همکاری مشترک یوآیدی و شرکت خدمات انفورماتیک / امضا دیجیتال و احرازهویت دیجیتال از یک دریچه

یوآیدی به‌عنوان شرکت فعال در حوزه احراز هویت دیجیتال باتجربه‌ای سه‌ساله، در اقدامی جدید با شناسایی نیاز بانک‌ها و سایر سازمان‌ها، در همکاری با شرکت خدمات انفورماتیک، زیرساخت‌های احراز هویت غیرحضوری و گواهی امضای دیجیتال را تجمیع کرده است. یوآیدی در مدت فعالیت خود توانسته، احراز هویت غیرحضوری سجام و سامانه ثنای قوه قضاییه را راه‌اندازی کند و در حال حاضر بیش از 2.5 میلیون احراز هویت دیجیتال در این سامانه‌ها انجام داده است. این اقدام جدید در راستای ایجاد زیرساخت تکمیلی برای بانک‌ها و سازمان‌ها انجام می‌گیرد.

با ارائه این سرویس، سازمان‌ها به دلیل عدم نیاز به مراجعه حضوری مشتریان خود، می‌توانند تمام خدمات خود را به‌ شکل تمام دیجیتال ارائه کنند. این سرویس ارزش‌افزوده‌های گوناگونی را در نظام بانکی و مالی ایجاد می‌کند که شامل؛ امکان ارائه تمام خدمات مالی و بانکی به‌صورت غیرحضوری، امکان امضای دیجیتال اسناد با سطوح امنیتی بالا و ایجاد زیرساخت اصلی برای گسترش نئوبانک‌ها است. نیما شمساپور، مدیرعامل یوآیدی و داود کریم‌زادگان، معاون بازاریابی و فروش شرکت خدمات انفورماتیک درباره چگونگی پیشبرد این اهداف می‌گویند.

---

اهمیت تجمیع امضا دیجیتال و احراز هویت غیرحضوری

---

یکی از مسائلی که در مورد تجمیع سرویس‌های امضاء دیجیتال و احراز هویت غیرحضوری پیش می‌آید اهمیت تجمیع آن‌ها است. شمساپور درباره اینکه لزوم تجمیع احراز هویت غیرحضوری و امضا دیجیتال چیست می‌گوید: «تجمیع این دو سرویس از دو جهت لازم بود. اول اینکه زیرساخت گواهی امضای دیجیتال از چندین سال پیش توسعه پیداکرده است. اما مهم‌ترین چالش آن تجربه کاربری بود. یعنی اگر فردی نیاز به گواهی امضای الکترونیک یا امضای موبایلی داشت، حتماً باید به‌صورت حضوری به‌منظور صدور گواهی امضا به دفاتر، شعب و به‌طورکلی مراکز صدور گواهی مراجعه می‌کرد که ازلحاظ تجربه کاربری مناسب امضایی که باید صدور آن نیز دیجیتال باشد؛ نبود. از جهت دیگر، برای اینکه احراز هویت دیجیتال وجهه‌ای قانونی پیدا کند، نیاز بود تا با امضای الکترونیکی ترکیب شود. در نتیجه این دو لازم و ملزوم یکدیگر می‌باشند. بنابراین ما بر اساس این الزامات تجمیع این دو سرویس را با شرکت خدمات انفورماتیک آغاز کردیم.»

---

آیا تراکنش‌های حضوری بانک‌ها حذف می‌شوند

---

از سویی دیگر کریم‌زادگان نیز با اشاره به اینکه، افزایش تراکنش‌های بانکی مبتنی بر بسترها و درگاه‌های الکترونیکی و در مقابل کاهش و به‌طورکلی حذف تراکنش‌های بانکی حضوری در شعب بانک‌ها است، می‌گوید: «این موضوع همواره به‌عنوان یک رویکرد در شبکه بانکی مطرح بوده است. با توجه به شرایط پاندمی و همه‌گیری ویروس کرونا نیاز به ارائه خدمات غیرحضوری نمود بیشتری پیدا کرد. به این منظور با توجه به الزامات امنیتی حاکم بر شبکه بانکی، احراز هویت غیرحضوری پیش‌نیاز ارائه این خدمات است. احراز هویت چه به‌صورت حضوری و چه  غیرحضوری اگر دقیق نباشد؛ می‌تواند منجر به خسارت‌های مالی شود. بنابراین با توجه به حساسیت شبکه بانکی باید این زیرساخت با حساسیت بیشتر توسعه داده شود. به همین دلیل ما به دو یا چند استعلام بسنده نکردیم و از همه استعلام‌های موجود برای ایجاد پکیج کامل احراز هویت استفاده کرده‌ایم تا نماد بتواند مجوزهای کاربران را با اطمینان و امنیت بیشتری صادر نماید.»

