضر ازکیوام با نزدیک به 30 فروشگاه قرارداد دارد که از طریق آن میتوانید طیف وسیعی از محصولات را با ازکیوام خریداری کنید. از کالاهای دیجیتال گرفته تا لوازم خانگی و خرید بیمه به شکل اقساطی از جمله امکاناتی است که میتواند در اختیار مشتریان قرار گیرد.
بامن
بامَن، نسل جدید باشگاه مشتریان، فعالیت خود را از سال ۱۳۹۸ آغاز کرده است؛ این باشگاه به دو روش «تخفیف درلحظه» و «دریافت امتیازی ارزشمند بهنام مَنِکس» هزینههای سبد خرید کاربران را مدیریت میکند؛ بامَن علاوه بر کاهش چشمگیر هزینهها، لذت خرید را نیز به اعضای خود هدیه میدهد. در حال حاضر بیش از پنج هزار فروشگاه حضوری و آنلاین و همچنین ۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ایرانی عضو باشگاه بامَن هستند. البته طبق تعریفی که بامن از خود ارائه داده، تنها یک باشگاه مشتریان نیست؛ بلکه تجربهای از یک سبک زندگی جدید است! در حال حاضر بامن توانسته بیش از 20 هزار نصب فعال را در کافهبازار به ثبت برساند.
جیاساس
گروه شرکتهای گرایش تازه یا همان جیاساس به هلدینگی تبدیل شده که 16 شرکت در زیرمجموعه آن مشغول فعالیت است. این شرکت هرچند از قدمت قابل توجهی برخوردار است، اما همواره با فناوریهای روز قدم برداشته و توانسته بهروزترین تجهیزات سختافزاری بانکی را وارد کشور کند؛ به نحوی که نمیتوانید در بانکهای بزرگ از کنار شعب عبور کنید و ردپایی از شرکت گرایش تازه کیش نبینید. خطمشی گرایش تازه کیش در تمام طول مدت فعالیت خود، ارائه راهکارهای خلاقانه و نوآورانه در صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیک بوده است. ملیپس تازهترین کار این گروه، احتمالاً در سال ۱۴۰۱ یک بار دیگر نام این شرکت را بر سر زبانها بیندازد.
دونگی
شاید مسئله تأمین مالی جمعی از جمله مواردی بود که سالها تلاش شد تا رگولاتوری آن به سرانجام برسد و در این مسیر سکوهای تأمین مالی نقش بسزایی ایفا کردند. دونگی بهعنوان یکی از اصلیترین سکوهای تأمین مالی توانست گامهای مهمی را در این مسیر بردارد. شاید در دورهای تأمین مالی پروژههای یک میلیارد تومانی یک آرزو محسوب میشد، اما با اعتمادسازی که این سکوها انجام دادند، اکنون این رؤیا به واقعیت تبدیل شده است. دونگی در شهریورماه امسال توانست یک پروژه تأمین مالی یک میلیاردی را در طول مدت 30 دقیقه به ثبت برساند.
کارنکراد
در یک سال گذشته دوشنبهها با اسم دوشنبههای استارتاپی گره خورده بود. در کنار صندوق نوآوری و شکوفایی نام کارنکراد بیش از هرچیز دیگری شنیده شد. کارنکراد حامی اصلی دوشنبههای استارتاپی بود که تلاش میکرد در کنار آن بتواند از ایدههای نوآورانه حمایت کند تا برای آنها تأمین مالی انجام دهد. همچنین کارنکراد به یکی از حامیان اصلی برنامه کارویا تبدیل شد و علاوه بر بازیکردن نقش محوری در این عرصه، تلاش زیادی در بحث فرهنگسازی تأمین مالی جمعی انجام داد. در حال حاضر نمیتوان در خصوص کرادفاندینگ در ایران سخن گفت و نامی از کارنکراد به میان نیاورد.
رمزینکس
صرافی رمزینکس یکی از قدیمیهای بازار رمزارز در ایران است که خیلی بیسروصدا و بیحاشیه جلو آمده و در ایستگاه نوآوری شریف مستقر است. حدود چهار سال است که از عمر صرافی رمزینکس میگذرد و خدمات آن به سه عنوان کلی کیف پول ارز دیجیتال، بازار مبادله ارز دیجیتال و API معاملات ارز دیجیتال تقسیم میشود. با این حال رمزینکس در دو سال آینده میخواهد در حوزه سرمایهگذاری و سبدگردانی ارزهای دیجیتال نیز به عموم مردم سرویس ارائه دهد. ارائه مشاوره در حوزه سرمایهگذاری نیز از دیگر اهداف این کسبوکار است. رمزینکس همچنین قصد دارد در سایر شرکتهای فینتکی نیز سرمایهگذاری کند؛ با توجه به اهدافی که این کسبوکار در ذهن دارد، در سال ۱۴۰۱ باید منتظر اخبار جدیدی از آن باشیم.
