پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در روزهای اخیر شاهد قطعی شبکه شتاب و شاپرک بودیم. این قطعی شبکه بانکی باعث نارضایتی گسترده‌ای بین مردم شد. دنیای اقتصاد گزارشی از این اختلال شبکه بانکی کشور کار کرده است که در ادامه می‌خوانید:
همزمان با دور جدید واریز يارانه نقدی به حساب سر پرست خانوار، موجی از اختلال در شبکه شتاب به وجود آمده که ادامه آن به دستگاه‌های کارتخوان کشیده شده است. همزمان گزارش‌های میدانی از سطح شهر نشان می‌دهد که برخی از واحدهای صنفی، ترجیح می‌دهند بدون دستگاه‌های کارتخوان کار کنند و در بسياری از این واحدها جمله «دستگاه کارتخوان نداریم» يا «کارتخوان خراب است» جلب نظر می‌کند. اختلال در شبکه «شتاب» و «شاپرک» در شرایطی به وجود آمده است که در روزهای پايانی سال خرید و فروش در بازار به اوج خود می‌رسد.
اختلال در شتاب
در چند ماه گذشته گزارش‌های بسياری از سوی خبرگزاری‌ها در مورد اختلال در شبکه شتاب بانک‌ها همزمان با روز واریز يارانه‌های نقدی منتشر شده است. بانک مرکزی می‌گوید که «مراجعات زياد» موجب بروز اختلال در شبکه پرداخت همزمان بانک‌ها می‌شود؛ اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که در بسياری موارد، شبکه شتاب به طور کامل «قطع» می‌شود تا خیلی از مراجعات مردم به بانک‌ها يا خودپردازها و حتی دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی بی‌نتیجه بماند. البته مسوولان بانک مرکزی این مشکل قطعی‌های شبکه شتاب را «محدود و موقتی» عنوان کرده و آن را «مشکلی جدی» نمی‌دانند.
این مشکل «نه چندان جدی» در روزهای اخیر هم تکرار شد. بر اساس مشاهدات میدانی از سطح شهر تهران، واریز يارانه‌ها، شبکه شتاب بانکی را به شدت مختل کرده است. خبرگزاری دولت، «ایرنا» نیز از اختلال گسترده و قطع ارتباط بسياری از عابر بانک‌ها و پايانه‌های فروش در روز گذشته خبر داده است. «ایرنا» به نقل از « بسياری از فروشندگان» اضافه کرده که «از دو روز قبل ارتباط دستگاه‌های پايانه فروش فروشگاه‌ها با بانک‌ها قطع بوده و این اختلالات سبب شده تا تعداد زيادی از مشتريان سرگردان شوند.» به نوشته این خبرگزاری « قطع ارتباط شبکه شتاب موجب تشکیل صف‌های طولانی مقابل خودپردازها شده که در برخی از مواقع نیز این دستگاه‌ها با قطعی مواجه می‌شوند.» تا جایی که «اختلال این شبکه به میزانی است که حتی مراکز دولتی و شهرداری‌ها که در گذشته از طریق پايانه‌ها خدمات خود را ارائه می‌کردند دیگر این امکان را ندارند.»
خبرگزاری «فارس» نیز در گزارشی با عنوان «شتاب از شتاب افتاد» عنوان کرده است: همزمان با پرداخت يارانه بهمن‌ماه اکثر دستگاه‌های خودپرداز و شتاب در اردبیل از شتاب واقعی افتاد. به نوشته این خبرگزاری «در صفی که در اکثر خيابان‌ها و معابر شهر اردبیل به رغم هوای سرد و برفی ناظر آن بودیم صف‌های طولانی برای گرفتن وجه نقد از دستگاه‌های خودپرداز بود که این اوضاع و احوال به شدت مردم را آزرده‌خاطر کرده است.» این خبرگزاری اضافه کرده است: « اکثر دستگاه‌های خودپرداز بانک‌ها در این روز تعطیل کارآیی خود را از دست داده‌اند و به جرات می‌توان گفت 70 درصد دستگاه‌های خودپرداز اردبیل کارآيی نداشته و در این روز تعطیل هیچ دستگاهی نیز پاسخگوی رفع مشکلات دستگاه‌های خودپرداز نیست.»
با این همه؛ ناصر حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی اختلالات اخیر شبکه شتاب را به دلیل تعمیرات عنوان کرده و به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته است: «این تعمیرات باید در پايان دی ماه و اوایل بهمن‌ماه در شبکه شتاب انجام می‌شد تا این شبکه برای اسفند ماه که ماه پايانی سال است آماده باشد.» به گفته وی «تغییرات در شبکه شتاب با برخی اختلالات همراه است و به همین دلیل توفقی در سیستم ایجاد شده است.»
