پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به حضور غول خصوصی صنعت فناوری‌های مالی و بانکداری الکترونیکی کشور در فرابورس / توسن در ترازوی بازار سرمایه
حبیب آرین / شرکت توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری نگین با نماد «توسن» با شدت‌گرفتن عرضه‌های اولیه با روش عرضه ترکیبی و با مشارکت دو میلیون و 98 هزار و 635 کد معاملاتی در بازار سرمایه عرضه شد. در فرایند عرضه، هر سهم توسن 763 تومان کشف قیمت شد. بر این اساس 10 درصد از سهام توسن عرضه شد؛ همچنین حداکثر سهام تخصیص‌یافته به هر کد معاملاتی 50 سهم بود. یعنی هر یک از سهام‌داران توانستند کمتر از 40 هزار تومان از سهام توسن را خریداری کنند. توسن دومین شرکت پس از «حآفرین» است که به روش ترکیبی در بازار عرضه می‌شود. به این شکل که در مرحله اول پنج درصد از سهام شرکت به صندوق‌ها اختصاص می‌یابد. حداکثر سهام قابل خرید در مرحله اول 20 میلیون سهم است. سپس با قیمت کشف‌شده در مرحله اول، پنج درصد مابقی به سهام‌داران حقیقی و حقوقی اختصاص می‌یابد.
ارزش‌گذاری و ارزش بازار
حالا با قیمت کشف‌شده، ارزش بازار توسن در بازار سرمایه به 1556 میلیارد تومان رسیده است. پیش از عرضه اولیه یک گزارش ارزش‌گذاری رسمی از این شرکت توسط ارزش‌پرداز آریان منتشر شد. این گزارش علاوه بر ارائه تخمینی از ارزش شرکت، از آن جهت اهمیت دارد که گام مهمی را جهت ورود و ارزش‌گذاری شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات برداشته است. شرکت‌های این حوزه با پیچیدگی محاسبه ارزش دارایی‌های نامشهود روبه‌رو هستند و به‌زعم بسیاری از کارشناسان، همین موضوع روند ورود استارتاپ‌ها را با پیچیدگی روبه‌رو کرده است.
این گزارش روشی را برای محاسبه ارزش دارایی‌های نامحسوس ارائه کرده است. در گزارش ارزش‌گذاری رسمی این شرکت از هشت روش مختلف استفاده شده که در نهایت به هر کدام یک ضریب اهمیت داده شده است. با استفاده از میانگین موزون از ارزش‌های به‌دست‌آمده، ارزش نهایی شرکت به 3635 میلیارد تومان رسیده که با در نظر گرفتن دو میلیارد و 40 میلیون برگه سهم، ارزش هر سهم شرکت برابر با 1782 تومان می‌شود، اما حالا قیمت هر سهم این نماد 763 تومان تعیین شده و نشان می‌دهد P/NAV سهام توسن برابر با 42 درصد است و حداقل سود 50 هزارتومانی را برای مشارکت‌کنندگان در این عرضه اولیه به همراه خواهد داشت. با نگاهی به چند عرضه اولیه اخیری که در بازار اتفاق افتاد، می‌توان بازده تقریبی را برای این سهام نیز در نظر گرفت. همچنین انتظار می‌رود که‌موج اولیه تقاضا بتواند بازدهی نزدیک به 140 درصدی را نصیب خریدارانش کند. البته شرایط روزهای آتی بازار نیز تأثیر بسزایی در مقدار بازدهی آن خواهد داشت.
معرفی شرکت توسن
شرکت توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری نگین در خردادماه 1387 به‌صورت سهامی خاص ثبت شد. در آبان 1398 از سهامی خاص به سهامی عام تغییر یافت و در آذرماه 1399 مورد تأیید هیئت پذیرش شرکت فرابورس ایران قرار گرفت. در حال حاضر سرمایه این شرکت 204 میلیارد تومان است. شرکت توسن در واقع زیرمجموعه شرکت سرمایه‌گذاران فن‌آوری تک‌وستا است. تا پیش از عرضه 10 درصد از سهام توسن در بازار سرمایه، شرکت سرمایه‌گذاری فناوری تک‌وستا، 41 درصد، تدبیرگران فناوری فردای ایرانیان 20 درصد، رسام فناوری پایا 17 درصد، رامان فناوری آبادیس 10 درصد و آکام فناوری پردیس 6 درصد از سهام این شرکت را در اختیار داشتند.
