پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
وزیر ارتباطات با حضور در یلدای کارآفرینان استارت‌آپی علاوه بر اینکه به چالش‌ها و مسائل حوزه فعالیت استارت‌آپ‌ها در کشور پرداخت، به برخی از شبهات و انتقادهایی که نسبت به او و وزارت تحت نظرش هم وجود داشت پاسخ داد.
آذری جهرمی همچنین نسبت به آنهایی که تا چند سال پیش مخالفان سرسخت فعالیت‌های استارت‌آپی و گسترش اینترنت در کشور بودند و اکنون خود تمایل بسیاری به استفاده از این فضا دارند نیز واکنش نشان داد. او همچنین در این مراسم از رسیدن اینترنت به تمام روستاهای کشور و زیر بار رفتن اولین سوپر کامپیوتر تا پایان سال خبر داد.
به گزارش راه پرداخت، محمد جواد آذری جهرمی که یکی از مهمانان شب اول پنجمین یلدای کارآفرینان استارت‌آپی ایران بود، در این برنامه نسبت به شایعاتی که همواره در رابطه با نامزد شدن او در انتخابات ریاست جمهوری مطرح می‌شود واکنش نشان داد و گفت: «من برنامه‌ای برای ریاست جمهوری نداشتم، اما با مصوبه مجلس که شرایط سنی را چهل سالگی، گذاشته است هم چنین امکانی وجود نخواهد داشت.»
او نسبت به این مصوبه نیز انتقاد کرد و گفت: «این قانون متناسب با شرایط جامعه و فرمایشات مقام معظم رهبری و گام دوم انقلاب نبود. احساس می‌کنم برخی به دنبال جوان دنباله‌رو هستند تا جوان پیش‌رو، در حالی که گام دوم انقلاب به سمت پیشروی جوانان بود نه دنباله روی آنها.»
وزیر ارتباطات و اطلاعات در پاسخ به این سئوال که اگر بخواهد فعالیت استارت‌آپی داشته باشد، حوزه مورد علاقه او چیست، گفت: «به کسب‌وکار فکر نکردم، اما اگر بخواهم چنین کاری انجام بدهم روی شبکه توزیع کار می‌کنم، ولی این کار هم صبر آهنین می‌خواهد و قطعاً هم کتک خوردن زیاد دارد.»
آذری جهرمی در مورد واکنش‌هایی که نسبت به توئیتی که به مناسبت روز دانشجو منتشر کرده بود و در آن به جوانان گفته بود که جوانی کنند نیز واکنش نشان داد و گفت: «هدف من از اینکه گفتم جوانی کنید، این بوده که تلاش کنید و خسته نشوید و از پا ننشینید. حرف من این بود که عده‌ای دوست دارند شما را پیر نگه دارند ولی جوانی کنید. نکته جالبی هم که به وجود آمد این بود که عده‌ای حتی در مورد جوانی کردن هم انحصارطلب بودند و وقتی این موضوع به آنها مربوط است از لزوم توجه به جوانان می‌گویند، اما وقتی به دیگران می‌رسد، شاعر می‌شوند و شعر می‌گویند.»
تاثیر چالش نرخ دلار روی اکوسیستم استارت‌آپی
او در پاسخ به این سئوال که آیا در عملی کردن وعده‌هایی که دو سال قبل از آنها صحبت کرده بود، مبنی بر رفع انحصار، رانت و فیلتر از فضای استارت‌آپی موفق بوده است یا خیر گفت: «برای این موضوع اعضای اکوسیستم باید نظر بدهند که آیا تغییری صورت گرفته است یا خیر. ایده ما اما این بود که ساختاری را ایجاد کنیم که 5 یونیکورن داشته باشیم و یک قاعده با بیست هزار استارت‌آپ. برای این کار و ساخت هرم اکوسیستم استارت‌آپی باید از 3 خصلت رانت، انحصار و فیلتر دور باشیم. ما با هر سه پدیده در اکوسیستم استارت‌آپی مواجه بودیم.»
او افزود: «اگر بخواهم به صورت آماری مطرح کنم، در سال ۱۳۹۶اندازه اقتصاد دیجیتال در حوزه خدمات نزدیک به صفر بود و سال گذشته بر اساس آمار مرکز آمار این حوزه یک و نیم درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داد. در حوزه تلکام از ابتدای کار تاکنون کسب‌وکار اپراتورها هم 4.5 درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. ما در حوزه تلکام به متوسط دنیا رسیده‌ایم، اما در زمینه استارت‌آپی فاصله زیاد است و جای 10 درصد رشد داریم که باید شرایط آن فراهم شود. البته در این زمینه چالش نرخ دلار تأثیر زیادی روی اکوسیستم استارت‌آپی گذاشت و اگر این مسئله نبود حتماً تا کنون 5 یونیکورن ایجاد می‌شد.»
آذری جهرمی در مورد قاعده بیست هزار استارت‌آپی نیز گفت: «در این زمینه همچنان فاصله داریم و آنچه در نوآفرین ثبت شده 5 هزار استارت‌آپ است.»
