پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چگونه «School 21» روسیه پارادایم آموزشی را بازتعریف کرد؟
«School 21» که در سال ۲۰۱۸ توسط سبربانک در مسکو تأسیس شد، با رویکردی مبتنی بر یادگیری همتا به همتا و پروژه‌های عملی، ساختارهای سنتی را کنار زده و از هوش مصنوعی برای هدایت پروژه‌ها و ارزیابی مهارت‌محور استفاده می‌کند؛ این مدل می‌تواند الگویی برای ایران باشد؛ جایی که نظام آموزشی هنوز به روش‌های سنتی چند دهه پیش متکی است
جهان معاصر شاهد یک تغییر پارادایم عمیق در نظام‌های آموزشی است؛ تحولی که از ساختارهای سنتی و استاد محور به‌سوی مدل‌های نوین مبتنی بر خودآموزی، همکاری جمعی و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، به‌ویژه هوش مصنوعی، حرکت می‌کند. در این میان، «School 21» در روسیه به‌عنوان یک نمونه موفق از این چرخش پارادایمی مطرح شده است. این گزارش به بررسی ویژگی‌های این مدل آموزشی و عملکرد «School 21» نقش هوش مصنوعی در این تحول و مقایسه آن با وضعیت کنونی نظام آموزشی ایران می‌پردازد که همچنان به روش‌های چند دهه گذشته وابسته است.
School 21؛ الگویی نوین در آموزش
«School 21» یک نهاد آموزشی پیش‌گام است که در سال ۲۰۱۸ توسط سبربانک، بزرگ‌ترین بانک روسیه، در مسکو تأسیس شد و سپس به شهرهایی چون کازان، نووسیبیرسک و نیژنی نووگورود گسترش یافت. این مدل که از «École 42» فرانسه الهام‌گرفته شده، با هدف تربیت متخصصان برنامه‌نویسی و فناوری اطلاعات برای اقتصاد دیجیتال طراحی شده است. برخلاف نظام‌های سنتی، «School 21» فاقد معلمان رسمی، کلاس‌های درس متداول و نظام نمره‌دهی کلاسیک است. در عوض، از روش «یادگیری همتا به همتا» (peer-to-peer) استفاده می‌کند که در آن فراگیران از طریق همکاری با یکدیگر و انجام پروژه‌های عملی مهارت می‌آموزند.
فرایند پذیرش در این مدرسه با یک دوره فشرده ۲۶ روزه به نام «استخر» (Pool) آغاز می‌شود که طی آن، داوطلبان بالای ۱۸ سال، بدون توجه به پیشینه تحصیلی، توانایی و انگیزه خود را اثبات می‌کنند. آموزش اصلی بین ۱.۵ تا ۳ سال طول می‌کشد و شامل دو دوره کارآموزی ۴ تا ۶ماهه در شرکت‌های واقعی است. این برنامه کاملاً رایگان بوده و به دلیل دسترسی ۲۴ ساعته به امکانات پیشرفته، انعطاف‌پذیری بالایی به فراگیران ارائه می‌دهد. پیشرفت در این سیستم با یک مدل بازی‌گونه (gamification) سنجیده می‌شود که در آن افراد با تکمیل پروژه‌ها امتیاز کسب کرده و به سطوح بالاتر می‌رسند. این رویکرد که توسط یک رابط کاربری به زبان انگلیسی و روسی پشتیبانی می‌شود، نه‌تنها مهارت‌های فنی، بلکه توانایی حل مسئله و تفکر خلاق را تقویت می‌کند. این مدرسه به‌صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است و به فراگیران امکان می‌دهد زمان و سرعت یادگیری خود را تنظیم کنند.
پس از اتمام برنامه، فراگیران یک گواهینامه از «School 21» و یک مدرک بین‌المللی از انجمن ۴۲ دریافت می‌کنند که در بازار کار جهانی ارزش بالایی دارد.
تغییر پارادایم تحصیلی در جهان و نقش هوش مصنوعی
جهان در حال گذار از یک پارادایم آموزشی سنتی به مدل‌های «ابر محور» و «هوش افزا» است که در آن هوش مصنوعی نقشی محوری دارد «School 21» نمونه‌ای از این تحول است؛ فضایی که در آن معلمان انسانی با «استنباط الگوریتمی» و «بینش دیجیتال» جایگزین شده‌اند و هوش مصنوعی به‌عنوان «همراه اساسی در مسیر دانش» عمل می‌کند.
در این مدل، سیستم‌های هوشمند پروژه‌ها را هدایت می‌کنند، عملکرد را ارزیابی می‌کنند و بازخورد شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌دهند. این فناوری نه‌تنها یادگیری را مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر می‌کند، بلکه تمرکز را از «حافظه محوری» به «مهارت‌محوری» تغییر می‌دهد.
در پارادایم جدید، مفهوم «تخصص» کلاسیک به «حکمت فناورانه» و «دانش هم‌افزا» تبدیل شده است. فراگیران به «کنشگران فکری» بدل می‌شوند که بامهارت «پرامپت‌نویسی» (هنر گفت‌وگو با هوش مصنوعی)، از این فناوری برای خلق ایده‌های نو و توسعه توانایی‌های شناختی بهره می‌برند. این رویکرد که می‌توان آن را قلمرویی تازه از خردورزی مدرن نامید، انسان را از محدودیت‌های ساختارهای سنتی رها کرده و به خلاقیت فرامی‌خواند. نظام ارزیابی نیز از سنجش حافظه محور به «شهود هوشمند»، «ارزیابی معناگرا» و «تعامل بین الگوریتمی» تحول‌یافته است. «School 21» با این روش، متخصصانی را تربیت می‌کند که آماده پاسخگویی به نیازهای پیچیده عصر دیجیتال هستند.
وضعیت نظام آموزشی ایران در مقایسه با این تحول
در حالی که «School 21» نشان‌دهنده یک روش جدید در آموزش جهانی است که از هوش مصنوعی برای یادگیری بهتر استفاده می‌کند، نظام آموزشی ایران همچنان به روش‌های قدیمی وابسته است. در جهان، آموزش به سمت استفاده از فناوری و تمرین مهارت‌های کاربردی حرکت کرده است؛ برای مثال، در «School 21»، افراد با کمک هوش مصنوعی و همکاری گروهی برای شغل‌های آینده آماده می‌شوند. اما در ایران، آموزش بیشتر بر پایه امتحان‌هایی مثل کنکور و حفظ کردن درس‌هاست و کمتر به مهارت‌های عملی یا فناوری‌های جدید توجه می‌شود.
در این مرکز روسی، هوش مصنوعی به‌عنوان یک ابزار مفید دیده می‌شود که یادگیری را آسان‌تر و مؤثرتر می‌کند، ولی در ایران، این فناوری هنوز به‌طور گسترده به کار گرفته نشده و گاهی به‌عنوان یک خطر برای شغل‌ها تلقی می‌شود. این تفاوت نشان می‌دهد که ایران از تغییرات نوین آموزش جهانی فاصله دارد و این فاصله ممکن است در آینده مشکلاتی برای پیشرفت کشور ایجاد کند.