توسن چه محصولاتی تولید می‌کند؟
یکی از محصولاتی که توسن تولید می‌کند؛ سیستم جامع بانکداری متمرکز «بنکو» است. این سیستم به‌عنوان نسل سوم سیستم‌های بانکداری شرکت توسن تولید و از سال 1388 به بازار بانکی کشور عرضه شد. این سیستم با پوشش کامل فرایندهای بانکی منطبق بر دستورالعمل‌های بانک مرکزی و قوانین اسلامی، بانک‌ها و مؤسسات مالی را از طریق یک شبکه اطلاعاتی به پایگاه داده‌های مشترک و یکپارچه به‌صورت متمرکز متصل می‌کند و علاوه بر حوزه‌های مرتبط با بانکداری تجاری، بانکداری اسلامی، بانکداری سرمایه‌گذاری و بانکداری خصوصی، می‌تواند از طریق ارتباط با سایر سیستم‌ها، حوزه‌های ریسک، کانال‌های ارتباطی بانکی، سیستم‌های ارزیابی بانکی و سیستم‌های بین‌بانکی را پشتیبانی کند.
سیستم بانکداری متمرکز فرانگین یکی دیگر از محصولات متنوع توسن است. در واقع این سیستم، سیستم ارتقایافته نگین است که در بسیاری از بانک‌های کشور در حال استفاده است. محصول دیگر توسن سیستم سپرده است. سامانه‌های نرم‌افزار سپرده توسن با هدف ایجاد و افتتاح انواع سپرده‌های بانکی و خدمات مربوطه، طراحی شده و بنا به درخواست بانک‌ها قابلیت‌های مربوطه در اختیار آنها قرار می‌گیرد. سیستم تسهیلات و سیستم‌های پرداخت بین‌بانکی از دیگر محصولات این شرکت است، اما تولیدات این شرکت به همین‌جا ختم نمی‌شود. ارائه راهکار سرویس‌دهی یکپارچه با رویکرد نوآوری باز، سیستم ارزی و تجارت بین‌الملل اکسیر، بانکداری مجازی و ارائه راهکارهای پرداخت، سیستم‌های هوش تجاری و تصمیم‌سازی، سامانه تحلیلی مقایسه بازدهی شعب و سامانه‌های مبتنی بر هوش عملیاتی آنلاین و خدمات زیرساختی، از دیگر خدماتی است که توسن در حوزه فین‌تک ارائه می‌دهد.
اما خدمات توسن باز هم به این موارد محدود نمی‌شود. توسن چند پروژه ملی را نیز اجرا کرده است. سامانه نظارت الکترونیک سنا، سامانه کارپوشه ملی ایرانیان و درگاه تبادل اطلاعات دولتی از جمله محصولاتی است که توسن در حوزه دولت الکترونیکی تولید کرده است.
سهم توسن از بازار
توسن با 42 درصد، بالاترین سهم را از بازار سیستم‌های متمرکز بانکی به خود اختصاص داده است. خدمات انفورماتیک با 15 درصد و داتین با 13 درصد بیشترین تعقیب‌کنندگان توسن هستند.
توسن با ارائه خدمت به 19 بانک از مجموع 32 بانک کشور و مدیریت 12 درصد از تراکنش‌های صنعت بانکی، 14 درصد از سهم بازار کارت و 31 درصد از سهام بازار خودپرداز را به خود اختصاص داده است.
توسن نخستین تولیدکننده سامانه بانکداری متمرکز در ایران، اولین تولیدکننده سوئیچ پرداخت ایرانی و نخستین شرکت ارائه‌دهنده اینترنت‌بانک در کشور با مجموع بیش از 30 هزار کاربر سیستمی و حدود چهار هزار شعبه تحت پوشش است.
