پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نویسنده: رایان نورث-مترجم:نسرین فلاح‌زاده، مدیر بخش پشتیبانی مشتریان و منابع بانکداری متمرکز داتین/ آیا می‌دانید در دوران قبل از پیدایش اینترنت، مدت‌زمان انجام هرگونه تراکنش بین دو یا چند شعبه بانک یک یا چند روز بود؟ و دلیل اصلی که این موضوع اکنون به یک پدیده نادر تبدیل شده، فناوری بانکداری متمرکز یا کربنکینگ است.
زیرساخت‌های مدرن فناوری اطلاعات چهره بخش بانکی را تغییر داده است. عوامل قابل توجهی که بانک را وادار به تکامل مداوم می‌کنند، رقابت بازار را نیز تشدید می‌کنند. همچنین افزایش جایگاه شرکت‌های فین‌تک در بازار و کاهش میل مشتریان به بانکداری سنتی، چالش‌ها را افزایش می‌دهد. در این میان، افرادی که با محیط متغیر بانکی ناسازگارند یا با ابزارهای نوآورانه ارتباطی ندارند، در بازار، زیان خواهند کرد.
قلب سیستم بانکی مدرن، فناوری سامانه بانکداری متمرکز (core banking) است. به همین دلیل مشتریان می‌توانند به‌سرعت و به‌راحتی پول خود را مدیریت کنند. همچنین، کارایی سیستم بانکداری متمرکز بانک بر دیدگاه مشتریان بانک تأثیر می‌گذارد.
در این مقاله، با فناوری بانکداری متمرکز، ویژگی‌ها، عملکردها و چالش‌های پیاده‌سازی آن آشنا خواهید شد.
فناوری کربنکینگ چیست؟
کلمه «Core» مخفف the Centralized Online Real-time Exchange است. در حقیقت کربنکینگ، سیستم‌عامل یا نرم‌افزاری است که تراکنش‌های مالی بین شعب مختلف بانک را پردازش می‌کند. یک روش مقرون‌به‌صرفه و کارآمد بانکداری است که مشتریان را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به توقف در بانک، عملیات بانکی پایه را انجام دهند. به بیان ساده، کربنکینگ هسته اصلی اکوسیستم نرم‌افزاری بانکی است که سایر سیستم‌های فرعی بر آن تکیه می‌کنند.
کارکردهای کربنکینگ
کربنکینگ یا سامانه بانکداری متمرکز، بایگانی اصلی داده‌های مهمی نظیر موجودی حساب مشتریان، سپرده‌ها، حساب‌های وام، معاملات مالی، سود و غیره است. علاوه بر این، با برنامه‌های موبایل‌بانک، بانکداری اینترنتی، شعب، دستگاه‌های خودپرداز و غیره همگام است؛ به عبارت دیگر، بر خلاف تصور بانک‌ها در خصوص شکست فناوری سامانه بانکداری متمرکز، عملکردهای بانکی متوقف‌شده توسط آن، به اجرا درآمد و به واقعیت پیوست.
کارکردهای کلیدی سامانه بانکداری متمرکز:
- افتتاح حساب‌های جدید؛
- پردازش معاملات و حسابداری؛
- پردازش وام؛
- پردازش سپرده‌های نقدی و برداشت‌ها؛
- کلر چک‌ها؛
- داوری نرخ بهره؛
- نوآوری در محصولات و ابزارهای جدید؛
- روابط مشتری؛
- گزارش آماری.
چالش‌های فناوری کربنکینگ
نمی‌توان انکار کرد که سیستم بانکداری متمرکز راه زیادی را طی کرده است. به هر حال انتظار می‌رود سیستم‌های بانکداری متمرکز بدون وقفه فعالیت کنند. افرادی که در پیشبرد آن کوتاهی می‌کنند، ممکن است در معرض زیان‌های عمده مالی، بی‌اعتمادی مشتریان و حتی مورد پیگیری نهادهای نظارتی قرار گیرند. با این وجود، سیستم‌های بانکی سنتی از نظر قابلیت اطمینان، قابل اتکا هستند، اما با رشد روزافزون ابزارهای اینترنت، بانک‌ها موظف به تغییر نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز مدرن و ارائه عملکرد بهتر از خود هستند. با این وجود، باید بدون اغراق ذکر کرد که پیاده‌سازی نسل جدید نرم‌افزارهای بانکی ساده نیست.