او همچنین در مورد مکانیزم امضای دیجیتال،‌ با بیان توضیجاتی چنین می‌گوید: «در حال حاضر ما با استفاده از زیرساخت نماد، گواهی الکترونیکی برای کاربران حقیقی، حقوقی و سیستم‌ها را در پروفایل‌های مختلف صادر می‌کنیم. از جمله آن‌ها می‌توانم به گواهی‌های اشخاص حقیقی، نمایندگان اشخاص حقوقی، اشخاص مجاز بانکی، ارتباط سیستمی، کاربرد سیستمی و مهرسازمانی اشاره‌کنم. گواهی‌های نماد در سه سطح اطمینان یک، دو و سه صادر می‌شود که سطح سه بالاترین سطح امنیتی را حائز است. در سطح سه با توجه به اهمیت کاربردها و حساسیت بالاتر امنیت کاربر، نیاز به احراز هویت حضوری الزامیست. ولی در سطح یک و دو از روش احراز هویت غیرحضوری هم می‌توانیم استفاده کنیم.»

---

استفاده از گواهی سطح دو

---

کریم‌زادگان بر این باور است که فعالیت‌های اصلی شبکه بانکی می‌تواند با استفاده از گواهی سطح دو انجام شود. او در تشریح این موضوع می‌گوید: «از سویی دیگر کاربر می‌تواند اپلیکیشن امضا دیجیتال را نصب کند و بعد دو گزینه پیش رو دارد. در رویکرد اول کاربر به دفاتر RA نماد مراجعه کرده و احراز هویت با استفاده از ارائه مستندات و اطلاعات هویتی، مانند شناسنامه و کارت ملی تایید می‌شود. در غیر این صورت می‌تواند از زیرساخت احراز هویت بیومتریک غیرحضوری که در داخل اپلیکیشن امضای دیجیتال وجود دارد، استفاده کند. کاربر در وهله اول  فرایندهای احراز هویت را به‌صورت غیرحضوری و با استفاده از Face Detection،Liveness Detection، استعلام اطلاعات کارت و … طی می‌کند. در مرحله بعد و پس از تایید اطلاعات هویتی، کاربر وارد بخش دیگر اپلیکیشن شده و در آنجا پس از پرداخت تعرفه گواهی، مراحل صدور گواهی را گذرانده و با وارد کردن رمز فعال‌سازی، گواهی کاربر صادر می‌شود. صدور گواهی برای سایر پروفایل‌ها هم مشابه همین‌ مراحل بوده و صرفاً در اطلاعاتی که اظهار می‌شود، قدری تفاوت وجود دارد. به‌عنوان‌مثال اگر یک گواهی برای نماینده بانک صادر شود باید معرفی‌نامه بانک چه به‌صورت فرم الکترونیکی و یا چه فیزیکی، در RA ثبت و اظهار شود. این شیوه‌هایی است که در حال حاضر برای صدور گواهی وجود دارد.»

از سویی دیگر،‌ شمساپور در مورد نتایجی که با این همکاری در حوزه خدمات مالی حاصل می‌شود به ارائه توضیحاتی پرداخته و درمورد همکاری یوآیدی و شرکت خدمات انفورماتیک و تحولی که در صنعت مالی ایجاد خواهد کرد، می‌گوید: «الزامات قانونی موجود برای افتتاح حساب و گرفتن وام‌های خرد با این ترکیب پاسخ داده می‌شوند. در وهله دوم، قابلیت اتکا به امضا افزایش پیدا می‌کند و در آخر تجربه کاربری بهبود پیدا می‌کند و این خود یک حرکت بسیار مناسب به‌منظور حرکت به سمت بانکداری دیجیتال است. علاوه بر بانک‌ها، لندینگ‌ها هم می‌توانند از این زیرساخت برای به حداقل رساندن فرایندهای کاغذی استفاده کنند.»

