پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه پیوست / روسیه اغلب به‌عنوان «سرزمین پول نقد» توصیف شده، کشوری که اقتصاد آن بر پول نقد استوار است و اکثر پرداخت‌های خرد نقدی هستند. در این رابطه شرایط فعلی پرداخت‌های آنلاین چیست و تجارت الکترونیکی و پرداخت‌های آنلاین روسیه چگونه خود را از بقیه جهان متمایز می‌کند؟ روسیه عموماً به‌عنوان کشوری دیده می‌شود که پول نقد در آن پادشاه است، که قطعاً در ارتباط با وضعیت واقعی روسیه است. از سوی دیگر پرداخت‌های آنلاین به‌سرعت در میان روس‌ها در حال محبوب شدن است. بر اساس آمار اخیر TNS، ۹۲ درصد از کاربران روس اینترنت حداقل یک‌بار در سال خریدهای خود را آنلاین پرداخت می‌کنند. روس‌ها روش‌های مختلف پرداخت آنلاین را انتخاب می‌کنند. اکثراً ترجیح می‌دهند برای پرداخت از کارت‌های بانکی، بانکداری آنلاین و کیف پول‌های الکترونیکی استفاده کنند. به‌هرحال ۶۲ درصد از افرادی که پرداخت آنلاین را انتخاب می‌کنند روش کیف پول الکترونیکی را یک‌بار در سال برمی‌گزینند.
صنعت تجارت الکترونیکی روسیه چه وضعیتی دارد؟
تجارت الکترونیکی بین کشورها نیاز به پیش‌پرداخت دارد، پرداخت آنلاین تنها گزینه در این مورد است. در چند سال گذشته افزایش قابل توجهی در تجارت بین کشورها در روسیه وجود داشته است. بر اساس آخرین آمار منتشرشده توسط Russian Association of Internet Trade Companies، در سال ۲۰۱۶ بازار تجارت الکترونیکی بین کشورها افزایش ۳۷ درصدی داشته است. متوسط خرید خرد آنلاین روس‌ها 8 تا ۹ خرید خرد آنلاین طی سال است، نیمی از این سفارش‌ها از خارج از سفارش صورت می‌گیرند. در سال ۲۰۱۶، ۲۳۳ میلیون سفارش به روسیه وارد شد. این خریدها شامل ۹۰ درصد خرید از فروشگاه‌های چینی، چهار درصد از اروپا و دو درصد از آمریکا را شامل می‌شدند. هنگامی‌که میزان پولی را که در این فروشگاه‌ها صرف شده بررسی می‌کنیم، اعداد و ارقام تفاوت جزئی دارند: پنج درصد پول در فروشگاه‌های چینی، ۲۳ درصد در فروشگاه‌های اروپایی و ۱۲ درصد در آمریکا. این امر ثابت می‌کند که فروشگاه‌های چینی پایین‌ترین قیمت‌ها را دارند و همین موضوع باعث می‌شود برای روس‌ها جذاب باشند.
آیا دلایل دیگری نیز برای محبوبیت فروشگاه‌های چینی در روسیه وجود دارد؟
رقابت با تاجران چینی برای فروشگاه‌های روسی بسیار دشوار است، آنها محصولات متنوعی را با قیمت‌های پایین ارائه می‌دهند. جالب اینکه فروشگاه‌های چینی الگوی جدیدی از خرید را بین روس‌ها جا انداخته‌اند: الگوی خرید بی‌اختیار که در این الگو تصمیم بر اساس قضاوت عاطفی شکل می‌گیرد. تصاویر و بررسی کالاها تصمیم برای خرید کالا را تعیین می‌کنند، زیرا قیمت بسیار پایین است و محصولات چینی برای همه مقرون‌به‌صرفه. مردم شروع به خرید اشیای کوچک ارزان کردند، نه به این دلیل که به آنها نیاز داشتند، چون آنها را دوست داشتند. این روش طرز تفکر کاملاً جدید سرگرمی‌های مصرفی است که توسط مردم تحسین شده، به‌ویژه مردم مناطقی که انتخاب‌شان محدود است و نمی‌توانند اشیای گران‌قیمت خریداری کنند. فروشگاه‌های چینی در این زمینه مغلوب‌ناپذیر هستند.
لطفاً به برخی از چالش‌های توسعه تجارت الکترونیکی در کشور خود اشاره کنید.
فکر می‌کنم یکی از چالش‌های اصلی توسعه تجارت الکترونیکی در روسیه بی‌اعتمادی مصرف‌کننده به تاجران و فروشندگان است. مردم از پیش‌پرداخت می‌ترسند، چون مطمئن نیستند خرید خود را در زمان مشخص‌شده دریافت می‌کنند یا نه. یا نمی‌دانند کیفیت کالا بالاست یا نه. علاوه‌بر این فرایند برگشت کالا طولانی و پیچیده است. در روسیه نرخ برگشت بسیار پایین است، زیرا کل فرایند برگشت کالا وابسته به تلاش زیاد مشتری است. صنعت برای یافتن راه‌حلی در این زمینه یا باید روند پست را بهبود بخشد یا راهی برای تنظیم کردن مقررات برگشت کالاهای بیابد.
