پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
افزایش عملکرد و تعداد بانک‌ها و تنوع بنگاههای استفاده‌کننده حاکی از نهادینه شدن تدریجی این ابزار در بازار است همچنین بانک مرکزی در راستای توسعه و متنوع کردن روشهای تأمین مالی زنجیره تولید اقدام به پیاده‌سازی سایر ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید از جمله کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی زنجیره تولید و فاکتورینگ کرده است و انتظار می‌رود سهم این ابزار به تدریج در تأمین مالی اقتصاد افزایش یابد.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، عملکرد اوراق گام در سال ۱۴۰۳ به حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسیده است که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۶۱.۹ درصد افزایش داشته است. بر اساس برنامه‌ریزی صورت‌گرفته توسط این بانک مجموع سهمیه تخصیصی به شبکه بانکی جهت استفاده از ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید شامل اوراق گام، کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی و فاکتورینگ در سال ۱۴۰۴ حدود ۴۸۵ هزار میلیارد تومان است. این ابزارهای نوین به منظور رفع مشکلات و تنگناهای مالی بنگاههای اقتصادی و تحقق رویکرد هدایت اعتبار و اصابت اعتبار به هدف طراحی شده و توسعه می‌یابند.
اوراق گام
اوراق گام به‌عنوان اولین ابزار شیوه تأمین مالی زنجیره تولید و در راستای رفع موانع پولی رونق تولید، افزایش هدفمندی در تخصیص اعتبارات، افزایش اطمینان از مصرف اعتبار در محل مورد نیاز و … از سال ۱۴۰۰ عملیاتی شده است. این ابزار قابلیت تامین مالی زنجیره‌های تولید بدون خلق نقدینگی مضاعف و در راستای تامین مالی سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاههای اقتصادی را دارد. بانک عامل با توجه به درخواست خریدار نسبت به صدور اوراق گام برای فروشنده اقدام می‌کند. این اوراق تا کنون برای تامین مالی سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی در رشته فعالیت‌های متنوعی از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، دارو و درمان، بازرگانی، فلزات و سایر صنایع مورد استفاده قرار گرفته است.
ابزارها و روش های تامین مالی بنگاههای اقتصادی متنوع بوده و استفاده از هریک از روش‌ها اعم از پرداخت نقدی و اعتباری متناسب برای شرایط ترازنامه‌ای بنگاه‌ها بوده و ابزارهای تامین مالی زنجیره تولید نیز به عنوان یکی از انواع روشهای مختلف تامین مالی اعتباری توسط بانک مرکزی در نظام تامین مالی کشور عرضه شده است و در کنار سایر روشهای تامین مالی اعم از پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش نقدی، اعتبار اسنادی ریالی و ضمانت‌نامه بانکی از فعالان اقتصادی حمایت می‌کند.
عملکرد اوراق گام در سال ۱۴۰۳ و اقدامات بانک مرکزی
با توجه به آسیب‌شناسی‌های انجام‌شده و اقدام‌های بانک مرکزی و همچنین همراهی بازار سرمایه در انتقال اوراق گام به این بازار، عملکرد این اوراق در سال ۱۴۰۳ به حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سال قبل، ۶۱.۹ درصد رشد داشته است. رشد عملکرد، افزایش تعداد بانک‌ها و تنوع بنگاههای استفاده‌کننده، نشان‌دهنده نهادینه شدن تدریجی این ابزار در بازار است.
این اوراق امکان صدور با نماد بانک مرکزی (بازار پول) و نیز با نماد بازار سرمایه را دارند. اوراق دارای نماد بازار پول پیش از سررسید توسط اشخاص حقوقی غیربانکی قابل خرید دین هستند و به همین دلیل وارد بازار سرمایه نمی‌شوند. در مقابل، اوراق دارای نماد بازار سرمایه فقط در صورت درخواست متقاضی به این بازار منتقل می‌شوند.
هدف اصلی طراحی این ابزار، تأمین مالی زنجیره‌ای بر پایه اعتبار اولیه ایجادشده است و امکان نقدشوندگی پیش از سررسید (از طریق بازار سرمایه)، صرفاً به‌منظور افزایش جذابیت آن در نظر گرفته شده است.
نرخ تنزیل این اوراق نیز عمدتاً با نرخ اسناد خزانه اسلامی (اخزا) هم‌راستا بوده است.
مهم‌ترین اقدام‌های بانک مرکزی در توسعه اوراق گام در سال ۱۴۰۳
- اصلاح و ابلاغ دستورالعمل اوراق گام و ضوابط مدیریت آن با هدف افزایش انتقال در زنجیره و ایجاد انگیزه برای متقاضی اولیه (فروردین ۱۴۰۳)؛
- افزایش سقف اوراق گام قابل‌انتقال به بازار سرمایه از ۸۰ هزار میلیارد تومان به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان (تیر ۱۴۰۳)؛
- اتصال سامانه گام به سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای ارسال سیستمی اطلاعات متقاضیان انتقال (مهر ۱۴۰۳)؛
- فراهم شدن امکان استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا (مهر ۱۴۰۳)؛
- اصلاح دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گام در بازار سرمایه و ابلاغ آن به شبکه بانکی برای تسهیل فرآیندها (آبان ۱۴۰۳)؛
- ارسال سازوکار پذیرش آفلاین اوراق گام به دستگاه‌های اجرایی و شبکه بانکی (آبان ۱۴۰۳)؛
- برگزاری جلسات متعدد با بانک‌ها، وزارت صمت، جهاد کشاورزی، اتاق‌های بازرگانی و معرفی ابزارها؛
- تولید و انتشار محتوای آموزشی برای شبکه بانکی و فعالان اقتصادی؛
- تمدید دستورالعمل تأمین و فروش ارز به شرکت‌های واردکننده دارو در قبال اوراق گام تا سقف ۲۵۰ میلیون دلار تا پایان ۱۴۰۴.
کارت رفاهی متصل به اوراق گام
بانک مرکزی با هدف گسترش استفاده از کارت اعتباری در تسهیلات خرد، ابزار جدیدی با عنوان «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» طراحی کرده است. شیوه‌نامه و مستندات فنی این طرح به بانک‌ها ابلاغ شده و اجرای آن از بانک رفاه آغاز شده و در دیگر بانک‌ها نیز در حال پیاده‌سازی است.
بر اساس این طرح، مؤسسات اعتباری می‌توانند در چارچوب مقررات، تا سقف مشخصی به مشتری اعتبار اعطا کنند. مزایای این ابزار شامل:
- تسهیل تأمین مالی خانوار با اقساط حداکثر ۲۴ماهه و مبتنی بر اعتبارسنجی؛
- امکان تأمین مالی هم‌زمان خانوار و بنگاه با یک ابزار تعهدی؛
- کمک به بنگاه‌هایی که محصولاتشان توسط خانوار خریداری می‌شود؛
- نرخ کارمزد پایین (حداکثر ۵.۲۵ درصد برای کل دوره بازپرداخت)؛
- ایجاد نقدینگی کمتر نسبت به تسهیلات مستقیم؛
- نیاز به منابع کمتر از تسهیلات بانکی.
منبع
بانک مرکزی