پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در دومین روز از هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، شرکت بهسازان ملت، با سخنرانی مسعود نارنجی، مدیر پروژه بانکداری مبتنی بر بلاکچین در بانک ملت، مقاله «نحوه انتخاب موردهای کاربردی مبتنی بر بلاکچین در دنیای واقعی» را ارائه کرد.
بلاکچین کجا کاربرد دارد؟
مسعود نارنجی، در پاسخ به این سوال که بلاکچین کجا کاربرد دارد؟ گفت: «بلاکچین، ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها شود. در بسیاری از موقعیت‌ها برای اینکه دفتر کل توزیع‌شده ایجاد کنیم مجبوریم نودهای مختلف خلق کنیم، واحدهای مختلف را درگیر کنیم، آموزششان بدهیم و الگوریتم‌های اجماع را برایشان پیاده‌سازی کنیم که تمامی این فرایندها هزینه‌بر است. برای استفاده از بلاکچین باید توجه کنیم ما به دنبال چه هستیم و می‌خواهیم برای چه چیزی ارزش قائل شویم.»
او ادامه داد: «مدافعین بلاکچین می‌گویند آن شفافیت، سادگی و سهولتی که بلاکچین ایجاد می‌کند، ارزش صرف نظر کردن از مسائل بالا را دارد. این موضوع را باید در مجموعه‌ای که خواهان استفاده از بلاکچین است در نظر بگیریم؛ باید در موقعیت‌های از بلاکچین استفاده شود که واقعا ارزش داشته باشد، بازیگران متعدد و اعتماد متقابل وجود داشته باشد و تراکنش‌های انجام‌شده با ارزش باشد. اگر یکی از این موارد نباشد، ممکن است کارایی ممکن را نداشته باشد و منجر به اتلاف هزینه‌ها شود.»
نحوه ورود به بلاکچین
او درباره نحوه ورود به بلاکچین گفت: «از سال گذشته که عملیات بلاکچین را در بانک ملت پیاده‌سازی کردیم به شناسایی موارد کاربردی بلاکچین اقدام کردیم. بعد از آن به این سوال پاسخ دادیم که از میان برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه محصولات کدام راه را برای شروع انتخاب کنیم. قبل از شروع توسعه محصولات، باید استراتژی فناوری اطلاعات و کسب‌وکار موردنظرمان را بررسی و توجه کنیم.»
او مرحله بعد را توسعه محصولات با استفاده از سیستم پول و فشار دانست و درباره تفاوت این دو سیستم افزود: «در سیستم فشار قبل از اینکه به نیاز کسب‌وکارها توجه شود تمرکز بر قابلیت‌های قابل ارائه تکنولوژی گذاشته می‌شود و طبق آن توسعه و بعد بازاریابی محصولات انجام می‌گیرد، در واقع در این مدل بدون توجه به نیاز مشتری فرایندها انجام می‌شوند. اما در سیستم پولی اول نیاز کسب‌وکارها برسی می‌شود سپس با توسعه محصولات، انطباق آنها با تکنولوژی صورت می‌گیرد.»
نارنجی به ضعف‌های این دو روش اشاره کرد و گفت: «بعد از تجربه هر دو روش، سیستم ترکیبی را ابداع کردیم. این سیستم به صورت رفت و برگشتی از سمت واحدهای برنامه‌ریزی به سمت واحدهای کسب‌وکار مدام در حال حرکت است، تا در نهایت بتوانیم محصولات مورد نیاز را شناسایی کنیم.»
بررسی نحوه ورود و حوزه خدماتی بانک‌ها در عرصه بلاکچین
نارنجی به صحبت در رابطه با بررسی نوع وارد شدن بانک‌ها به عرصه بلاکچین پرداخت و اتصال به کنسرسیوم، مشارکت، توسعه داخلی و حمایت از استارت‌آپ‌ها را به ترتیب از اولویت‌های ورود به عرصه بلاکچین در بررسی بیش از یکصد بانک عنوان کرد و گفت: «در ایران اولویت انتخاب این روش‌ها متفاوت است. بانک‌ها اول روش توسعه داخلی را انتخاب می‌کنند، حمایت از استارت‌آپ‌ها و در آخر روش مشارکتی و الحاق به کنسرسیوم انتخاب‌های بعدی بانک‌های ایرانی است.»
