حلقه گمشده‌ای به نام دستگاه‌های کارتخوان مفقودی

مریم نجاتی؛ کارشناس حوزه پرداخت شرکت فرانگر صنعت کارت آریا / امروزه آمارهای مختلفی از سوی شرکت‌ها و نهادها و سازمان‌های مختلف درباره دستگاه‌های کارت‌خوان ارائه می‌گردد که هرکدام به نحوی سعی در نشان دادن میزان پیشرفت و عملکرد خوددارند.

نکته اصلی که در این سال‌های اخیر که کمتر به آن توجه شده است مبحث دستگاه‌های مفقودی PSP ها است. آمارهایی که نه خود شرکت‌های پرداخت علاقه‌ای به شفاف‌سازی آن دارند و نه گزارش موثقی در خصوص آن وجود دارد.

به نظر نویسنده برای رتبه‌بندی شرکت‌های پرداخت باید درصدی را در معادلات کلی به نداشتن و یا کم بودن دستگاه‌های مفقودی اختصاص داد. به نظرم فقط وجود تعداد دستگاه بالا و با طبع میزان تراکنش و مبلغ تراکنش نمی‌تواند به‌تنهایی اصول استاندارد رعایت شده توسط psp ها را نشان دهد. شاید بتوان گم‌شدن دستگاه‌های مفقودی را علاوه برقرار دادن در منابع ازدست‌رفته شرکت در شاخه امنیتی شرکت‌های پرداخت نیز قرارداد.

.

دستگاه‌های کارتخوان مفقودی یعنی چی؟

عموماً در تعریف مشترک کلیه PSP ها، دستگاه‌هایی که طی 60 روز اخیر از زمان اخذ گزارش فاقد تراکنش است به‌عنوان دستگاه مشکوک به مفقودی ثبت می‌گردد و پیمانکاران، دفاتر و شعب شرکت‌های پرداخت سهمی در پیدا کردن دستگاه و واردکردن آن مجدد آن در چرخه تلاش می‌کنند.

.

دلایل مفقود شدن دستگاه‌های کارتخوان

• عدم بازرسی دوره‌ای و متناوب دستگاه‌های کارت‌خوان به‌منظور رفع خرابی، ارتقای نرم‌افزاری و … که منجر به غیرقابل استفاده شدن دستگاه‌ها و درنهایت صفر تراکنش شدن آن‌ها می‌شود.
• جابه‌جایی، تغییر مکان، تغییر صنف، ورشکستگی و… از بزرگ‌ترین دلایل مفقود شدن دستگاه‌ها است.
• عدم وجود ساز کار مناسب در شرکت‌های پرداخت‌های برای مدیریت بحران در دستگاه‌های مفقودی.
• عدم سیاست‌گذاری مناسب در نهادهای ذیر ربط(به‌عنوان نمونه قرار دادن دستگاه کارت‌خوان بدون دریافت هزینه و یا بلوکه کردن مبلغ در حساب و … .

.

مگر می‌شود دستگاهی که در اختیار پذیرنده است مفقود شود؟

پس چرا سایر محصولات و ابزارهای در اختیار پذیرنده مفقود نمی‌شود؟ به نظر نویسنده در ساده‌ترین حالت، بحث ریالی موضوع است. اگر مشتری برای دریافت دستگاه هزینه آن را پرداخت‌نموده باشد (از طریق کانال‌های متفاوت به‌عنوان نمونه پرداخت کامل هزینه دستگاه، بلوکه کردن مبلغ دستگاه در حساب و …)، هیچ‌گاه این دستگاه مفقود نمی‌شود. ولی متأسفانه دقیقاً عکس این قضیه در حال اتفاق افتادن است. بانک در مفقود شدن یا نشدن این دستگاه هیچ‌گونه ضرر و زیانی نمی‌کند پس مطمئناً هیچ تلاشی هم برای در این راستا نخواهد کرد. شرکت پرداخت اصلی‌ترین گزینه برای ضرر این موارد است که آن‌ها نیز به دو صورت اقدام می‌کنند در صورت داشتن پیمانکار، هزینه آن از شرکت فوق کسر می‌شود و در صورت داشتن شعب نیز ضرر و زیان آن بر عهده خود شرکت پرداخت است.

همچنین بانک‌های سعی در جذب منابع ارزان‌قیمت (ارزان‌ترین منبع جذب سرمایه برای بانک‌ها ازنظر نویسنده، دستگاه کارت‌خوان است) می‌باشند و در بازار رقابتی امروز بدون در نظر گرفتن کیفیت فقط در حال افزایش دستگاه در محل پذیرنده است. خیلی خوب بود اگر گزارشی موثقی از پذیرنده‌های تک دستگاهی و چند دستگاهی ارائه می‌شد. تا مشخص گردد بازاریابی شعب بانک‌ها به کدام سمت تمایل دارد؟

بازاریابی و تحویل دستگاه بدون در نظر گرفتن رکن‌های اساسی بازاریابی، بدون پرداخت هیچ‌گونه هزینه‌ای از سمت پذیرنده درنهایت منجر به بالا رفتن آمار دستگاه‌های مفقودی می‌شود.

نکته مثبت و کوچکی که در این آشفته‌بازار می‌تواند روزنه امیدی باشد این است که پذیرندگان دستگاه‌های بی‌سیم در اکثر موارد مبلغی را به‌عنوان تضمین نزد بانک بلوکه می‌نمایند و در هر زمان با عودت دادن دستگاه در صورت عدم نیاز می‌توانند مبلغ بلوکه‌شده خود را آزاد نمایند و این امر منجر به ایجاد حس مسئولیت‌پذیری به دستگاه کارت‌خوان می‌گردد اما عکس این موضوع در خصوص دستگاه‌های ثابت صدق می‌کند که پذیرندگان بدون هیچ‌گونه ضمانتی و به‌صورت رایگان پایانه فروش خود را تحویل می‌گیرند و از آن استفاده می‌نمایند مطمئناً در این شرایط و با توجه به عدم رضایت پذیرنده از دستگاه احساس مسئولیت و نگهداری در مقایسه با دستگاه بی‌سیم در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرد. سؤالی که ذهن و درگیر می‌کند این است که:

چه تفاوتی بین دستگاه بی‌سیم و ثابت وجود دارد که برای اولی هزینه بلوکه می‌شود و برای دومی خیر؟ مگر تفاوت قیمتی این دو مدل دستگاه چقدر است؟

موضوع این مقاله نیز شباهتی به موضوعاتی مانند اخذ کارمزد خرید، اخذ کارمزد خدمات پرداخت که توسط شرکت‌های psp ارائه می‌شود دارد.

.

نتیجه‌گیری

مطمئناً انجام صحیح بازاریابی، مشخص کردن فرآیند و سازوکار مشخص از زمان اعلام مفقودی دستگاه تا زمان پیدا شدن و بازگشت به چرخه، ایجاد احساس مسئولیت‌پذیری برای مشتریان، ارائه گزارش‌ها موثق از مفقودی دستگاه‌ها و … می‌تواند تأثیر بسزایی در کمتر شدن دستگاه‌های مفقودی داشته باشد. مطمئناً هزینه خرید و ورود به چرخه دستگاه‌های جدید از تأمین و نگهداری دستگاه‌های فعلی بالاتر است.