پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بانکداری الکترونیک فقط صدور کارت نیست: یک گزارش انتقادی از کارت‌های فراوان دست مردم
صدور کارت‌های مغناطیسی از سوی بانک‌های کشور، بدون فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای عملکرد مطلوب کارت‌ها، مشکلاتی را برای شهروندان بوجود آورده است.
به گزارش راه پرداخت به نقل از خبرگزاری فارس از کرمانشاه، اگر تا سال گذشته شما به علت داشتن شغل آزاد یا عدم وابستگی به یکی از سازمان‌ها و نهادهای دولتی از کارت‌های مغناطیسی بانکی برای دریافت حقوق استفاده نکرده‌اید، بی‌گمان از سال ۸۹ و با آغاز پرداخت یارانه‌های نقدی از سوی دولت به خیل عظیم استفاده‌کنندگان این کارت‌ها پیوسته‌اید.
از اهداف مهم به کارگیری این کارت‌ها در سیستم بانکی، ممانعت از اتلاف وقت شهروندان، جلوگیری از جا به جا شدن حجم زیادی از پول در میان مردم، جلوگیری از رشد نقدینگی و شاید بالا‌بردن عمر اسکناس و کاستن از هزینه چاپ اسکناس‌های نو باشد.
رقابت بین بانک‌های فعال در سطح کشور برای داشتن سهمی از یارانه‌های واریزی به حساب مردم و افزایش سپرده مردم نزد خودشان از این طریق، برخی از این بانک‌ها را بر آن داشت تا بدون در نظر گرفتن ضرورت توسعه زیر ساخت‌های شبکه بانکداری الکترونیک با افزایش تعداد این کارت‌ها و اقدام به افتتاح حساب برای مشتریان خود، مشکلات فراوانی را برای استفاده کنندگان فراهم آورده و مشتریان بانک‌هایی را هم که عملکرد به مراتب بهتری دارند به علت تشکیل صف‌های طویل با مشکل روبرو کنند.
دستگاه موقتا کار نمی‌کند
مواجه شدن مردم با جملاتی نظیر «دستگاه موقتاً کار نمی‌کند»، «مرکز خارج از سرویس است»، «صادر کننده کارت در دسترس نمی‌باشد»، «سیستم در حال حاضر قادر به پاسخگویی نیست»، «وجه نقد دستگاه تمام شده است» و چندین جمله مشابه، پاسخی از دستگاه خود‌پرداز است که مقابل چشم مراجعان نقش بسته و گاهی اوقات آن‌ها را کلافه و عصبانی راهی منازل خود می‌کند.
قبل از آغاز اجرای طرح هدفمند سازی یارانه‌ها و واریز نقدی پول به حساب سرپرستان خانوار، استفاده کنندگان از کارت بانک با مشکلات به مراتب کمتری مواجه بودند، اما این مشکلات زمانی به اوج خود رسید که پرداخت حقوق کارمندان دولت، کارگران و سایر اقشار شاغل با پرداخت یارانه‌های نقدی همزمان شد و عملاً دریافت پول از دستگاه‌های خود‌پرداز را در ساعات پیک، غیر ممکن ساخت.
در مراحل اولیه بروز این مشکل و تبدیل عملی آن به یک معضل مقامات ارشد بانک مرکزی با تشریح دلایل از کار افتادن خودپردازهای بانکی بخصوص در روزهای پایانی ماه، آن را بی‌ارتباط با مشکلات نرم افزاری بانک‌ها ندانسته و در برخی موارد از تدابیر جدید بانک مرکزی برای رفع این مشکل سخن به میان آوردند.
مطالبه عمومی برای پایان دادن به مشکلات به‌وجود آمده در آستانه پرداخت مرحله ششم یارانه‌های نقدی به طریقی نتیجه داد و مدیرعامل سازمان هدفمندی در گفت و گو با رسانه‌ها در اواخر تیرماه، اعلام کرد: «با تصویب کارگروه اصلی طرح تحول و در پی درخواست کتبی شورای عالی بانک‌ها پرداخت یارانه نقدی از هفته دوم مرداد شروع میشود» و در توضیح علت این کار گفته شد که شورای عالی بانک‌ها، بار‌ها در جلسات عنوان کرده که پرداخت یارانه نقدی در اول هرماه زمان مناسبی نیست و شبکه بانکی برای دادن خدمات بهتر به مردم بین هشتم تا پانزدهم هرماه را زمان مناسب برای این کار دانسته و با دادن درخواستی کتبی خواستار تغییر زمان واریز یارانه‌ها شده است.
نا آگاهی مردم
با اجرایی شدن این تصمیم، مردم با وجود نگرانی‌هایی که در پی بروز شایعاتی مبنی بر قطع پرداخت یارانه‌های نقدی در جامعه به وجود آمده بود ـ امیدوار به رفع مشکل شدند اما دیری نگذشت که پاسخگو نبودن این روش برای همه محرز شد.
