پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
حدوداً چهارشنبه‌شب بود که صرافی‌های رمزارزی متوجه شدند که واریز به حساب‌های آنها مسدود شده است. طبق گزارشی که رسانه رمزارز روز گذشته منتشر کرد، چهارشنبه‌شب جلسه ویژه معاونت ارزی در بانک مرکزی تشکیل شده که گفته می‌شود بر اساس مصوبات این جلسه با همکاری مرکز اطلاعات مالی و طبق ماده ۴۲ قانون بانک مرکزی، مسدودشدن واریز به‌حساب صرافی‌ها اعمال شده است.
طبق اطلاعات به‌دست‌آمده روز چهارشنبه دو جلسه برگزار شده است. جلسه اول صبح روز چهارشنبه با حضور دو کسب‌وکار رمزارزی و بدون حضور فعالین صنفی انجام شده که در آن هیچ‌گونه صحبتی از بسته‌شدن درگاه‌های صرافی‌های رمزارزی نشده است. اما به ناگاه چهارشنبه‌شب بدون حضور هیچ نماینده‌ای از بخش خصوصی جلسه‌ای برگزار و در آن تصمیم گرفته می‌شود که واریز به‌حساب‌های صرافی‌های رمزارزی متوقف شود. اتفاقی که دراین‌بین رخ‌داده که تا آخرین ساعات روز جمعه نیز پابرجا بوده، درگاه‌های رمزارزی در این مسیر برای کاربران فعال است؛ اما پس از آنکه درخواست تسویه به سمت شاپرک ارسال می‌شود، سیکل تسویه از چهارشنبه‌شب از سوی شاپرک اعمال نشده و پولی به‌حساب صرافی‌ها واریز نشده است.
دراین‌بین در اطلاعات تکمیلی که به‌دست‌آمده محدودیت برداشت اعمال نشده است؛ اما در برخی بانک‌ها به دلیل مشکلات فنی این محدودیت نیز اعمال شده است. از طرفی روز شنبه برای کسب‌وکارهای رمزارزی تبدیل به یک روز مهم و سرنوشت‌ساز شده است. چرا که در حال حاضر صرافی‌هایی که توان تسویه با کاربر خود را دارند از حساب موجود مشغول این کار هستند و اگر این موضوع تا روز شنبه برای صرافی‌ها حل نشود قطعاً چالش‌ها روزبه‌روز بیشتر و بیشتر می‌شود. این در شرایطی است که برخی از صرافی‌ها برای تسویه با کاربران خود نیازمند تسویه شاپرک هستند در غیر این صورت امکان تسویه با کاربران را ندارند.
واقعیت آن است که اکنون بانک مرکزی و بخصوص معاونت ارزی این بانک تصمیمی اتخاذ کرده که به طور دقیق و شفاف مشخص نیست چه تأثیری می‌تواند بر التهابات بازار ارز داشته باشد. در نگاه اولیه این تصور وجود دارد که قصد داشته به نحوی جلوی التهابات در آخر هفته را بگیرد؛ ولی باتوجه‌به حجم بازار تتر در برابر دلار سراسر کشور این اثرگذاری ناچیز است و به گفته فعالان این حوزه بانک مرکزی تنها جلوی شفاف‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین مسیر خریدوفروش را گرفته و الا قیمت کماکان در بازار غیررسمی تعیین می‌شود و بیش از اینکه تتر بر روی دلار اثر بگذارد اثر بالعکس دارد. در چنین شرایطی که به نظر می‌رسد بستن درگاه‌های رمزارزی در حال تبدیل‌شدن به یک‌رویه شده است، تعدادی از فعالان و کسب‌وکارهای این حوزه در گفت‌وگو با راه پرداخت به این سؤال پاسخ می‌دهند که آیا بازار تتر می‌تواند بررسی قیمت دلار اثرگذار باشند و اینکه محدودیت درگاه‌های صرافی‌های رمزارزی چه چالشی می‌تواند برای کسب‌وکار آنها داشته باشد.
