راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

آیا وزیر خارجه بریتانیا برای بهبود روابط بانکی به تهران سفر می‌کند؟

بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا، امروز برای نخستین‌بار در دوره فعالیتش به‌عنوان بلندپایه‌ترین دیپلمات بریتانیایی به تهران سفر می‌کند؛ سفری که از هفته‌ها قبل، جنجال در مورد آن رسانه‌های بریتانیایی را سرشار کرده است. هرچند روابط تهران و لندن در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی، به لحاظ سیاسی، پس از پشت سر گذاشتن سراشیبی تند دولت دهم، به بالاترین سطح خود به لحاظ دیپلماتیک رسید، اما سفر بوریس جانسون به تهران حاشیه‌ها و چالش‌های زیادی به خود اختصاص داد. پرونده یک شهروند دوتابعیتی که در ایران به اتهام‌های امنیتی زندانی شده است، مساله‌ای است که رسانه‌های بریتانیایی آن را به چالشی مهم برای وزیر خارجه این کشور بدل کرده‌اند؛ اما تهران مسائل متعدد حل نشده دیگری با بریتانیا دارد، بازپرداخت بدهی نیم‌میلیارد دلاری و عدم تمایل بانک‌های بریتانیایی به ایجاد کانال مالی با وجود لغو تحریم‌ها از جمله این مسائل هستند. رابطه تهران و بریتانیا طی ۴۰ سال گذشته فرازوفرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است و حتی تا قطع کامل روابط دیپلماتیک پیشرفت‌هاست، اما پس از سه دیدار رئیس‌جمهور اسلامی ایران با نخست‌وزیران بریتانیا و سفر فیلیپ هاموند به تهران، در آستانه سفر جانسون روابط دیپلماتیک دو کشور در بهترین وضعیت خود قرار دارد، هرچند روابط تجاری، اقتصادی و کنسولی آنچنان شرایط خوبی ندارند. پیچیدگی‌ها در روابط تهران و لندن به حدی است که حتی با وجود رونق روابط سیاسی، باز هم مشکلات عمده‌ای در تسهیل مناسبات حقوقی، تجاری و بانکی دوجانبه وجود دارد.

جانسون دو سال بعد از سلفش، فیلیپ هاموند به تهران می‌آید، سفری که طی آن سفارت بریتانیا در تهران بازگشایی شد و روابط دو کشور بعد از یک وقفه چهارساله به بالاترین سطح بازگشت. هاموند، چند ماه قبل از اجرایی شدن برجام، در سفرش به تهران با رئیس‌جمهور اسلامی ایران، رئیس مجلس، دبیر کل شورای عالی امنیت ملی و وزیر خارجه، وزیر نفت و رئیس‌کل بانک مرکزی دیدار و گفتگو کرده بود. برنامه سفر دوروزه جانسون هم شامل تعداد زیادی دیدارهای دوجانبه در مورد مسائل منطقه و دو طرف می‌شود، به‌جز گفتگوی جانسون با همتایش در تهران دیدار با علی شمخانی، دبیر کل شورای امنیت ملی و علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، در برنامه‌های این سفر دوروزه پیش‌بینی شده است.

به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه «در این سفر آخرین وضعیت روابط دوجانبه به خصوص در حوزه همکاری‌های اقتصادی دو کشور، گسترش روابط تجاری و بانکی، مسائل منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی مورد گفتگو و تبادل نظر قرار خواهد گرفت.» حجم روابط تجاری ایران و بریتانیا هرچند به لطف برجام و بهبود روابط دیپلماتیک در دو سال گذشته، به گفته مهرداد خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی ایران، در شش ماه ابتدایی سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل دو برابر شده است. آبان ماه جاری خبرگزاری تسنیم گزارش داده بود، وزارت امور خارجه انگلیس در حال مطالعه بسته‌ای از اقدامات برای تسهیل روابط تجاری با ایران است.

نقش بریتانیا در عملی کردن تعهدات بین‌المللی در برجام، قطعاً یکی از موضوعات گفتگو بین جانسون و مقامات ایرانی خواهد بود. بریتانیا طی ۳ سال گفتگوهای مربوط به پرونده هسته‌ای یکی از ۳ کشور اروپایی حاضر در مذاکرات بود. هرچند طی دوران مذاکرات، عملاً سطح روابط دوجانبه میان تهران و لندن، به دلیل اتفاقاتی که در دوران دولت‌های نهم و دهم رخ داده بود، در سطح پایینی قرار داشت، اما بریتانیا نقش مثبتی در رسیدن به توافق هسته‌ای بازی کرد. بلندپایه‌ترین دیدار میان مقامات ایران و بریتانیا، شهریور ۹۳ و در حاشیه دومین سفر حسن روحانی به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد رخ داد. نخست‌وزیر وقت بریتانیا، دیوید کامرون و حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران، در نیویورک با هم دیدار کردند تا نخستین دیدار رهبران دو کشور بعد از انقلاب اسلامی در ایران شکل بگیرد. به فاصله کوتاهی بعد از بیانیه وین در سال ۱۳۹۴، وزیر خارجه وقت بریتانیا فیلیپ هاموند به تهران سفر کرد تا طی مراسمی رسمی، سفارت بریتانیا در تهران را که چهار سال قبل از آن به دلیل حمله تعدادی معترضان تعطیل شده بود، بازگشایی کند. حسن روحانی، در دو سفر دیگرش به نیویورک نیز با نخست‌وزیر کنونی بریتانیا، ترزا می دیدار و گفتگو کرده است.