این بار اما پاسخ مسئولان بانکی بسیار جالب بود و برخی از آن‌ها معتقد بودند دیگر نمی‌توان تعداد بالای تراکنش‌ها و ضعف سیستم بانکی را علت سرگردانی مردم دانست بلکه اغلب مشکلات، ناشی از ناآگاهی مشتریان در استفاده از پایانه‌های فروشگاهی (pos) و دستگاه‌های خود‌پرداز (ATM) است!
با استناد به این موضوع که بانک مرکزی، حدود ۲۸ بانک و موسسه مالی کشور را مسئول نظارت بر دستگاه‌های خود‌پرداز و پاسخگویی مطلوب به مشتریانشان می‌داند و نظر به سیاستی که از سال ۸۶ مبنی بر پرداخت مبلغی ماهیانه به بانک مرکزی به ازای هر تراکنش ناموفق از سوی بانک‌ها اتخاذ کرده است، بانک‌ها دست به شگردی تازه برای کاستن از تراکنش‌های ناموفق خود و دور زدن این سیاست زدند.
برخی از بانک‌ها که تنها به فکر جذب سپرده بوده و اهمیتی برای اتلاف وقت مشریان خود قائل نیستند برای فرار از پرداخت جریمه تراکنش‌های ناموفق ثبت شده خود به بانک مرکزی و در برخی موارد جلوگیری از خروج سرمایه مردم از بانک، فعالیت دستگاه‌ها را طوری ساماندهی کرده‌اند که مشتری نتواند درخواستی ارائه دهد که با عدم اجرا مواجه شود به این ترتیب که گزینه‌هایی چون پرداخت وجه غیرفعال میشود تا مشتری چنین درخواستی از دستگاه نداشته باشد و با این ترفند ناصواب تراکنش ناموفقی برای بانک ثبت نشده و موجودی شعب بانکی نیز کاهش پیدا نکند.
شبکه بین بانکی شتاب
نباید از نظر دور داشت که پایه و اساس رشد بانکداری الکترونیک در کشور ما، شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی (شتاب) است که با هدف یکپارچه کردن و پیوند دادن سامانه‌های کارت تمامی بانک‌های کشور آغاز به کار کرده و منظور از شبکه شتاب، شبکه‌ای است که به واسطه آن، بانک‌ها به سوئیچ ملی متصل شده و به این صورت تبادل اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بین بانکی فراهم می‌گردد و عملکرد آن در زمینه تسویه بین بانکی، رفع مغایرت‌ها، آمار عملکرد شبکه بانکی در زمینه کارت، خود‌پرداز، پایانه فروش و پایانه شعب از بخش آمار و داده‌های عملکرد قابل دسترسی است.
قطع ارتباط یک بانک با این شبکه نیز موجب بلا استفاده شدن کارت سایر بانک‌ها در خودپردازهای آن بانک‌ها شده و از سویی دیگر این امر باعث عمل نکردن کارت‌های آن بانک در خودپردازهای سایر بانک‌ها میشود که قطع این ارتباط به گفته وزیر اقتصاد تخلف محسوب شده و باید با آن برخورد شود.
اما نکته‌ای که در این میان بی‌پاسخ مانده این است که آیا بانک مرکزی برنامه‌ای برای اخذ جریمه از برخی بانک‌هایی که با عمل غیر مسئولانه خود و بدون در نظر گرفتن امکاناتشان اقدام به صدور کارت‌های مغناطیسی کرده و باعث هدر رفتن انرژی و وقت شهروندان شده‌اند و در نهایت راهکاری برای مجازات این بانک‌ها در نظر دارد؟
برخی منتقدان سیستم بانکداری کشور معتقدند یکی از راه‌های احقاق حقوق تضییع شده شهروندان استفاده کننده از خدمات الکترونیکی بانک‌ها و مشخصاً دستگاه‌های الکترونیکی که عملکرد نامطلوبی دارند، اتخاذ شیوه‌ای از سوی بانک مرکزی است که خسارات متضرر شدگان از خرابی دستگاه‌ها را از محل جریمه بانک‌ها به مشتریان پرداخت کرد.
کلام آخر اینکه، یکی دیگر از شیوه‌های سودمند برای برخورد با بانک‌هایی که با رفتار غیرمسئولانه خود زمینه سلب اعتماد از خدمات دولت الکترونیک را فراهم می‌آورند، اعلام آمار تراکنش‌های ناموفق آن‌ها به مردم است تا مردم با آگاهی و اطلاع از توان بانک‌ها در پاسخگویی به مطالباتشان راهی آنجا شده و بانک‌ها نیز با احساس خطر از اعلام ناتوانیشان و به تبع آن روی گردانی مردم از آن‌ها، زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات مطلوب به مشتریان را در کمترین زمان ممکن فراهم کنند.
منبع: خبرگزاری فارس