مهدی فاطمیان مدیرعامل زیبال و رئیس انجمن فین تک معتقد است که این تصمیمات باید با مشورت بخش خصوصی صورت بگیرد، امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس معتقد است که پلتفرم‌های تبادل رمزارز در التهابات ارزی تبدیل به گوشت قربانی شده‌اند، محمد حکیمی مدیرعامل رمزینکس می‌گوید صورت‌مسئله بانک مرکزی برای چنین تصمیمی مشخص نیست که بتوان برای آن راهکار داد، سامان بیرقی مدیرعامل اوام‌پی فینکس نیز تأکید میکند که تتر هیچ تأثیری در بازار دلار ندارد و محمدجواد اسدپور مدیرعامل نیک پرداخت نیز بر این باور است تصمیم‌گیران هیچ توجهی به فعالین کسب‌وکاری و مردم برای اتخاذ چنین تصمیمی نداشتند. در ادامه مشروح این گفت‌وگوها را می‌خوانید.
پلتفرم‌های تبادل گوشت قربانی التهابات بازار ارز
به گفته امیرحسین راد مدیرعامل نوبیتکس مشکل از چهارشنبه‌شب آغاز شده و هیچ تسویه‌ای با صرافی‌ها صورت نگرفته و این انتظار وجود دارد که روز شنبه باتوجه‌به قول‌هایی که داده شده برطرف شود؛ اما اگر این اتفاق رخ ندهد پلتفرم‌های تبادل با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد.
او در ادامه افزود: «متأسفانه با هرچند وقت به دلیل التهابات ارزی که دلایل عمده آن سیاسی و بین‌المللی است با چالش این‌چنینی مواجه می‌شویم. بانک مرکزی هم همواره به دنبال اقدامات ضربتی است تا بتواند التهابات بازار را مدیریت کند. این وسط به دنبال متهم و مقصر می‌گردند و دردسترس‌ترین افراد و کسب‌وکارها، صرافی‌های رمزارزی هستند که به‌عنوان گوشت قربانی با آنها برخورد می‌کنند. در طول چند سال گذشته این رویه هیچ تغییری نکرده است و تصور می‌کنند از این طریق می‌توانند بازار ارز را کنترل و گردش پول را محدود کنند. درصورتی‌که راه این نیست اگر بنا دارند کنترلی انجام دهند باید به‌وسیله پلتفرم‌ها و کسب‌وکارها یک اقدام موقت با پشتوانه قانونی انجام دهند و در این شرایط کسب‌وکارها نیز کمک می‌کنند تا التهابات به شکل موقت مدیریت شود.»
راد در ادامه با اشاره به این موضوع که با اصل روش بانک مرکزی مخالف است گفت: «هرچند من با اصل روشی که وجود دارد مشکل دارم چرا که از نظر من با این روش التهابی مدیریت نمی‌شود و تأثیر زیادی بر بازار نخواهد داشت. در حال حاضر برآورد دقیقی وجود ندارد؛ اما طبق اطلاعات رسمی، سهم تتر از کل بازار ایران زیر 5 درصد است و دوستان در این مسیر به دنبال آدرس غلط برای مدیریت التهابات بازار ارز و طلا هستند. تصمیم صورت گرفته توسط بانک مرکزی غیرتخصصی، غیرکارشناسی و بدون هماهنگی با کسب و کارها صورت گرفته است.»
مدیرعامل نوبیتکس در ادامه تأکید کرد: «راهکارهای این اتفاقات از مسیر خودبانک مرکزی عبور میکند. در شرایط ملتهب مردم به دلایل سیاسی و یا بین‌المللی به سمت بازار ارز و طلا می‌روند پلتفرم‌های رمزارزی قدرت زیادی برای مدیریت التهابات ندارند. بانک مرکزی ابزارهایی در اختیار دارد که التهابات را بیشتر مدیریت کند و اوراق فردایی ارز ارائه دهد و در بازار غیررسمی مداخله کند تا موضوع موقت حل شود. در چنین شرایطی صرافی‌ها نهایتاً به‌صورت موقت بتوانند یک‌سری راه‌حل‌ها را پذیرند؛ ولی به جز این ما کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم.»
به گفته راد، در حال حاضر قولی که داده شده 24 ساعته مشکل برداشت و واریز حل شود. اگر موضوع حل نشود قطعا صرافی‌ها در تسویه با مشکل مواجه می شوند و پس از آن مردم نیز قیمت دارایی دیجیتالشان از تعادل خارج می شود و پولی در بازار باقی نمیماند که دارایی آنها را خرید و فروش کند و این موضوع اتفاق بسیار خطرناکی است که این روش برخورد ضربتی باید اصلاح شود.