کریم‌زادگان نیز در مورد اهداف این همکاری و نتیجه ترکیب گواهی امضای دیجیتال و احراز هویت بر این باور است که: «ارائه خدمات در سراسر شبکه بانکی به‌صورت کاملاً غیرحضوری است. به صورتی که کاربر بتواند در همه بانک‌ها و مؤسسات با استفاده از گواهی الکترونیکی واحد و یکتا کلیه عملیات بانکی خود را انجام دهد. علاوه بر این کاربران از رفاه بیشتر و سطح امنیتی بالاتری برخوردار شوند و هزینه‌های بانک‌ها نیز کاهش پیدا کند.»

از سویی دیگر، شمساپور در مورد مزیت رقابتی احراز هویت دیجیتال یوآیدی نسبت به رقبای دیگر خود چنین می‌گوید: «یوآیدی مبتنی بر هوش مصنوعی است. مهم‌ترین پارامترهایی که در هوش مصنوعی تأثیرگذار است، دقت الگوریتم‌ها است. معیار دقت الگوریتم‌ها دیتاستی است که روی این الگوریتم‌ها Train شده است. با توجه به دیتاست بیشتری که یوآیدی دارد، Train بیشتر این الگوریتم‌ها، منجر به دقیق‌تر شدن این الگوریتم‌ها می‌شود. به‌علاوه، با توجه به حضور بیشتر یوآیدی در حوزه احراز هویت نسبت به رقبا، نیازهای مشتری را بیشتر درک می‌کند. به‌عنوان‌مثال یوآیدی از معدود راهکارهای احراز هویت است که این فرایند را به‌صورت در لحظه و برخط انجام می‌دهد و این امر موجب جلوگیری از طولانی شدن فرایند احراز هویت و تجربه کاری بهتر می‌شود.»

این در حالی است که کریم‌زادگان نیز در مورد مزایای امضای دیجیتال شرکت خدمات انفورماتیک نسبت به وزارت صمت از چنین می‌گوید: «در فرایند پیاده‌سازی زیرساخت امضاء و پیش‌نیاز آن یعنی احراز هویت دقیق متقاضیان گواهی، از تجارب جهانی و داخلی درزمینهٔ احراز هویت غیرحضوری استفاده‌شده و سعی شده کاستی‌های موجود را بهبود داده تا درنهایت پکیج کامل‌تری در اختیار بانک‌ها قرار گیرد. با توجه به حساسیت تراکنش‌ها و اسناد بانکی، در زیرساخت گواهی دیجیتال سعی شده که با دقت بیشتر ملاحظات امنیتی لحاظ شود. قصد مقایسه ندارم و با توجه به اینکه این اکوسیستم در حال رشد است، اعتقاد دارم می‌توانیم به‌جای رقابت، در این رشد مشارکت داشته باشیم.»

به گفته او: « اگرچه در بحث رسانه‌ای با برخی مواضع مغایر با این رویکرد مواجه شده‌ایم. بااین‌حال ما با پشتوانه رسوب دانشی قریب به یک دهه، به دنبال ایجاد بستر مناسبی برای  شبکه بانکی هستیم که طی این مسیر تعاملات خوبی با ذی‌نفعان و فعالان مختلف صورت گرفته و از تجربه‌های موجود استفاده می‌شود. هنوز به نقطه تکامل نرسیده‌ایم اما با ادامه این روند سعی می‌کنیم سریع‌تر و بهتر روند این تکامل را طی کنیم.»

---

اعتمادسازی در پی احراز هویت دیجیتال و امضا دیجیتال

---

شمساپور در بخش دیگری از توضیحات خود، در مورد قدم بعدی این همکاری چنین توضیح می‌دهد: «ترکیب احراز هویت دیجیتال یوآیدی با امضای دیجیتال می‌تواند در آینده کوتاه‌مدت مشکلات موجود در حوزه‌هایی که مشکل احراز هویت و اعتماد وجود دارد را (مانند مشتری یک پلتفرم و صاحب کسب‌وکار) حل کند. با استفاده از این ساختار در آینده بلند‌مدت می‌توان اکثر خدمات بانکی را به‌صورت غیرحضوری ارائه کرد. به‌این‌ترتیب به سمت بانکداری بدون شعبه حرکت خواهیم کرد و هزینه‌های بانکداری مخصوصاً در بانک‌های دولتی کاهش پیدا می‌کند.»