در زیر چالش‌های اساسی پیاده‌سازی فناوری سیستم بانکداری متمرکز مدرن آمده است:
۱. زمان و هزینه مدت‌زمان پروژه‌های پیاده‌سازی نرم‌افزار کربنکینگ، طولانی و معمولاً مستعد تمدید پروژه هستند. چنین پروژه‌هایی با ریسک افزایش هزینه مواجه هستند؛ بنابراین، بانک‌هایی که به تغییر سیستم بانکداری متمرکز خود تمایل دارند، باید به برنامه مدیریت پروژه مناسبی مجهز باشند تا پیشرفت پروژه را از نزدیک رصد کرده و خطرات را مدیریت کنند.
۲. به‌دلیل دوره طولانی بازپرداخت و سرمایه‌گذاری‌های عظیم، دوره‌های بازپرداخت طولانی‌تر است. در نتیجه بانک‌ها با رویکرد بهبود فرایند و مدیریت استراتژیک، ممکن است نیاز مبرمی به ارزیابی بازده سرمایه‌گذاری (ROI) به کمک نسبت گردش مالی احساس کنند.
۳. مدیریت سهام‌داران پیاده‌سازی نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز باعث تجدید ساختار سازمانی گسترده می‌شود. در این صورت، افرادی که در نتیجه پروژه سهمی دارند، می‌توانند خطرات قابل توجهی را بر روند اجرا تحمیل کنند. به‌عنوان‌مثال، این ذی‌نفعان ممکن است اجرای برنامه را برای برآوردن الزامات خود تحت فشار قرار داده و پیچیدگی پروژه را افزایش دهند. از این رو، داشتن توافق و تعهد بلندمدت همه ذی‌نفعان داخلی برای ارائه حداکثر ارزش‌افزایی سیستم بانکی از اهمیت بالایی برخوردار است.
۴. هضم دشوار در کانال‌های موجود پیاده‌سازی سیستم کربنکینگ جدید مستلزم ادغام یکپارچه آن با سایر اجزای معماری بانکداری و کانال‌هایی مانند CRM و سایر میان‌افزارهاست. جایگزینی کامل این کانال‌ها با توجه به سرمایه‌گذاری قابل توجه بانک در آنها دشوار است. از طرفی، ادغام آنها در سیستم بانکی متمرکز جدیدتر نیز یک امر عادی نبوده و مستلزم ریسک و سرمایه‌گذاری بالایی است.
۵. در دسترس‌بودن منابع پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز نرم‌افزار بانکداری متمرکز، مستلزم مهندسی مجدد فرایندهای تجاری کارآمد و منابع فراوان است. از این رو، بانک‌ها باید استراتژی منطقی به‌منظور مرور اهداف خود و ترسیم استراتژی‌های انتقال به سیستم بانکی جدید بر اساس منابع مالی و نیروی کار در اختیار داشته باشند.
۶. مسئله سازگاری افرادی که تمایلی به تغییر ندارند، یکی دیگر از این چالش‌هاست. همانند هرگونه تغییر سازمانی، پیاده‌سازی نرم‌افزار بانکداری متمرکز نیز با فرایند مدیریت تغییر سخت و دشواری روبه‌روست. مقاومت در برابر اتخاذ روش‌های جدید، عدم ارتباط شفاف با افراد یا بخش‌های متأثر در تغییر، همچنین آموزش کارکنان از جمله پیچیدگی‌هایی است که ممکن است یک بانک هنگام تغییر نرم‌افزار بانکداری متمرکز خود با آن روبه‌رو شود.
نتیجه‌گیری
فناوری بانکداری مدرن مرتبط، به بانک‌ها کمک می‌کند تا سطح پیشرفت و کارایی خود را افزایش و تجربیات مشتری‌محور مؤثر را ارائه دهند، همچنین وفاداری مشتری را به دست آورند. در آخر، باید این نکته را مطرح کرد که چالش‌های فناوری کربنکینگ فراتر از این کلام است.