چه عواملی بر پذیرش مشتری و گزینه‌های پرداخت خرید آنلاین تأثیر می‌گذارد؟
اولاً رشد فروش خدمات و کالاهای لمس‌ناپذیر (مثل سرگرمی‌ها، بازی‌های آنلاین، فیلم آنلاین و…) می‌تواند بر پرداخت‌های آنلاین تأثیر بگذارد، زیرا دیگر مسئله دریافت کالا یا برگشت کالا مطرح نیست. درواقع خرید چنین کالاهایی با پول نقد ممکن نیست. دوماً نوآوری‌های دولت می‌تواند فعالیت خوبی در این زمینه باشد و ما اینجا در روسیه نمونه فوق‌العاده‌ای از دیجیتالی‌سازی خدمات خلاقانه‌ای داریم که توسط دولت صورت گرفته است (جریمه‌های رانندگی، قبض‌ها و…). نکته آخر که به اندازه دو مورد قبلی اهمیت دارد این است که تجارت بین کشورها می‌تواند باعث رشد سریع صنعت پرداخت شود.
بعضی روندهای کلی در اکوسیستم پرداخت‌های همراه روسیه چیست؟
بانک‌های بزرگ و خدمات پرداخت راه خود را با ابزارهای همراه در سناریوهای مختلف پرداخت آغاز کرده‌اند. کاربران پیام متنی از بانک یا PSP دستگاه تلفن همراه دریافت می‌کنند و فقط باید گزینه «بله» را برای انجام پرداخت بزنند. تلفن‌های هوشمند با اپلیکیشن‌های مالی حتی نیاز به این گزینه ندارند و همه‌چیز به‌سادگی انجام می‌شود.
روند مهم دیگر توسعه اکوسیستم موبایل به‌عنوان نتیجه ابتکار بازیکنان کلیدی بازار است. بانک‌های پیشتاز روسیه مهاجرت شبکه‌های تجاری خود را با ۱۰۰ درصد حمایت از تراکنش‌های بدون تماس سرعت بخشیده‌اند. در حال حاضر نیمی از پایانه‌های POS مجهز به NFC-reader هستند. تصور می‌شود این فرایند در سال ۲۰۲۰ تکمیل شود؛ این فرایند می‌تواند موقعیت پرداخت‌های بدون تماس را مستحکم کند. PayPass این امکان را برای مشتریان فراهم می‌آورد که کارت PayPass یا دستگاه (تلفن هوشمند، ساعت هوشمند) خود را روی PayPass بزنند، به این ترتیب سرعت بیشتر و تجربه بهتری برای آنها فراهم می‌شود.
با همه اینها ما می‌توانیم به آینده روشن صنعت خرده‌فروشی آنلاین در روسیه امیدوار باشیم. شاید دو سه سال اولیه تغییرات زیادی در بازار اتفاق بیفتد، اما درنهایت بازار به بلوغ می‌رسد و شخصی می‌شود. درنتیجه کیف پول الکترونیکی جای جدیدی برای خود در اکوسیستم خواهد یافت و تبدیل به چیزی بیش از یک ابزار برای پرداخت الکترونیکی خواهد شد: ابزاری هوشمند، منعطف و مفید که وجودش حیاتی است
درباره ماریا گراچوا
ماریا گراچوا (Maria Gracheva) حدود ۲۰ سال است که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند و ۹ سال از این ۲۰ سال را با Yandex.Money کار کرده است. او در ابتدا به‌عنوان مدیر بازاریابی و سپس مدیر توسعه خدمات یاندکس‌مانی مشغول فعالیت بود. خدمات یاندکس‌مانی در سال ۲۰۱۱ به‌عنوان محبوب‌ترین نوع خدمات در بین روس‌ها معرفی شد و از آن زمان به بعد یاندکس‌مانی این موقعیت را حفظ کرده است. ماریا گراچوا از سال ۲۰۱۴ مدیر ارشد اجرایی یاندکس‌مانی شد. او همچنین یکی از سخنرانان مهم European Payment Summit است.
درباره یاندکس‌مانی
بر اساس تحقیق TNS در سال ۲۰۱۶، یاندکس‌مانی (Yandex.Money) بزرگ‌ترین خدمات پرداخت الکترونیکی در روسیه است. خدمات این شرکت یکی از بخش‌های موتور جست‌وجوی یاندکس و Sberbank است. این خدمات حدود ۳۰ میلیون حساب کاربری دارد و تقریباً ۱۵ هزار حساب هرروز به این تعداد افزوده می‌شود. یاندکس‌مانی همچنین تاجران و فروشندگان آنلاین را در Yandex.Checkout ارائه می‌دهد. این خدمات به فروشندگان امکان می‌دهد که تمام انواع روش‌های پرداخت را که در روسیه محبوب است بپذیرند: کارت‌های اعتباری، کیف پول الکترونیکی، صورت‌حساب همراه و پول نقد در ۲۵۰ هزار نقطه در سراسر روسیه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع. در حال حاضر بیش از ۶۶ هزار فروشگاه آنلاین در سراسر جهان از Yandex.Checkout استفاده می‌کنند. این سرویس در سال ۲۰۱۷ جایزه پرداخت نوظهور را در کنفرانس اکوسیستم پرداخت‌های تجاری برلین از آن خود کرد.