محدودیت‌های ارتباط بانکی و مالی میان ایران و بریتانیا از جمله مواردی است که جانسون در تهران با درخواست حل‌وفصل آن مواجه خواهد شد. با وجود اثر برجام در مناسبات اقتصادی ایران و بریتانیا، اما همچنان بخش مهمی از مؤسسات مالی و بانک‌های بریتانیایی نسبت به جریمه‌های احتمالی ایالات‌متحده برای مبادلات مالی با ایران نگرانی دارند. به نوشته گاردین، هرچند گمانه‌زنی‌هایی در مورد مشارکت مالی بانک انگلند در برخی قراردادهای تجاری و سرمایه‌گذاری با ایران مطرح شده است، اما نگرانی در مورد احتمال به خطر افتادن «پول مالیات‌دهندگان بریتانیایی» در صورت جریمه شدن این بانک توسط امریکا، باعث شده است تا هنوز این بانک در هیچ قرارداد مهمی مشارکت نکند. به نوشته گاردین محدودیت‌های کنونی باعث شده است که حتی سفارت ایران در بریتانیا هم هنوز موفق به باز کردن حساب بانکی نشود و ۵ بانک عمده ایرانی که در لندن فعالیت می‌کنند، با موانع جدی مواجه هستند.

درعین‌حال طلب ۴۵۰ میلیون پوندی ایران از بریتانیا و مساله بازپرداخت آن، بخشی از گفتگوهای دوجانبه میان دو دولت است. بریتانیا قراردادهای نظامی خود برای فروش چندین دستگاه تانک چیفتن به ایران را که در نظام پیشین منعقد شده‌بود، هیچ‌گاه عملی نکرد. بعد از پیگیری‌های طرف ایرانی، ۷ سال پیش دادگاه عالی بریتانیا به نفع ایران رأی داد و رقم نهایی بدهی به‌اضافه بهره آن را تعیین کرد. لندن طی سال‌های گذشته، به بهانه تحریم بودن بانک مرکزی ایران از سوی اتحادیه اروپا در بازپرداخت این بدهی تعلل کرده است، اما با رفع این تحریم‌ها بر اثر برجام، بهانه‌ای برای عدم پرداخت این مبالغ باقی نمانده است. با تأخیر در بازپرداخت مبالغ طلب ایران، ممکن است ایران بهره بیشتری برای این مبلغ درخواست کند.

 

جنجال زاغری

هرچند سفر بوریس جانسون به تهران از چند ماه پیش مطرح بود، اما یک اظهارنظر این دیپلمات بریتانیایی در مجلس عوام این کشور، باعث شد تا سفر به تهران با یک پرونده امنیتی گره بخورد. جانسون یک ماه پیش در یک نشست استماع کمیته امورخارجه مجلس عوام گفته‌بود: «وقتی بررسی می‌کنم ببینم نازنین زاغری رادکلیف در حال انجام چه کاری بوده می‌بینم که او- آن‌طور که من می‌دانم- فقط در حال آموزش روزنامه‌نگاری بوده است.» این اظهارات جانسون بازخوردهای زیادی در رسانه‌های بریتانیایی داشت و برخی رسانه‌ها ادعا کردند که این اظهارات باعث محکومیت یا افزایش مجازات نازنین زاغری شده است. فشار بر جانسون تا حدی بالا رفت که حتی مقامات حزب اپوزیسیون دولت از جمله رهبر حزب کارگر و شهردار لندن، خواهان استعفای او شدند. نهایتاً بوریس جانسون از اظهارات قبلی خود عقب‌نشینی کرد و گفت به اعتقاد او سفر نازنین زاغری به تهران فقط برای گذراندن تعطیلات بود.

او پیش از سفرش به تهران هم نشان داد که دیگر تمایلی به ادامه دادن این جریان رسانه‌ای ندارد و در پاسخ به خبرنگار دیلی‌تلگراف، روز پنجشنبه تاکید کرد: «ما تعدادی پرونده‌های بسیار پیچیده کنسولی با ایران داریم. احتمالاً کارآمدترین برخورد این است که ما خود را درگیر این مبحث نکنیم که چه کاری برای حل یک مبحث جاری انجام داده‌ایم، اما معتقدم که این پرونده‌ها بسیار پیچیده هستند.» او در عین حال تاکید کرد که در سفرش به تهران مسائلی مربوط به ادعای «تأمین موشک برای حزب‌الله در لبنان و کمک به حوثی‌های یمن برای شلیک موشک به ریاض» را مطرح خواهد کرد. جانسون در گفتگوی کوتاه خود با دیلی‌تلگراف تاکید کرد: «من فکر می‌کنم که رفتار منطقه‌ای ایران مساله‌ای کاملاً مجزا است و من قطعاً آن را در سفرم به تهران مطرح خواهم کرد.»

به نوشته روزنامه گاردین، اظهارات جانسون نشان می‌دهد که از سفر جانسون نباید انتظار داشت که یک گشایش فوری در زمینه پرونده نازنین زاغری پس از این سفر ایجاد شود، چرا که ایران تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسد و بریتانیا برای لابی‌کردن از جانب فردی که تابعیت بریتانیایی او از طرف ایران به رسمیت شناخته نشده است، مشکلات زیادی خواهد داشت. طی ماه گذشته، ریچارد رادکلیف، همسر بریتانیایی نازنین زاغری با بوریس جانسون دیدار کرده‌بود و از او خواسته‌بود که او را در سفر به تهران همراهی کند، هرچند به نظر می‌رسد چنین پیشنهادی از سوی وزارت خارجه بریتانیا پذیرفته نشده است.

منبع: روزنامه اعتماد

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.