مزدکس
مزدکس که فعالیت خود را از اواسط سال ۱۴۰۰ شروع کرده، یک تفاوت عمده نسبت به دیگر صرافیهای رمزارز در کشور دارد و آن اینکه در صرافیهای رمزارز، کاربر امکان خریدوفروش ریالی را دارد، ولی مزدکس یک پلتفرم کریپتو به کریپتو است. با اینکه حدود شش ماه از شروع فعالیت این کسبوکار نمیگذرد، ولی مزدکس در چشمانداز خود در پنج سال آینده، قرار گرفتن در بین ۱۰ صرافی برتر رمزارز دنیا را هدف قرار داده و در نظر دارد با ارائه ابزارها و امکانات حرفهای، به اولین راهحل برای رفع دغدغههای تریدرهای حرفهای بدل شود.
والتا
پلتفرم والتا مجموعهای از کیف پولهاست که سه خدمت سرمایهگذاری، تسهیلات خرید و درگاه پرداخت اعتباری را روی زیرساخت کیف الکترونیکی ارائه میدهد. والتا با تأمین مالی لیزینگ امکان خرید اقساطی از فروشگاههای حضوری و غیرحضوری را ایجاد میکند. این پلتفرم همچنین درگاه پرداخت اعتباری را راهاندازی کرده که مبتنی بر کیف اعتباری و بدون نیاز به کارت است. سرویس دیگر والتا کیف سرمایهگذاری خرد است. این کیف پول به سیستمهای کارگزاریهای بازار سرمایه متصل است و با شارژ آن امکان خرید واحدهایی از صندوق سرمایهگذاری بورسی ممکن میشود. علاوه بر صندوقهای بورسی، والتا بهزودی خرید و نگهداری رمزارزها و دریافت تسهیلات به پشتوانه رمزارزها را نیز اضافه میکند.
سحاب
سحاب در سال ۱۳۹۳ در حوزه «بیگدیتا» و «سیستمهای توزیعشده» تأسیس شد و پروژههای بزرگ بیگدیتای کشور که در زمینه «تلکام» هستند، توسط این شرکت پیادهسازی شدهاند. سحاب در طول سالهای ابتدایی فعالیت خود عمدتاً تمرکز خود را روی پروژههای B2G گذاشته بود و اخیراً تمرکز و منابع خود را به سمت پروژههای B2B سوق داده است. از این رو کسبوکارهایی که دستکم مراحل اول تحول دیجیتال را پشت سر گذاشتهاند، مورد هدف قرار گرفتند و با محصولات و خدماتی از جمله پلتفرم سکان، گروه مشاوران سحاب و آکادمی سحاب، خود را به شریک استراتژیک مشتریانش در عبور از انقلاب صنعتی چهارم تبدیل کرده است.
یوآیدی
شرکت یوآیدی که در حوزه احراز هویت با چهره کاربر با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی فعالیت میکند، با استفاده از فناوریهای روز در زمینه احراز هویت، موفقیتهای چشمگیری در مدت کوتاهی به دست آورده است. یوآیدی در مدت فعالیت خود توانسته احراز هویت غیرحضوری سجام، سامانه ثنای قوه قضائیه و سامانه جامع روابط کار را راهاندازی کند و تاکنون هویت بیش از 2.5 میلیون کاربر را احراز کرده و رکورد ۵۰ هزار احراز هویت روزانه را نیز ثبت کرده است. همچنین اواسط سال ۱۴۰۰ سرویس احراز هویت دیجیتال یوآیدی برای صرافیهای رمزارز راهاندازی و رونمایی شد.
کیپا
شاید در فهرست نامزدهای ما برای سال ۱۴۰۰ کیپا که محصولی است از شرکت توسعه تبادلات پایا، از تمامی دیگر اسمها کمتر شناختهشده باشد. خدمات کیپا در واقع از نوع خدمات خرید اقساطی و اعتباری از دم قسط و بدون بهره است که منابع بانک یا سازمانها را نیز درگیر نمیکند و توانایی اعطای وام ۳۰ میلیون تومانی با کارمزد چهار درصد و بازپرداخت ۱۲ماهه به پرسنل و باشگاه مشتریان بانکها یا سازمانها را ارائه میدهد که در حال حاضر در چهار بانک نیز فعال است و حدود دو میلیون کاربر دارد و در هشت هزار نقطه، فروش انجام میدهد.
دونه
دنیای رمزارزها که پیچیدگیهای زیادی هم دارد، بازیگران قدرتمندی دارد، اما دونه سعی کرده با تمرکز روی جامعه مخاطبانی که کمترین آشنایی با این فضا را دارند، بهعنوان یک پلتفرم خریدوفروش و نگهداری رمزارز تمرکز کند. همین رویکرد باعث شده دونه اولین اصل خود را سادگی بداند تا افراد با هر سطحی از اطلاعات بتوانند از آن استفاده کنند و به دور از هر پیچیدگی با استفاده از اطلاعات و نمودارهای موجود، از وضعیت بازار باخبر شوند. دیگر مزیت دونه امکان سرمایهگذاری با حداقل مبلغ ۳۰ هزار تومان است که در کمتر پلتفرمی دیده میشود.