پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
محسن کرمی، مدیر تحقیقات بازار شرکت سیمرغ تجارت / توقف کار بسیاری از صنایع، توقف سفرها و حمل‌ونقل عمومی و تشویق کارکنان به دورکاری و ماندن در منزل، بخشی از واقعیات امروز جهان شده است و این احتمال وجود دارد که حتی پس از عبور از پاندمی ویروس کرونا، بسیاری از این تحولات که امروز به اجبار پذیرفته شده‌اند، بعدها به‌صورت اختیاری به‌عنوان جزئی از زندگی روزمره بشر تبدیل شود.
در این میان صنعت فین‌تک، علیرغم ناگزیر بودن از پذیرش برخی واقعیات جدید و همچنین شوک وارده به شرکت‌ها که ناشی از بروز انواع نیازمندی‌های جدید است، به واسطه برخورداری از پایه دانشی بالا و آشنایی با فناوری‌های جدید، می‌تواند تهدید ناشی از این بیماری همه‌گیر را به فرصتی تبدیل کرده و خود را چند گام به اهداف مد نظر صنعت نزدیک‌تر کند.
البته ذکر این نکته در ابتدای امر حائز اهمیت است که صنعت فین‌تک در همه جای جهان لزوماً تأثیر یکسانی از پاندمی کرونا نخواهد پذیرفت و لزوماً نمی‌توان فین‌تک‌های چینی را با فین‌تک‌های خاورمیانه و یا اروپا و آمریکا در یک سنجه قرار داد؛ چرا که میزان جذب سرمایه توسط شرکت‌ها و نوع واکنش بازار در هریک از اقالیم جغرافیایی مذکور، متفاوت خواهد بود و این لزوم اتخاذ استراتژی متناسب مانند استراتژی تکیه به ظرفیت‌های داخلی و یا اتکا به ظرفیت‌های بیرونی را در اقتصادهای مختلف تبیین می‌کند.
با این همه، به اعتقاد نگارنده یکی از بخش‌های اقتصاد که بیش‌ترین توانایی تطبیق‌پذیری با شرایط جدید را در مقایسه با سایر بخش‌ها خواهد داشت، صنعت فین‌تک خواهد بود. آنچه در اینجا حائز اهمیت است، توانایی درک سریع از تحولات و سعی در شناسایی ابعاد موضوع، علیرغم پیچیدگی‌های موجود سیستم است. محیط کسب‌وکاری جدیدی که بر اثر شیوع کرونا در دنیا پدید آمده است، به لحاظ فاکتورهای تصمیم‌گیری و سناریوسازی‌های استراتژیک، از عدم اطمینان بالا و در نتیجه غیرقابل پیش‌بینی بودن برخوردار است و این کار را برای تحلیل آنچه که در آینده رخ خواهد داد، بسیار سخت می‌کند. لذا اگر شرکت‌های فین‌تکی بتوانند شرایط جدید را سریع‌تر و دقیق‌تر درک کنند و نیازهای جدیدی را که در بازار خلق شده و خواهد شد، به‌خوبی تشخیص دهند، قادر خواهند بود که عکس‌العمل به موقع و درستی در این شرایط نوپدید از خود بروز دهند.
به منظور درک بهتر موضوع فوق، به ذکر یک مصداق از اهمیت تشخیص تغییرات در نیازهای مشتریان می‌پردازیم. باید دانست که از این پس و با طولانی‌تر شدن دوران همه‌گیری کرونا و افزایش استفاده از اپلیکیشن‌های آنلاین، بسیاری از مردم دنیا، اعم از کارکنان سازمان‌ها و یا مصرف‌کنندگان عمومی، بیش از گذشته از داخل منازل خود اقدام به خرید خدمات و انجام کارهای خود خواهند کرد و این تفاوت رفتار مصرف‌کننده و کارمند از داخل منزل، با رفتاری که او سابقاً در خارج از منزل داشته، نکته‌ای است که نباید از آن غفلت کرد.
فاکتورهای روانی مختلف مثبت و منفی بر نحوه تصمیم به خرید و یا ایفای نقش کارمندی اثر گذاشته و لذا نتیجه کار دیگر آن چیزی که قبلاً مورد انتظار ما بود، نخواهد شد. بنابراین فین‌تک‌هایی که مداقه بیشتری در اینگونه جزییات داشته باشند و بتوانند محصولات نوآورانه و جدیدی را مطابق با شرایط نوظهور حاصل از پاندمی کرونا به بازارها عرضه کنند، قادر خواهند بود که تعلیمات استراتژی را در تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها به خوبی پیاده‌سازی کنند.