او در ادامه افزود: «دوستان در بانک مرکزی به دنبال راه‌حل‌های کوتاه‌مدت ضربتی هستند و شاید موقت یک روز هم بازار مدیریت شود؛ اما در بلندمدت بازنده اصلی بانک مرکزی است چرا که یک بازار شفاف را از بین برده است، این در حالی است که نیاز مردم برای تبدیل ریال به دارایی دیجیتال و تبدیل آن به ریال از بین نمی‌رود. در چنین شرایطی با پلتفرم‌هایی که به‌صورت شفاف کار می‌کنند ضربتی برخورد شود و پلتفرم‌هایی که به‌صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند رونق می‌گیرند و فعالیت مردم در این بازار غیررسمی و زیرزمینی می‌شود.»
صرافی‌ها حتی 500 تومان هم بر قیمت دلار اثر ندارند
محمد حکیمی مدیرعامل رمزینکس در واکنش به محدودیت واریز به پلتفرم‌های تبادل گفت: «واریزی‌های چهارشنبه، پنجشنبه صبح انجام نشد و هنوز هم هیچ تسویه‌ای صورت نگرفته هرچند که برداشت‌ها را تسویه می‌کنیم؛ اما اگر موضوع تا شنبه ظهر برطرف نشود قطعاً در تسویه مشتریان با مشکل مواجه خواهیم شد. ما هم در خصوص جلسه بانک مرکزی از رسانه‌های و گروه‌های مختلف متوجه شدیم و الا به ما ابلاغ رسمی صورت نگرفت و احتمالاً این تصور وجود دارد با این کار می‌توانند بازار را کنترل کنند. این در حالی است که مجموع واریزی به صرافی رمزارزی در برابر صنایع دیگر یا ورودی به بازار طلا و… قابل‌مقایسه نیست و بسیار ناچیز است.»
او در ادامه با اشاره به نگاه مدیران بانک مرکزی نسبت به تتر گفت: «تصور مدیران بانک مرکزی نسبت به موضوع تتر کاملاً اشتباه است. شما تصور کنید یک هفته درگاه‌های رمزارزی بسته شد اگر دلار بخواهد 75 هزار تومان شود این اتفاق رخ می‌دهد و منتظر صرافی‌ها نمیماند. اکنون قیمت طلا هیچ ارتباطی با صرافی‌های رمزارزی ندارد؛ در طول یک هفته قیمت آن 15 درصد افزایش یافته است که این دیگر ربطی به تتر ندارد. مطمئن باشید فردی که قصد خرید داشته باشد از طریق صرافی رمزارزی انجام ندهد قطعا راه دیگری پیدا میکند و منتظر ما نمی ماند و تبادل تتر در صرافی‌ها از نظر من 500 تومان هم در قیمت دلار اثر ندارد.»
حکیمی با اشاره به اثر این نوع اقدامات بر روی کاربران گفت: «واقعیت آن است این تصمیمات و اقدامات تنها مردم عادی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و محدودیت‌ها برای مردم عادی است که هر زمان می‌خواهند در بانک مرکزی آن را اعمال می‌کنند که این موضوع کاملاً تبعیض‌آمیز است. برای من هنوز صورت‌مسئله شفاف و روشن نیست که بتوانیم راه‌حل به دوستان ارائه دهیم. اگر همین امروز بگوییم درگاه 7800 را ببندیم و هیچ کاری صورت نگیرد؛واقعیت آن است که خریدار جنس خود را چه از طریق کانال تلگرامی و سایر موارد پیدا میکند. مشکل اصلی اینجاست یک فرد دارایی دارد که قصد دارد آن را تبدیل به ریال کند و این موضوع با چالش جدی مواجه می شود و عملا نقد شوندگی از بین می رود.»
هیچ تصمیمی بدون مشورت بخش خصوصی نباید اعمال شود
مهدی فاطمیان رئیس انجمن فین‌تک و مدیرعامل زیبال در گفت‌وگو با راه پرداخت بر این موضوع تأکید میکند، هر اقدامی که بناست بانک مرکزی انجام دهد باید با بخش خصوصی مشورت کند و بر این باور است که این موضوع تبدیل به عامل اصلی مشکل به وجود آمده است.
