آزمون استخدام بخش خصوصی در هاله‌ای از ابهام و حواشی برگزار شد / رانت یا استخدام؟

پنج‌شنبه بود که اختتامیه دوره چهارم و افتتاحیه دوره پنجم رویداد فن‌آورد همزمان با آزمون استخدام بخش خصوصی در دانشگاه تهران برگزار شد. متنی که برای دعوت از مهمانان منتشر شده بود را باید بگذاریم کنار حواشی آزمون بخش خصوصی. مسابقه و آزمونی که با پشتوانه موسسه میزان گستران شریف و حمایت برخی از نهادهای دولتی برگزار می‌شود.

«مجموعه رقابت‌های تخصصی فن‌آورد در رشته هوش به همت جمعی از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف راه‌اندازی شده است. در طول چهار سال گذشته بیش از 100 مساله پیچیده و تخصصی ملی، صنایع و کسب‌وکارها توسط جوانان متخصص و فارغ‌التحصیلان نخبه کشور مورد رقابت قرار گرفته و به فضل الهی از طرق مختلف و با راهکارهای هوشمندانه و نوآورانه حل گشته است. حل مسائلی از ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پارک فناوری پردیس، شرکا مایکروتل، شرکت خدمات انفورماتیک ایران، شرکت تهران اینترنت (#780*)، صنایع مخابراتی و … تنها بخشی از فعالیت‌های فن‌آورد است.

در همین راستا از جنابعالی دعوت می‌شود ضمن بازدید از اختتامیه دوره چهارم و افتتاحیه دوره پنجم فن‌آورد که همزمان با آزمون استخدام بخش خصوصی در تاریخ 16 اسفند 1397 از ساعت 10 تا 12 با حضور معاون محترم رییس جمهور، نمایندگان محترم مجلس، دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط در سالن علامه امینی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار می‌گردد، علاوه بر حمایت خود از این جریان، برگزار کنندگان را از رهنمودهای ارزشمند خود بهره‌مند نمایید.»

 

مسابقه‌ای که به آزمون استخدام بخش خصوصی رسید

دور اول رقابت‌های تخصصی فن‌آورد در مرداد ماه سال ۱۳۹۳ برگزار شد. در میان حامیان این رویداد به نهادهای دولتی می‌رسیم؛ از جمله مؤسسه کار و تامین اجتماعی، مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، پارک فناوری پردیس، ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.

سال 1396 برگزارکنندگان رویداد فن‌آورد، نخستین آزمون بخش خصوصی را برگزار کردند. به گفته محمدحسین قمری دبیر شورای سیاست‌گذاری آزمون استخدامی بخش خصوصی سال گذشته 222 عنوان شغلی در 8 دسته مشاغل ارائه شده بود و بیش از ۷ هزار فرصت شغلی از بیش از ۱۳۰۰ شرکت خصوصی برگزار شد.

طبق آنچه درباره این آزمون آورده شده است: «این آزمون در دو مرحله برگزار می‌گردد. مرحله اول آن به صورت غیر حضوری (اینترنتی) و مرحله دوم آن به صورت حضوری و با مشارکت شرکت‌ها و سازمان‌های متقاضی نیروی کار به انجام می‌رسد و افراد برگزیده مرحله اول (اینترنتی)، برای مرحله دوم (حضوری) دعوت می‌گردند.

هزینه مصوب ثبت نام برای شرکت در این آزمون صرفاً به عنوان خرید بسته خدمات جامع و اختصاصی آن، شامل آزمون‌های ارزیابی شخصیت، دانش و مهارت شما و همچنین ارائه کارنامه راهنمای شغلی فردی بر اساس شایستگی‌های تخصصی شغلی گردآوری شده از شرکت‌های بخش خصوصی کشور و مطابق با توانمندی‌ها و مهارت‌های شما می‌باشد.»

 

این آزمون با چه پشتوانه علمی و اجرایی برگزار می‌شود؟

یک منبع آگاه در گفت‌وگو با راه پرداخت به ابهاماتی اشاره کرد که درباره این آزمون استخدامی به وجود آمده است: «موسسه میزان گستران شریف، برگزارکننده این آزمون و مسابقه فن‌آورد است. آن‌ها تلاش می‌کنند بگویند دولتی هستند. مساله اینجاست که این حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با چه منطقی انجام شده و دانش‌بنیان شدن شرکت از کجا آمده است؟ حامیان این رویداد چه ارزشی را از اینها گرفته و چه ارزشی را به اینها می‌دهند؟ اگر جذب و استخدام توسط این موسسه صورت گرفته آماری منتشر کنند که آیا کسی از فن‌آورد به شرکت‌های خصوصی رفته و اصلاً آیا شرکت‌ها از این فرآیند جذب مطلع هستند؟»

