برای جا انداختن کارمزد باید گام‌به‌گام حرکت کرد

محسن قادری، معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری / در دنیا بانک‌ها روی کارمزد بسیار حساب می‌کنند؛ درآمد کارمزدی که هزینه‌هایی که می‌کنند را پوشش می‌دهد. ولی ما در ایران می‌گوییم که سرویس بدهید، ولی کارمزد نه و چیزی نیز درخواست نمی‌کنیم. در شبکه پرداخت این موضوع بدتر نیز می‌شود و هم باید سرویس ارائه کرد و هم باید پولی داد. پول را به انواع مختلف، شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها از طریق شرکت‌های پرداخت خود می‌پردازند که بسیار غلط است و هیچ کمکی به بهبود و توسعه سیستم‌ها نمی‌کند، به ‌غیر از اینکه باعث ضعیف‌تر شدن سیستم‌ها می‌شوند، در صورتی ‌که کارمزد باید چه در سطح بانکی و چه در سطح شرکت‌های پرداخت در یک چارچوب استاندارد پرداخت شود.

در ایران به دلیل اینکه کارمزد حذف شده است، باید برای جا انداختن آن گام‌به‌گام حرکت کرد و هدف اصلی و نهایی این است که سرویسی که ارائه می‌شود، کارمزد آن نیز پرداخت شود. حسن این موضوع این است که برای مثال وقتی پذیرنده مجبور به پرداخت هزینه می‌شود، از کسی سرویس دریافت می‌کند که سرویس خوبی ارائه می‌دهد؛ چراکه دارد هزینه‌ می‌کند و توقع سرویس خوب را دارد؛ بنابراین شرکت‌ها و بانک‌ها مجبور می‌شوند برای اینکه مشتری جذب کنند، سرویس باکیفیت و به‌روزتری ارائه کنند و روی سرویس‌های خود وقت بگذارند؛ چراکه اگر سرویس خوبی ارائه نکنند، مشتریان‌شان از بین خواهد رفت. این سیستم بیمار است و داروی آن هیچ چیزی جز اصلاح نظام کارمزد نیست؛ در نتیجه اصلاح نظام کارمزد از واجبات صنعت بانکداری و پرداخت است و همه را برای حفظ منافع خود برای ارائه سرویس بهتر ترغیب و مجبور می‌کند و همچنین موجب رقابت سالم بین تمام ذی‌نفعان می‌شود.

مدلی را زمانی که تعداد تسویه هفت بار در روز بود، ارائه کرده و گفته بودیم که می‌توان به پذیرنده اعلام کرد که اگر تسویه او ۴۸ ساعته باشد، لازم نیست هیچ کارمزدی را پرداخت کند، در غیر این صورت برای هر بار تسویه باید برای مثال ۵۰۰ تومان یا هر عددی که توسط کمیته و متخصصان مصوب شود را پرداخت کند. این مبلغ کارمزد، عدد زیادی نیست، ولی می‌تواند شروعی باشد برای اصلاح این نظام و این عدد را باید بانک‌ها دریافت کنند. همچنین می‌توان ۲۰ درصد پذیرنده‌هایی که از لحاظ مبلغی، فروش بالایی دارند را انتخاب کرد و برای مثال بگوییم برای اجاره پایانه دستگاه کارت‌خوان، ماهانه باید ۱۵ تومان پرداخت کند. زمانی که این موضوع جا افتاد به سراغ ۲۰ درصد دوم و سوم و… می‌رویم. سپس افراد به پرداخت این کارمزدها عادت خواهند کرد. من مطمئن هستم پذیرنده‌هایی که مبالغ بالایی دارند، حتماً این کارمزد را می‌پردازند و پذیرنده‌های جدید نیز با این روش می‌توانند شروع به کار کنند؛ اینکه یا باید اجاره دهند یا نمی‌توانند از آن استفاده کنند. این موضوع در را برای رفتن به سمت استانداردها باز می‌کند.

از طرفی نیز بانک‌ها باید دست‌شان باز باشد و کسانی که می‌خواهند حساب پذیرندگی داشته باشند، با مجوز بانک این حساب به او تخصیص داده شود و با توجه به رسوب پول او، هر بانک می‌تواند طرح‌های رقابتی خود را داشته باشد و سرویس ارائه کند، ولی باید مجبور باشد مجانی این سرویس‌ها را ارائه نکند.

همچنین بانک مرکزی باید کف و سقف قیمتی را مشخص کند و بانک‌ها برای سرویس‌هایی که ارائه می‌کنند، بر حسب رسوب آن کارمزد دریافت کنند. برای مثال حدود ۳۰ سال پیش بانک‌های خارجی این کار را انجام می‌دادند که می‌گفتند اگر حساب جاری دارید و زیر ۳۰۰ دلار در آن دارید، باید کارمزدی را برای نگهداری پول خود به من پرداخت کنید و به‌صورت خودکار این کارمزد را از حساب فرد برمی‌داشت. همچنین اگر فرد ماهانه مبلغ مشخصی در حساب خود داشته باشد، بانک این اجازه را می‌دهد که چهار بار در ماه از خودپردازهای آن رایگان استفاده کند و بعد از این چهار بار باید مبلغی را پرداخت کند. نظر شخصی بنده این است که در حال حاضر گرفتن یک ریال نیز سخت است، ولی باید گرفت و وقتی افراد عادت کردند، باید مبلغ را بالاتر برد و به نقطه مطلوب رسید.