اختلال در کارتخوان
محدوده اختلال به شبکه شتاب ختم نمی شود و روز گذشته بسياری از واحدهای صنفی از اختلال در دستگاه‌های کارتخوان خبر می‌دادند. برخی از بازاريان در تهران از اختلال در دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی خبر می‌دهند. این اختلال همراه با نزدیک شدن به پايان سال مشکلاتی را برای فعالان اقتصادی خرد ایجاد کرده است. سایت «جوان آنلاین» در این باره به نقل از « تعدادی از عمده فروشان در بازار آهنگران تهران» گزارش داد: « این اختلال از هفته پیش شروع شده و دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی(pos) تنها با کارت بانکی خود دستگاه عمليات پرداخت را انجام می‌دهد. در اين حال مشتريانی که کارت بانکی مثلا بانک ملی را دارند تنها می‌توانند از دستگاه کارتخوان بانک ملی در فروشگاه‌های این بازار استفاده کنند.» بازاريان معتقدند که از زمان طرح «شاپرک» و نزدیک شدن به خرید و فروش پايان سال مشکلات دستگاه‌های کارتخوان دو چندان شده است. محمدی یکی از فعالان بازار آهنگران در این باره می‌گوید: «سه دستگاه کارتخوان بانک‌های ملت، صادرات و اقتصاد نوین در مغازه دارم اما وقتی یک مشتری کارت بانک ملی را ارائه می‌کند مجبور هستم که به سایر مغازه‌ها مراجعه کنم و عمليات خرید و پرداخت را در دستگاه کارتخوان ملی همسایه‌ام انجام دهم. این امر موجب سردرگمی و کندی کار خرید و فروش در این بازار به صورت نمونه شده و اگر معضل در سایر مکان‌ها هم وجود داشته باشد نشان از اختلال طرح شاپرک دارد.»
همزمان بسياری از واحدهای صنفی ترجیح داده‌اند دستگاه‌های کارتخوان را جمع آوری و تنها از پول نقد برای معاملات خود استفاده کنند. اتفاقی که پس از اقدامات بانک مرکزی برای گسترش خرید الکترونیک از طریق دستگاه‌های POS در نوع خود بی سابقه است. صاحبان این واحدهای صنفی می‌گویند که «از زمان اجرای طرح شبکه پرداخت الکترونیکی موسوم به شاپرک، اختلال در وضعیت دريافت وجه از طریق دستگاه‌های کارتخوان، به اوج خود رسیده است و به همین دلیل ترجیح می‌دهند که در آستانه سال نو و همزمان با روزهای پايانی سال از پول نقد برای معاملات استفاده کنند.»
مهدی شهیدی مدیر یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس‌های پايانه‌های فروشگاهی در گفت‌وگو با خبرگزاری «تسنیم» در این باره می‌گوید: «عوامل مختلفی در ایجاد این اختلال نقش داشتند که مهم‌ترین آنها بانک صادر‌کننده کارت است.»
به گفته وی «ضعف در نرم افزار و عدم توانایی در ارائه سرویس متناسب با تعداد کارت‌های صادر شده يا پايانه‌های فروشگاهی باعث کندی در پاسخگویی به مشتريان شده است.»
ريیس هيات‌مدیره پرشین سوئیچ گفت: «در روزهای ابتدایی بهمن ماه شاهد افزایش تراکنش‌های غیر مالی مثل درخواست موجودی بودیم. برای جلوگیری از ایجاد ترافیک بیشتر شاپرک در یک اقدام منطقی و سیستمی به تمامی شرکت‌های PSP تکلیف کرد تا سرویس اعلام موجودی را به صورت مقطعی قطع کنند تا بار شبکه کاهش پیدا کند و سایر خدمات مانند پرداخت بهتر انجام شود. به این ترتیب محدودیت موقتی اعمال شده بر درگاه‌های مختلف مثل موبایل پیمنت و پوز برای اعلام مانده و موجودی قدری از بار شبکه کاست و به تراکنش‌های واقعی اجازه سرعت بیشتری داد.»
وی با تاکید بر این مطلب که شاپرک هیچ گونه اشکالی در شبکه نداشته و در حال اجرای وظایف خود است افزود: «همان طور که قبلا هم اعلام شده صدور رسید از دستگاه پايانه فروشگاهی؛ یعنی تراکنش موفق بوده، اما در صورت عدم دريافت رسید اگر وجه از حساب مشتری کسر شده باشد ظرف مدت یک تا 72 ساعت به حساب برگشت داده خواهد شد و در صورتی که مشتری از سرویس پيامک بانکی بهره‌مند باشد از طریق پيامک، برگشت وجه از سامانه به اطلاع او خواهد رسید.»
ريیس هيات‌مدیره پرشین سوئیچ ادامه داد: «بانک‌هایی که پیش‌بینی‌های لازم براي مواجهه با ترافیک زمان پرداخت يارانه‌ها و ترافیک شب عید را از قبل داشتند به هیچ عنوان دچار مشکل نشدند.»
به گفته وی «سال‌های قبل نیز در روزهای پايانی سال شاهد بروز اختلال و کندی در شبکه شتاب بودیم و حضور شاپرک در سیستم باعث بروز اختلال نشده است و برعکس برخی مطالب بيان شده در صورت نبود شاپرک شاید شرایط بدتر نیز می‌شد.»
منبع: دنیای اقتصاد