روند تاریخی توسن
تعداد مشتریان نهایی که به واسطه بانک‌ها از امکانات نرم‌افزارهای توسن استفاده کرده‌اند، از 45 میلیون مشتری در بهار 1395 به 80 میلیون مشتری در پایان بهار 1399 رسیده است که از رشد حدود 75درصدی خبر می‌دهد. بر اساس صورت‌های مالی سال 1398 منتشرشده برای بانک‌های بورسی، بانک‌های طرف قرارداد با توسن در حال حاضر 16 درصد از حجم تسهیلات اعطایی سیستم بانکی کشور و 24 درصد از حجم تسهیلات بانک‌های بورسی را به خود اختصاص داده است. بر همین اساس، در حدود 23 درصد از منابع شبکه بانک‌های بورسی توسط نرم‌افزارهای توسن مدیریت می‌شود.
ریسک بزرگ توسن
رفع تحریم‌ها بزرگ‌ترین ریسک پیش روی شرکت توسن است. در صورت لغو تحریم‌ها و ورود شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی بین‌المللی، مشخص نیست که آیا توانایی تطبیق با شرایط را داشته باشد یا خیر.
نوسانات نرخ بهره، نرخ تورم، مهاجرت نیروی کار ماهر، میزان نقدینگی و… از دیگر ریسک‌هایی است که پیش روی این شرکت قرار دارد، اما توسن با ریسک بزرگ دیگری نیز روبه‌رو است. این ریسک استارتاپ‌هایی است که در حوزه بانکداری مدرن و در بازار داخلی به فعالیت می‌پردازند؛ شرکت‌هایی که بیشتر از سوی بانک‌ها مورد حمایت قرار دارند و در جهت توسعه سامانه‌های بانکداری فعالیت می‌کنند.
بررسی صورت‌های مالی توسن
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بخش بزرگی از درآمدهای توسن از فروش نرم‌افزارها حاصل می‌شود. در دوره مالی 12 ماهه منتهی به 30 آذرماه 1399 توسن توانسته در بازارهای داخلی 107 میلیارد تومان نرم‌افزار به فروش برساند. همچنین این شرکت 8.1 میلیارد تومان، نرم‌افزار صادر کرده است. در مجموع این شرکت بیش از 115 میلیارد تومان نرم‌افزار به فروش رسانده است.
ارائه خدمات و پشتیبانی، بخش بزرگی از درآمدهای این شرکت است. توسن در این مدت 202 میلیارد تومان خدمات در بازارهای داخلی ارائه کرده و در بازارهای خارجی 1.8 میلیارد تومان خدمات صادر کرده است. در مجموع 204 میلیارد تومان سهم درآمد این شرکت از ارائه خدمات در سال 1399 بوده است. در مجموع درآمدهای عملیاتی این شرکت علاوه بر فروش نرم‌افزار و ارائه خدمات به همراه فروش سخت‌افزار و سود سرمایه‌گذاری به 320 میلیارد تومان رسیده است. این مبلغ در مدت مشابه سال 1398، 256 میلیارد تومان بوده است. توسن در سال 1399 توانسته هزینه‌های مالی خود را 24 درصد کاهش دهد، این کاهش به واسطه تسویه تسهیلات دریافتی از بانک سامان و جایگزینی با تسهیلات کم‌بهره رخ داده است. اما نکته قابل توجه در گزارش‌های این شرکت تفاوت رشد سود عملیاتی و سود خالص این شرکت است. سود عملیاتی این شرکت حدود 30 درصد رشد داشته، اما سود خالص آن 169 درصد رشد داشته است. در واقع این افزایش به واسطه درآمدهای غیرعملیاتی شرکت رخ داده است. گزارش‌های افشای زمین و ساختمان این شرکت نیز نشان می‌دهد بخش بزرگی از این درآمد از خرید ملک ایجاد شده است.
مجموعه گزارش‌های کدال شرکت توسن را می‌توانید از طریق این لینک مشاهده کنید.