او در این باره می‌گوید: «مشکلی که از دید بانک مرکزی و نهاد ناظر بوده را می‌توانستیم به شکلی مدیریت کنیم تا چند روز از التهابات بازار عبور کنیم و نتیجه آن را نیز با کسب‌وکارها بررسی کنیم، فضای تعاملی بین کسب‌وکار و رگولاتور می‌توانست به مدیریت التهابات کمک کند.»
به گفته فاطمیان طبق تخمینی که اکنون وجود دارد بین حدود 3 تا 4 درصد از کل بازار ارز از طریق تتر صورت میگیرد و چندان در قیمت گذاری بازار ارز تعیین کننده نیست.این در حالی است که عمده دسترسی به دلار از سوی بانک و سامانه نیما و شرکت هایی است که دلار در اختیار دارند و عملا صرافی‌های رمزارزی توان تاثیر گذاری در بازار را نخواهند داشت.
رئیس انجمن فین‌تک در ادامه افزود: «هر اقدامی که پشت آن تعامل با بخش خصوصی نباشد تبدیل به چالش جدی خواهد شد. چرا که بخش خصوصی را این‌گونه تصمیمات سورپرایز میکند و از ابعاد مختلف به‌شدت آسیب‌زا خواهد بود و در نهایت چالش جدی و آسیب نهایی به بخش خصوصی و مصرف‌کننده نهایی وارد می‌شود و در نهایت این موضوع منجر به خروج سرمایه از کسب‌وکارهای داخلی می‌شود و بی‌اعتمادی به این پلتفرم‌ها نیز روزبه‌روز بیشتر می‌شود. حالا هرچقدر این فضای تعامل بیشتر شود و دولت و حاکمیت تعامل با بخش خصوصی داشته باشد می‌توان این موضوع را مدیریت کرد و نتایج مثبت از آن گرفت. طبیعتاً یک‌سری شاخص‌های اقتصادی وجود دارد و یک‌سری بازیگر مهم و عمده دراین‌بین قرار دارد و اگر موضوعی قرار است تصمیم‌گیری شود در این جلسات جمع‌بندی کنند و سپس وارد فضای اجرا شوند. این هم یک همکاری ایجاد میکند و اعتماد به کسب‌وکارها ایجاد می‌شود و در نهایت این پیام ارسال می‌شود که کسب‌وکار با حاکمیت ایران تعامل دارد و قابل‌اعتماد است.»
فاطمیان در پایان با اشاره به راهکار موجود گفت: «اگر من طرف مشورت رگولاتور بودم، یکی از پیشنهاداتی که به رگولاتور می‌دادم این بود که به‌هرحال نیازمند یک‌سری اهرم برای مدیریت بازار است، پلتفرم‌های رمزارزی نیز می‌توانند در یک بازه موقت و نه دائمی به‌عنوان اهرم در کنار بانک مرکزی قرار بگیرند و ورودی و خروجی را در یک بازه کوتاه‌مدت مدیریت شود. در این بازه کوتاه همه کسب‌وکارها می‌توانستند در مسیر کمک به کنترل بازار محدودیت‌های موقتی اعمال می‌کردند تا کسی خارج از چارچوب فعالیت نکند و اگر کسی قصد داشت که خارج از چارچوب این فضا فعالیت کند خیلی سریع شناسایی می‌شد و پس از این التهاب به حالت عادی باز می‌گشتیم. این‌گونه نه دیگر فشاری به کسب‌وکار وارد می‌شد و کاربر نهایی نیز کمتر آسیب می‌دید.»
دلار بر تتر اثرگذار است نه بالعکس
سامان بیرقی مدیرعامل اوام پی فینکس در پاسخ به پیگیری های راه پرداخت در خصوص محدودیت واریزهای کاربران گفت: «از چهارشنبه‌شب واریز کاربران صورت میگیرد؛ اما به دلیل مسدودی واریز حساب‌های صرافی‌ها تسویه شاپرکی صورت نمی‌گیرد، اما محدودیت برداشت نیست و تا کنون به شکل موقت توانستیم برداشت کاربران بدون مشکل انجام شود هرچند که اکنون مشکل برداشت آن نیز وجود دارد چرا که واریز پول برای کاربران در سیکل پایا صورت میگیرد و نه آنی.»