او به مبلغی که از راه برگزاری این آزمون گردآوری شده، اشاره کرد و گفت: «برای عنوان شغلی نخست مبلغ ۵۷ هزار تومان و برای عنوان شغلی دوم نیز مبلغ ۴۲ هزار و ۳۰۰ تومان وجه دریافت می‌شود. امید افرادی که در این آزمون شرکت می‌کنند این است که استخدام شوند اما باید این سؤال را پرسید که در دوره گذشته چند نفر استخدام شدند؟ طبق اعداد و ارقامی که شنیده‌ام سال گذشته چندده میلیارد تومان پول جمع‌آوری کردند. این پول، بیت‌المال است و هیچ گزارش از نحوهٔ هزینه‌کرد آن ارائه نشده است.»

به گفته این منبع، حقیقت این است که استخدامی رخ نداده، تنها آزمونی گرفته و رتبه اعلام شده است.

او به اعتراضاتی که احتمالاً از سوی عده‌ای مطرح شده، اشاره کرد و گفت: «احتمالاً برای این موضوع اعتراضاتی هم از سوی شرکت‌کنندگان در آزمون صورت گرفته اما به خاطر ارتباطات خوبی که در این شرکت وجود دارد، جلوی این اعتراضات گرفته شده است. احتمالاً در پاسخ به این سؤال که چرا استخدام نشدم به رتبه فرد اشاره می‌کنند اما آماری از تعداد کسانی که سرکار رفتند در دسترس نیست. از شرکت‌ها می‌توان استعلام کرد که چه تعداد استخدام از طریق این آزمون صورت گرفته است.»

او به رانتی که در این شرکت وجود دارد اشاره کرد و گفت: «زمانی که تکذیبیه وزارت کار برای این موسسه منتشر شد، راه حل آنها این بود که پولی را به خبرگزاری بدهند تا خبر را بردارند. با این‌حال با یک جست‌وجوی ساده هنوز هم می‌توان به خبرهای تحلیلی که پیش‌تر درباره تخلفات آشکار و پنهان این مجموعه رخ داده است، دست یافت. اساساً این دوستان با چه پشتوانه علمی و اجرایی، طرحی به این گستردگی اجرا می‌کنند و منابع را از کجا به دست می‌آورند؟ ده‌ها خبر و تبلیغات تلویزیونی می‌روند که این نشان می‌دهد پشت این قضیه رانت جدی است. خیلی تاکید دارند خود را نهاد دولتی جلوه دهند ولی درنهایت چند جوان کم‌سن‌وسال با ارتباطات خوب هستند. اما با چه پشتوانه علمی این کار را انجام می‌دهند؟»

 

وزارت کار تکذیب کرد

مهرماه بود که یک مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص علت فعالیت این سایت و سازوکارهای قانونی برگزاری آزمون استخدام بخش خصوصی گفت: «ما به عنوان وزارت کار نقشی در برگزاری این آزمون نداریم و فعالیت آن را تأیید نمی‌کنیم و استفاده متولی آزمون – که یک شرکت خصوصی است- از آرم و نام این وزارتخانه غیرقانونی و تخلف است.»

او ادامه داد: «مدتی قبل رایزنی‌هایی با وزارت کار برای برگزاری این آزمون انجام شد اما مورد موافقت قرار نگرفت و هم اکنون بدون هماهنگی و مجوز، این آزمون در حال برگزاری است.»

او گفت: «احتمالاً معاونت علمی ریاست جمهوری هم از برگزاری این آزمون بی‌اطلاع بوده و مجوزی برای آن صادر نکرده است و شرکت خصوصی برگزار کننده آزمون، از نام و آرم معاونت علمی ریاست جمهوری نیز سوءاستفاده کرده است.»

 

سایتی که در دسترس نیست

هرچند سایت فن‌آورد حالا در دسترس نیست اما طبق پیگیری‌هایی که ما کرده‌ایم تا پایان اسفندماه نتیجه این آزمون اعلام می‌شود اما می‌توانیم به چند سؤال اساسی در این رابطه اشاره کنیم.

چرا درحالی که سازمان سنجش آزمون استخدامی برگزار می‌کند، یک شرکت بدون اینکه نظارتی در هزینه‌های آن شده باشد با تبلیغات سنگین آزمون برگزار می‌کند؟

شرکت‌هایی که استخدام کننده هستند، چه تعهد یا تضمینی برای استخدام دارند؟

چطور برای تأیید صلاحیت علمی در یک آزمون استخدامی می‌شود آزمون اینترنتی بدون نظارت ممتحن برگزار کرد؟

دلیل نصب اپلیکیشن مخصوص و ارسال فیلم از فردی که در آزمون استخدامی شرکت کرده و معرفی خود چیست؟