آفتی به نام ارزش افزوده را از بین بردیم
وزیر ارتباطات در مورد رفع انحصار، رانت و همینطور فیلتر نیز گفت: «در اکوسیستم انحصار وجود داشت و چون نیاز به اپراتورها وجود داشت، هر کسی که نزدیک‌تر بود می‌توانست رشد کند و ما آفتی به نام ارزش افزوده را داشتیم که گردش مالی آن از 2200 میلیارد تومان در سال گذشته اکنون به 4 میلیارد تومان رسیده است. هیچ وزیری اقدام به ناپدید کردن اقتصادی به این بزرگی نمی‌کند ولی ما این کار را کردیم چون باعث ایجاد انحصار و رانت می‌شد.»
او افزود: «همچنین در تبلیغات انحصار داشتیم و این موضوع آنقدر بزرگ بود که حتی صاحب آنتن هم می‌ترسید. علاوه بر این در حوزه تأمین منابع نیز رانت وجود داشت و هنوز هم برقرار است و شرکت‌های دانش‌بنیان به نوعی یک رانت رسمی است که دولت ارائه می‌کند که برای گروه خاصی از اکوسیستم بود در حالی که مجموعه‌ای که کف قاعده قرار دارد هم به این نیاز دارد. طرح نوآفرین هم برای ایجاد عدالت در زمینه توزیع عادلانه این رانت ایجاد شد.»
برخی از سرمایه‌دار بزرگ در کشور می‌ترسند
وزیر ارتباطات در مورد عامل سوم، یعنی فیلترینگ نیز گفت: «فیلتر داستان تلخی برای استارت‌آپ‌ها بود. در این زمینه ما از دولت مصوبه‌ای گرفتیم و امروز دولت شاکی استارت‌آپ‌ها نیست در حالی که روز قبل از این مصوبه 128 شرکت با شکایت وزارت راه تعطیل شده بودند.»
آذری جهرمی درمورد اینکه چرا شرکت‌های استارت‌آپی نمی‌توانند به راحتی وارد بورس شوند نیز گفت: «یک بحثی که در این زمینه وجود دارد دارایی نامشهود است که بورس مقداری روی این موضوع حساسیت دارد که منطقی هم هست و البته برای آن راه‌حل هم وجود دارد. ما دستورالعملی برای آن تدوین کردیم و به سازمان بورس ارائه کردیم تا بتواند این مباحث را دسته‌بندی کند. بخشی از مسئله هم به برخی از دستگاه‌ها باز می‌گردد که نسبت به بزرگ شدن اقتصاد شرکت‌هایی که وابستگی به نهادهای حکومتی ندارند نگرانی دارند. عده‌ای از سرمایه‌دار بزرگ در کشور می‌ترسند.»
امیدواریم که تپسی سریع‌تر وارد بورس شود
او افزود: «در مورد ورود به بورس ما پیگیری کرده‌ایم و گاهی حتی مسائل به گفت‌وگوهای رسانه‌ای هم کشیده شده است. در مجموع اما بالاخره این انگاره نیز حل خواهد شد و باید بپذیریم که این اکوسیستم در حال ایجاد تغییر است و نسبت به آن مقاومت‌هایی هم می‌شود، اما در نهایت این مقاومت‌ها هم به تدریج از میان خواهد رفت. امیدواریم که تپسی سریع‌تر وارد بورس شود و سایر استارت‌آپ‌ها هم بتوانند وارد شوند. با توجه به موانعی که به دلیل تحریم و ورود سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد ورود به بورس راهکاری ساده و کارآمدتر است و باید این فرایند تسهیل شود که همانطور که گفتم ما کارهایی کردیم ولی در رسانه‌ها آنها را مطرح نکردیم.»
آذری جهرمی در مورد تمایل بخش‌های دولتی به در اختیار گرفتن قدرت در اکوسیستم استارت‌آپی گفت: «دلیل این موضوع شیوه حکمرانی است. ما برای اداره کسب‌وکار و اقتصاد یا باید فرمان دست خودمان باشد یا باید فرایندها را قانون‌گذاری کنیم و روی قانون‌گذاری نظارت کنیم. ما چندان با مقوله سهامداری و مدیریت از طریق سهامداری و مدیریت از طریق رگولیشن آشنا نیستیم و حتماً باید فرمان دست خودمان باشد. در این شرایط وقتی فرایند اقتصادی در مجموعه خودمان صورت بگیرد فرایند اقتصادی در مجموعه خودمان جاری است و قدرتمان بالاتر است.
دولت‌ها علاقه‌مندند که نزدیکان خودشان را مستقر کنند ولی اگر نقش رگولاتور را بخواهند داشته باشند نمی‌توانند این کار را بکنند و به اینکه چطور قدرت را در دست بگیرند که نیاز به استقرار اطرافیان نباشد را بلد نیستند. اینها به دلیل چرخه نوع حکمرانی ما است. به همین دلیل هم هر دولتی که تغییر می‌کند فسادهایی پشت سر آن مطرح می‌شود که اجتناب ناپذیر است. این در حالی است که در کشورهای دیگر دولت‌ها نقش رگولاتور را دارند و در عصر دیجیتال علاوه بر رگولاتوری باید توانمند سازی هم بکنند. ولی ما تنها بر این متمرکز شدیم که راهبری کنیم.»