شرکت خدمات انفورماتیک، از بین چند گزینه، یوآیدی را برای همکاری انتخاب کرده است. انتخابی که به دلیل وجه تمایز و تفاوتی خاص شکل گرفته است. از همین رو کریم‌زادگان در مورد دلیل این انتخاب توضیحاتی ارائه داده و چنین می‌گوید: «در مرحله اول کمیته تخصصی متشکل از کارشناسان حوزه‌های امنیت، توسعه نرم‌افزار، کسب‌وکار و … ایجاد شد و فعالان و ارائه‌دهندگان احراز هویت غیرحضوری با معیارهایی که اصلی‌ترین آن برخط بودن سرویس (بدون دخالت عامل انسانی)، احراز سطوح امنیتی بالا، بهره‌گیری از تکنیک‌ها و تکنولوژی‌های نوین، سطوح  قابل‌قبول خطاهای FRR و FAR و  همچنین  تجربه کاربری (UX) مطلوب بود؛ مورد ارزیابی قرار گرفتند. معیار اصلی امنیت و قابل‌اتکا بودن فرایند احراز هویت بود که خاصه در زیرساخت صدور گواهی امضاء دیجیتال باید با امنیت و اعتماد بالا تأمین می‌شد.»

او در ادامه می‌گوید: «این کمیته با بررسی و وزن‌دهی به شاخص‌ها نتیجه‌ای را به دست آورد. بر اساس این نتایج ما متوجه شدیم که شرکت یوآیدی نه‌تنها می‌تواند سرویس خود را با خصیصه‌های یادشده به شبکه بانکی ارائه دهد و تطابق بیشتری با حوزه بانکی داشته باشد، بلکه یکی از اولین شرکت‌ها است که قریب به سه سال است که در این حوزه فعالیت می‌کند، شبکه مشتریان خوبی دارد و رضایت مشتریان خود را نیز کسب کرده است. همچنین استفاده از سرویس یوآیدی توسط نهادهایی که اولویت آن‌ها امنیت بوده توانسته میزان اعتماد به این سرویس را افزایش دهد. درنهایت این انتخاب با دقت نظر و سخت‌گیری این کمیته انجام گرفت.»

با ترکیب احراز هویت دیجیتال و امضای دیجیتال، مسئله فرهنگ‌سازی به‌منظور استفاده از این زیرساخت اهمیت قابل توجهی پیدا می‌کند. معاون بازاریابی و فروش شرکت خدمات انفورماتیک نیز با تشریح نقش فرهنگ‌سازی در استفاده از امضای دیجیتال می‌گوید: «فرهنگ‌سازی حتی در مورد خدمات سنتی به‌خصوص در زمان شروع ارائه خدمت یک فاکتور مهم به‌حساب می‌آید. زیرا می‌تواند در تبیین جایگاه این خدمت در بین کاربران تأثیرگذار باشد. در مورد خدمتی نوین که پیش‌تر وجود نداشته،  مسئله فرهنگ‌سازی نیازمند توجه و تمرکز بیشتری است.»

او همچنین با تاکید بر اینکه، یکی از دشوارترین اقدامات در فرایند ارائه محصولات نوین مبتنی بر IT و تکونولوژی‌های روز، گسستن رشته‌های وابستگی افراد به شیوه‌های سنتی است که به آن خو گرفته‌اند. در اینجا فرهنگ‌سازی وابستگی بالایی به عملکرد محصول و مزیت‌های رقابتی آن نسبت به شیوه‌های جایگزین قبلی خواهد داشت. در صورت ایجاد مزیت‌های واقع‌بینانه و عملیاتی محصول در نزد کاربران، فرهنگ‌سازی صحیح باعث تسریع در رشد آماری کاربردها و ضریب نفوذ محصول در میان مخاطبین خواهد شد. در این صورت با ایجاد اعتماد به عملکرد محصول جدید، زمان انتقال و جایگزینی تکنولوژی و محصول جدید با زیرساخت‌های قبلی که بعضاً هزینه‌های مدیریت توأمان هر دو زیرساخت قبلی و جدید را به تأمین‌کنندگان تحمیل خواهد کرد؛ به حداقل خواهد رسید.»