در ادامه به بررسی بیشتر ابعاد و تأثیرات این همه‌گیری جهانی بر صنعت بانکی، مالی و شرکت‌های فین‌تک خواهیم پرداخت.
با سقوط بازارهای مالی و اعمال مقررات قرنطینه در تمام کشورها، آینده صنعت فین‌تک بعد از پاندمی ویروس کرونا همچنان نامشخص است. آثار مخرب ویروس کرونا، به بازارهای مالی محدود نمی‌شود و تمام فعالیت‌های عملیاتی کسب‌وکارها را در تمام صنایع متأثر خواهد کرد. در این میان، انتشار اخبار نادرست درباره بیماری کوید ۱۹ نیز صرفاً به بدتر کردن اوضاع و گسترش ترس در بین مشتریان دامن زده است.
مطابق نظر اویلر هرمس، زیان‌های تجاری ناشی از پاندمی کروناویروس می‌تواند به عدد سیصد و بیست میلیارد دلار در هر فصل برسد. برای درک بهتر این عدد می‌توان آن را برابر با ضرر ناشی از جنگ تجاری آمریکا و چین در طول یکسال دانست.
وضعیت بحرانی امروز در دنیا، اولین مرتبه اعلام شرایط اضطراری در جهان نبوده و آخرین مرتبه هم نخواهد بود و این مساله لزوم کسب آمادگی فین‌تک‌ها و شرکت‌های بانکی در قرن بیست و یکم را برای انجام عملیات در شرایط مشابه بیش از پیش آشکار می‌کند. البته باید دانست که همواره در حین وقوع بحران‌های جدید در بازارها، فرصت‌هایی نیز پدیدار خواهند شد.
بیایید به آثار و تبعات محتمل ناشی از شیوع ویروس کرونا بر بخش فین‌تک نگاه دقیق‌تری بیاندازیم.
آثار منفی پاندمی کروناویروس
ترس، وحشت و اعمال قرنطینه تاثیرات منفی بزرگی بر میزان هزینه‌کرد مشتریان گذاشته است. لغو پروازها، بسته شدن فروشگاه‌ها و اعمال طرح‌های فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به افت شدید میزان تراکنش‌ها در تمام سطوح اقتصاد خواهد شد. این بدان معناست که شرکت‌های فین‌تکی بخش پرداخت، نظیر اسکوئر، استرایپ و یا چایم درآمدهایشان محدودتر خواهد شد و بنابراین سودآوری و ارزش خود را از دست خواهند داد.
به همین ترتیب، شرکت‌های ویزا و مسترکارت به سهامداران خود هشدار یک کاهش شدید در کسب‌وکارهای فرامرزی و کسب‌وکارهای مرتبط با سفر را داده‌اند که به موجب آن ۲ تا ۴ درصد از فروش پیش‌بینی شده آنها از دست خواهد رفت.
سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر روی شرکت‌های موجود در بازار و شرکت‌های جدید، به دلیل هجوم مصرف‌کنندگان به سمت سرمایه‌گذاری‌های امن‌تر، تا حد زیادی لطمه خواهد دید و این موجب کاهش شدید در قراردادهای ادغام و تملیک خواهد شد.
برای فین‌تک‌هایی که در بازار سهام حضور دارند کاهش قیمت سهم به معنی افزایش هزینه سرمایه خواهد بود. همزمان با نگرانی سرمایه‌گذاران از هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری، بازار بی ثبات نیز می‌تواند به‌عنوان یک کاتالیزور، موجبات ارزش‌گذاری پایین‌تر شرکت‌ها را فراهم کند.
در این ایام، فدرال رزرو، بانک مرکزی انگلستان و سایر بانک‌های مرکزی در سراسر جهان با کاهش نرخ بهره تلاش می‌کنند به کمک بازارها بیایند و از یک رکود بزرگ جهانی جدید جلوگیری کنند. به موازات کاهش تقاضا، بانک‌های تجاری نیز با افت حاشیه بهره و کاهش درآمدهای حاصله از مشتریان حقوقی و همچنین درآمدهای حاصله از تراکنش‌ها مواجه خواهند شد.
