پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری در بورس / 18 شرکتی که کمتر آنها را می‌شناسید
با اینکه سازمان بورس سعی کرده با اجرای دستورالعمل تأسیس و فعالیت شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری آنها را سامان‌دهی کند، اما در حوزه بازاریابی و معرفی بیشتر خدمات آنها ناموفق بوده است.
این روزها که بورس با افت شاخص روبه‌رو شده، بحث آموزش اهمیت بیشتری پیدا کرده است. حتی سازمان بورس نیز به راه‌اندازی برنامه‌های آموزشی از طریق صداوسیما اقدام کرده است. اگر سری به سایت این سازمان و بخش آموزش بزنید با مطالب جدیدی در این حوزه روبه‌رو می‌شوید. هرچند این اقدام باید زودتر از اینها انجام می‌شد، اما مساله دیگر این است که هنوز سیستم‌های نظارتی در سازمان بورس سنتی است و اجازه فعالیت گسترده شرکت‌ها و سایت‌ها در حوزه مشاوره سرمایه‌گذاری وجود ندارد. تعداد کم مجوزهای مشاوره سرمایه‌گذاری در سایت سازمان بورس، این موضوع را تأیید می‌کند.
طبق آمار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، تعداد کدهای بورسی نسبت به سال قبل سه برابر شده و به بیش از ۱۴ میلیون کد رسیده است. اگر سهامداران عدالت را هم حساب کنیم، بیش از ۴۸ میلیون نفر در بازار سرمایه حضور دارند. بسیاری از این افراد ممکن است فرصتی برای بدست آوردن دانشی کافی درباره بازار و خریدوفروش سهام نداشته باشند. همین موضوع اهمیت مشاورهای سرمایه‌گذاری را بیشتر می‌کند.
در این گزارش به شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری که از سازمان بورس مجوز دارند، اشاره شده است. خارج از عملکرد آنها این سؤال پیش می‌آید که آیا شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان بورس در میان مردم شناخته شده هستند؟
به چه شرکت‌هایی مشاور سرمایه‌گذاری می‌گویند؟
حرفه مشاور سرمایه‌گذاری به دهه ۱۹۲۰ میلادی برمی‌گردد. تا پیش از آن توصیه‌ها و رهنمودهای مربوط به سرمایه‌گذاری معمولاً از طریق حسابداران، وکلا یا کارگزاران ارائه می‌شد.
در بازارهای سرمایه پیشرفته از دهه ۱۹۴۰ قوانین منسجمی برای فعالیت مشاورهای سرمایه‌گذاری ایجاد شد. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا، قانون مشاوران سرمایه‌گذاری این الزام به‌وجود آمد که کلیه مشاوران سرمایه‌گذاری نزد کمیسیون بورس و اوراق بهادار این کشور به ثبت برسند.
در بازار سرمایه ایران بر اساس ماده ۲۸ قانون بازار اوراق بهادار مصوب ۱۳۸۴، تأسیس نهادهای مالی منوط به ثبت نزد سازمان بورس است و فعالیت‌های آنها تحت نظارت سازمان انجام می‌شود. شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نیز جزو نهادهای مالی محسوب می‌شوند. در ادامه به قوانینی که برای مشاورهای سرمایه‌گذاری مطرح شده اشاره شده است.
بر اساس بند ۱۶ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار، مشاور سرمایه‌گذاری شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خریدوفروش اوراق بهادار، به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد و طبق بند ۳ ماده ۱ دستورالعمل تأسیس و فعالیت مشاور سرمایه‌گذاری، مشاور سرمایه‌گذاری عبارت است از هرگونه مشاوره موضوع بند ۱۶ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار در مورد خرید یا فروش اوراق بهادار که شامل توصیه به خرید، فروش یا نگه‌داری اوراق بهادار، اظهارنظر راجع به روند قیمت یا عرضه و تقاضای اوراق بهادار در آینده، اظهارنظر راجع به ارزش (قیمت) اوراق بهادار می‌شود.
در حقیقت مشاوران سرمایه‌گذاری اشخاصی هستند که با مجوز رسمی از سازمان بورس اوراق بهادار در زمینه خریدوفروش سهام و سایر اوراق بهادار، به افراد حقیقی و حقوقی مشاوره و تحلیل ارائه می‌کنند.
۱۸ شرکت مجوزدار مشاور سرمایه‌گذاری در ایران
شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری در ایران از سال ۱۳۸۹ ایجاد شدند. شرکت‌های آوای آگاه و آرمان آتی از نخستین شرکت‌هایی بودند که از اواخر سال ۱۳۸۹ و اوایل سال ۱۳۹۰ موفق به اخذ مجوز فعالیت به عنوان شرکت مشاور سرمایه‌گذاری از سازمان بورس و اوراق بهادار شدند. از اواسط سال ۱۳۹۰ نیز چهار شرکت دیگر به جمع شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری پیوستند.