او افزود: «دولت باید یاد بگیرد که قانون‌گذاری کند و سیاستگذار باشد. در حال حاضر فرایندی که تحول دیجیتال در حال رقم زدن آن است باعث می‌شود که این نوع حکمرانی در نهایت تغییر کند و خود را با چنین سیستمی آمیخته کند.»
بخش اقتصادی در وزارت ارتباطات نداریم
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سئوال که آیا در وزارتخانه تحت نظر خود این تغییرات اعمال شده است یا خیر گفت: «92 درصد وزارت ارتباطات پیش از حضور من واگذار شده و هشت درصد از کل اقتصاد فناوری اطلاعات و ارتباطات در وزارتخانه است. در واقع ما به نوعی بخش اقتصادی در وزارت ارتباطات نداریم. ما باید به مدل رگولیشن برسیم و تلاش کردیم که این شیوه را یاد بگیریم. هر چند وقتی شما به این شکل عمل می‌کنید و می‌بینید وزارتخانه‌های دیگر به شیوه‌ای دیگر کار می‌کنند حالتان گرفته می‌شود.»
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سئوال که چرا در کشوری که منابع نفتی دارد، باید روستاهایی را شاهد بود که یک دانش آموز برای دسترسی به اینترنت باید بالای کوه برود، گفت: «برای پاسخ به این سئوال باید ببینیم که در چه شرایطی هستیم. الزاماً همه چیز پول نیست و باید عقل هم داشته باشیم. در برنامه ششم توسعه به وزارت ارتباطات تکلیف شد که هشتاد درصد از روستاهای بالای بیست خانوار را به اینترنت متصل کند. ما در حال حاضر کمتر از چهار هزار روستا داریم که به اینترنت متصل نیستند و 46 هزار روستا به اینترنت متصل شده‌اند. این رقم در ابتدای آغاز به کار دولت تقریباً صفر بود.»
او با اشاره به تغییر دیدگاه نسبت به گسترش اینترنت گفت: «زمان اجرای این کار های و هوی بسیاری ایجاد شد که چرا اینترنت را به روستاها می‌بریم و رسیدن اینترنت به روستاها را اجرای سند 2030 می‌دانستند، اما امروز این نگاه تغییر کرده و تبدیل به این شده که چرا 5 درصد روستاهای باقی مانده اینترنت ندارند. خوشحالم که این پارادایم تغییر کرده است.»
آذری جهرمی با بیان اینکه برنامه فشرده‌ای داریم برای اینکه تا پایان سال برنامه گسترش اینترنت را تکمیل کنیم، ادامه داد: «وضعیت اینترنت در کل کشور به جز چند استان مطلوب است و یکی از استان‌هایی که عقب ماندگی زیادی دارد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان است که بنا داریم از اول دی در این مناطق مستقر شویم و خودم هم خواهم رفت تا عقب ماندگی‌ها به صورت فشرده جبران شود. امیدوارم تا پایان سال بتوانیم تمام استان‌ها را به اینترنت متصل کنیم.»
وزیر ارتباطات در واکنش به انتقادهایی که به دلیل فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی و پیامرسان‌ها از جمله تلگرام به او می‌شود و اینکه انتظار این است که یک وزیر به جای انتقاد به فیلترینگ در این رابطه پاسخگو باشد، گفت: «وقتی که تلگرام فیلتر شد اظهار نظر شفاف کردم و این مسئله هزینه‌هایی هم داشت. وقتی در جایی وزیر را مسئول می‌دانیم باید در نظر بگیریم که حیطه وظایف و عملکرد او هم در حیطه قانون است. وزیر ارتباطات مسئول وصل ارتباطات است اگر یک شبکه اجتماعی فیلتر می‌شود مسئول این کار بخش دیگری است.»
از نفوذی خواندن فعالان تا ورود با آش و شکلات
آذری جهرمی در مورد لزوم توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی از زیر بار رفتن یک سوپر کامپیوتر تا پایان سال خبر داد.
وزیر ارتباطات به تغییر انگاره‌هایی در زمینه فعالیت استارت‌آپ‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «فعالیت استارت‌آپ‌های کشور باعث تغییراتی بسیاری شده است. در حالی که سه سال قبل علیه استارت‌آپ‌ها شبنامه پخش می‌شد و آنها را عامل نفوذ دشمن می‌دانستند و حتی با برگزاری استارت‌آپ ویکندها مخالفت می‌شد؛ امروز نهادهای انقلابی ما هم به دنبال نهضت استارت‌آپی و راه‌اندازی vc هستند. روزی همه مخالف vodها بودند، اما امروز همان‌ها تلاش می‌کنند ویدئوهایی با آش و شکلات تولید کنند تا روی vodها منتشر کنند. زیرا اهمیت این فضا را متوجه شده‌اند و می‌دانند که ساختار دیگر سنتی پاسخگو نیست.»