در پاسخ به این سؤال که آیا بیماری کووید ۱۹ بر صنعت بانکی و فین‌تک‌ها اثر خواهد داشت یا خیر، الکس مالیشف، مدیرعامل کمپانی SDK.finance بیان می‌کند: «بانک‌ها احتمالاً تصمیمات هزینه‌زای خود را به منظور آماده شدن برای تبعات مخرب اقتصادی این بیماری، به تعویق خواهند انداخت. اگرچه این بحران فرصت‌هایی را برای آنهایی که نیازهای مردم را بهتر درک می‌کنند و علیرغم ریسک‌ها و مخاطرات موجود، رهبری بازار را به عهده می‌گیرند، فراهم خواهد آورد.»
فرصت‌های جدید؛ پرداخت‌های غیرتماسی و غیرحضوری
به منظور جلوگیری از گسترش بیماری، بانک‌های مرکزی اقدام به ضدعفونی کردن اسکناس‌ها و صورت حساب‌های فیزیکی که توسط بانک‌های محلی صادر می‌شوند، کرده‌اند. حال آنکه یک روش امن‌تر و ساده‌تر که می‌تواند جایگزین استفاده از اسکناس‌های آلوده شود، بهره‌گیری از روش‌های پرداخت غیر تماسی و غیرحضوری است که توسط سازمان بهداشت جهانی نیز توصیه شده است.
همزمان با طولانی‌تر شدن دوره پاندمی کرونا، افزایش قابل توجهی در مجموع پرداخت‌های غیر تماسی و غیرحضوری قابل تصور است و چنانچه بانک‌ها تا کنون از این روش‌های پرداخت استفاده نکرده‌اند، اکنون بهترین زمان برای به‌کارگیری نوآوری‌های دیجیتالی در این زمینه است.
بانکداری بدون شعبه
ترس از آلوده شدن به ویروس و همچنین مقررات اعمال شده برای قرنطینه، مشتریان را از شعب بانک‌ها به دور نگه داشته است.
در حال حاضر، نرخ بهره وری پایین و هزینه‌های بالای اجاره محل، دلایل کافی را برای حرکت به سمت بانکداری بدون شعبه فراهم آورده است. اگرچه، تا کنون، بسیاری از بانک‌ها، به دلیل اقتصاد پررونق‌شان، تصمیم برای تغییر نرم‌افزارهای قدیمی و فرایندهای کسب‌وکار سابق را به تعویق انداخته‌اند. همه‌گیری ویروس کرونا بهترین فرصت را برای حرکت به سمت یک بانکداری بدون شعبه، سالم و بهداشتی فراهم کرده است. این رویکرد باعث دسترس‌پذیرتر شدن خدمات بانکی برای نقاط دور دست شده، برای نسل‌های جوان جذاب‌تر بوده و بعلاوه بسیار مقرون به‌صرفه است.
ارتقای بانکداری
به موازات گسترش راهکارهای دیجیتالی، بانک‌های سنتی و مؤسسات اعتباری در حال از دست دادن مشتریان خود هستند. به همین علت، بسیاری از بانک‌ها در حال نوسازی سیستم‌های سنتی و محصولات قدیمی خود، از طریق همکاری با فین‌تک‌ها هستند.
افزایش تقاضای استفاده از نرم‌افزارهای بانکداری دیجیتال، در دوره‌ای که سایر روش‌های سرمایه‌گذاری رونق چندانی ندارند، می‌تواند موجب تقویت فین‌تک‌ها شود. برخی از دولت‌ها به منظور کاهش آثار و تبعات مخرب همه‌گیری ویروس کرونا، در حال تشویق و ترغیب همکاری‌های فین‌تکی هستند. به عنوان مثال، کره جنوبی مقررات اعمالی بر فین‌تک‌ها را کاهش داده و چین نیز اعلام کرده که تلاش‌هایش موجب تقویت و کمک به استفاده هر چه بیشتر از خدمات فین‌تک‌ها شده است.
در پایان باید اشاره کرد که افول و نزول کسب‌وکارها چیز جدیدی نیست، اما در این میان شرکت‌هایی که بتوانند تشخیص بهتری از شرایط بازار داشته باشند و خودشان را بهتر با این شرایط تطبیق دهند، این شانس را خواهند داشت که حتی شرکت‌های بسیار بزرگ حاضر در بازار را، پشت سر گذاشته و از آنها پیشی بگیرند.
منبع
فین‌تک تایمز