پس از آن تا سال ۱۳۹۷، ۱۲ شرکت دیگر اضافه شدند. اما از آن سال به بعد شرکتی به جمع مشاروان سرمایه‌گذاری اضافه نشده یا اگر هم شده مجوز فعالیت آنها لغو شده است. از حدود دو سال پیش سازمان بورس قوانین سخت‌گیرانه‌ای در خصوص مجوزدهی به شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری ایجاد کرد. در مواردی نیز سایت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری که خدمات جدیدتری نسبت به شرکت‌های قبلی ارائه داده‌اند، به‌دلیل نبود قوانین، مجوزی برای فعالیت آنها صادر نشده است. بنابراین از آن سال‌ها به تعداد شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس اضافه نشده است، این در حالی است ورود سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه چند برابر شده است.
در جدول زیر بر اساس سایت سازمان بورس و اوراق بهادار مشخصات شرکت‌هایی که از سوی این سازمان مجوز دریافت کرده اند، آورده شده است.
فعالیت شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری چیست؟
همانطور که گفته شد مشاور سرمایه‌گذاری در قوانین به فردی گفته می‌شود که درباره خریدوفروش اوراق بهادار به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد. شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری فعالیت‌های مختلفی دارند که برای هرکدام از آنها نیز باید مجوز داشته باشند. از جمله مجوز مشاور سرمایه‌گذاری، مجوز مشاور پذیرش، مجوز مشاور سبدگردانی، مجوز فعالیت صندوق و غیره از این موارد هستند.
بر اساس بند ۱۷ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار، سبدگردان عبارت است از شخص حقوقی که در قالب قراردادی مشخص و به‌منظور کسب انتفاع، بـه خریدوفروش اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد. همچنین بر اساس بند ۳۳ ماده ۱ همین قانون، سبد مجموعه دارایی‌های مالی است که از محل وجوه سرمایه‌گذاران خریداری می‌شود.
مشاور پذیرش شخصی است که با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار، طبق مقررات برای پذیرش اوراق بهادار شرکت‌های متقاضی پذیرش در بورس یا بازار خارج از بورس و همچنین پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران اقدام می‌کند. مشاور پذیرش به عنوان رابط اصلی متقاضی و بورس، تمام یا بخشی از وظایف متقاضی در فرایند پذیرش را به نمایندگی از طرف او انجام می‌دهد.
سبدگردانی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری؟
سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دو سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. بیشتر شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری که در جدول نام آنها برده شد در حوزه صندوق‌ها هم فعالیت دارند یا متولی آن هستند. برخی از آنها نیز در حوزه سبدگردانی فعالیت دارند. شاید این سوال پیش بیاید که تفاوت سبدگردانی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟ البته حوزه فعالیت صندوق‌ها حوزه گسترده‌تری دارد و تنها محدود به شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری نمی‌شود. به‌طور مثال بیشتر کارگزاری‌ها نیز صندوق‌های با ویژگی‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده‌اند. اگر به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران سری بزنید می‌توانید مشخصات ۲۰۱ صندوق سرمایه‌گذاری را ببینید.
در صندوق سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار به صورت غیرمستقیم مالک سهام و سایر اوراق بهادار خریداری شده توسط صندوق می‌شود. بدین ترتیب سرمایه گذار واحدهای صندوق را خریداری می‌کند و مدیر صندوق با وجوه حاصل از فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری اقدام به خرید سهام و انواع اوراق بهادار می‌کند، درصورتی‌که در سبدگردانی خود سرمایه‌گذار مستقیماً مالک سهام و سایر اوراق بهادار محسوب می‌شود و سبدگذار صرفاً به وکالت از طرف سرمایه‌گذار اقدام به خریدوفروش اوراق بهادار می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذار دقیقاً می‌داند که در سبد خود سهام کدام شرکت و از هر کدام به چه میزان وجود دارد.
چرا این شرکت‌ها ناشناخته مانده‌اند؟
شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری در ایران عمر کوتاهی دارند. از سوی دیگر برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه ناشناخته هستند. با اینکه سازمان بورس سعی کرده با اجرای دستورالعمل تأسیس و فعالیت شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری آنها را سامان‌دهی کند، اما در حوزه بازاریابی و معرفی بیشتر خدمات آنها ناموفق بوده است. به‌طور مثال در بحث سبدگردانی می‌توان به سبدگردانی‌های آنلاین و کپی تریدینگ اشاره کرد که در ایران برای این نوع فعالیت‌ها مجوزی در نظر گرفته نشده است. شاید همین امر و عقب ماندن از تحولاتی که در حوزه دیجیتال رخ داده باعث شده که سرمایه‌گذاران توجهی به این شرکت‌ها نداشته باشند و به سراغ مشاوران آنلاین هرچند بدون مجوز بروند.
به همین دلیل انتظارمی‌رود که شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری جدیدی که پا به این عرصه می‌گذارند به تدریج سهم خدمات تخصصی‌شان را در کسب سود و ایجاد ارزش برای سهامداران خود ارتقا دهند. از سوی دیگر سازمان بورس نیز قوانین خود را برای فعالیت شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری که خدمات جدیدتری ارائه می‌دهند، به‌روز کند.