او ادامه داد: «اکثر بانک‌هایی که در دنیا در عرصه بلاکچین فعالیت دارند در موارد کاربردی و حوزه خدماتی مشخصی فعالیت دارند. ما چهار دسته اصلی حوزه فعالیت این بانک‌ها را (پی منت، بازارهای مالی و اعتباری، کیواسی، اعطای وام) را برسی کردیم.»
نارنجی، کاهش زمان تسویه، صرفه‌جویی در هزینه‌ها بخاطر قرارداد با رگلاتور، احراز هویت دقیق‌تر در بستر قوانین تصویب‌شده کشور مقصد، سهولت نقد شوندگی را از جمله مزیت‌های پرداخت در بستر بلاکچین عنوان کرد.
همچنین او اشاره کرد: «۸۰ درصد تولیدکنندگان داخلی مشکل نقدینگی دارند که بلاکچین با ایجاد کوپن در زنجیرهای تامین تحت عنوان وام‌های اعتباری، می‌تواند این مشکلات را هموار کند.»
او با یادآوری طرح پیشنهادی سهمیه‌بندی و ارائه کوپن برای حامل‌های انرژی گفت: «اگر این طرح در بستر بلاکچین انجام شود، کاهش هزینه‌های اجرای این طرح را شاهد خواهیم بود. همچنین این امکان به وجود می‌آید که مردم به صورت الکترونیکی بتوانند کوپن‌هایی که از آن استفاده نمی‌کنند را بفروشند بدون اینکه واسطه و دخالتی در قیمت‌گذاری وجود داشته باشد.»
مدل بومی عرصه ورود به بلاکچین
نارنجی با بیان اینکه این مدل از میان بررسی ۹ مدل، حذف اشتراکات و هم‌پوشانی ضعف‌هایشان به وجود آمده گفت:«در این میان ابتدا باید تاثیرگذاری ذی‌نفعان را نسبت به سایرین برسی شود، سپس بعد از طرح‌ریزی و بررسی نقش‌های کلیدی و چالش‌ها استراتژی ورود و حوزه خدماتی که می‌توانیم به آنها ورد پیدا کنیم را مشخص کنیم و بعد مواد کاربردی را انتخاب کنیم درنهایت رصد کنیم تا ببینیم چقدر در مسیری که انتخاب کردیم انحراف ایجادشده و اشتباهات را اصلاح کنیم.»
نارنجی، استفاده ناصحیح از فناوری بلاکچین، هم‌راستایی با زنجیره ارزش بلاکچین، و محدویت‌های حاکمیتی را سه چالش از مهم‌ترین چالش‌های بلاکچین دانست و بعد از توضیح استراتژی‌های ورود به بلاکچین، گفت: «حوزه خدماتی بلاکچین را باید در سطوح مختلف بررسی کنیم. پرداخت و مبادلات، تأمین مالی، اعتبارات و تسهیلات، شناخت مشتری، مساله‌های زیرساختی و جانبی از جمله مباحثی بود که بررسی کردیم و نتیجه آنها را در شش سطر طبقه‌بندی کردیم.»
انتخاب موارد کاربردی در حوزه فنی بلاکچین
نارنجی گفت: «برای انتخاب موارد کاربردی در حوزه فنی بلاکچین باید چهار مورد اصلی انتخاب دفتر کلی ، مؤلفه‌های اجماع، کوپن و فعالیت مجموعه را مد نظر قرار بدهیم.»
او درباره نسل‌های بلاکچین، گفت: «نسل اول با بیتکوین و لایت‌کوین شکل گرفت که روی مدیریت ارز دیجیتال کار می‌کرد. تمامی پلتفرم‌های بعدی با دستکاری روی کد بیتکوین شکل گرفتند، نسل دوم در سال ۲۰۱۴ با اتریوم بود که می‌توان از آن در نوشتن قراردادهای هوشمند بهره برد. اما نسل سوم که انعطاف‌پذیری زیادی دارد به صورت شاخه‌ای شکل می‌گیرد و سرعت توسعه پایگاه داده را افزایش می‌دهد.»