به گفته بیرقی پیش از انجام و اجرای این تصمیم هیچ ابلاغ رسمی صورت نگرفت و خودمان از چهارشنبه‌شب متوجه شدیم چنین محدودیتی اعمال شده است.
بیرقی در ادامه افزود: «به نظر می‌رسد این اقدام بانک مرکزی در راستای مدیریت نرخ ارز بود چرا که احتمالاً این برداشت وجود داشته که مردم در دو روز تعطیلی پایان هفته اقدام به خریدوفروش بیشتر می‌کنند و به نحوی تلاش کرده جلوی این اقدام گرفته شود. اما هرچند ما توانستیم تسویه کاربران خود را انجام دهیم؛ اما برخی از صرافی‌ها به دلیل عدم تسویه از سوی شاپرک با مشکل تسویه کاربران خود مواجه شدند.»
به گفته مدیرعامل اوام‌پی فینکس، اگر به ما از قبل اعلام می شد حداقل فروش تتر را متوقف می‌کردیم، این ناهماهنگی و ناهمسویی به‌شدت ما را تحت‌فشار قرار داده است. این اقدام توسط معاونت ارزی بانک مرکزی انجام شده است؛ معاونتی که چیزی جز دلار و یورو را نمی‌شناسد و تنها با دریافت یک گزارش که قیمت تتر بر روی بازار مؤثر است با یک دستور ساده درگاه‌ها بسته می‌شود.
بیرقی در صحبت‌های خود اشاره کرد که اگر بانک مرکزی ما را وصله ناجور نداند و پلتفرم‌های تبادل را گردن بگیرد همه این موارد راهکار دارد که بتوانند کنترل لازم را بر خریدوفروش داشته باشند. این مدل اقدامات باعث می‌شود فضا به سمت زیرزمینی شدن سوق پیدا کند.
او در پایان افزود: «واقعیت این نوسانات دلار است که بر روی تتر اثر می‌گذارد و نه بالعکس. شاید این اتفاق در روزهای تعطیل به‌صورت محدود اثرگذار باشد؛ اما در کلیت ماجرا هیچ تأثیری ندارد.»
کسب‌وکارها بازیچه نیستند
محمدجواد اسدپور مدیرعامل نیک پرداخت نیز در واکنش به این اقدام معاونت ارزی بانک مرکزی گفت: «کسانی که این تصمیمات را اتخاذ می‌کنند، فراموش می‌کنند که پشت هر کسب‌وکاری چند خانواده نان می‌خورد. کسانی که این تصمیمات رو می‌گیرند توجه نمی‌کند که شرکت برای سرپا ماندن باید هزینه‌هایش از جمله هزینه حقوق را پرداخت کند، اجاره‌ها و قسط‌های کارمندان یک شرکت را با خواهش و تمنا نمی‌توان به تعویق انداخت. توجه نمی‌کنند شرکت‌ها به‌خاطر شرایط اقتصادی در چه شرایط شکننده‌ای هستند و بسیاری از شرکت‌ها در شرایط فعلی حتی یک ماه نمی‌توانند هزینه‌هایشان را پرداخت کنند و عملاً ورشکسته می‌شوند.»
او در ادامه افزود: «کسب‌وکارها بازیچه نبستند، هر وقت دلمان خاست تعطیلی‌شان کنیم. مشتریان این کسب‌وکارها مردم عادی هستند که به واسطه محدودیت‌های به وجود آمده، نمی‌توان با آن تسویه کرد و هر کس هزاران گرفتاری دارد. راهکارهای دستوری برای کنترل بازار هیچگاه راهگشا نبوده؛ بجای اینکه به کسب کارهایی که در این شرایط سخت اقتصادی مانده‌اند و خدمت‌رسانی می‌کنند، امتیازهای تشویقی تعلق گیرد، کلاً صورت‌مسئله را از بیخ‌وبن پاک می‌کنیم و وجودشان را منکر می‌شویم. یادمان باشد یا باید کلاً اقتصاد دیجیتال را منکر شویم و ممنوعه کنیم، یا با بد و خوبش بسازیم و اجازه رشد به شرکت‌ها را بدهیم.»
اسدپور در ادامه با اشاره به نسنجیده بودن رفتار بانک مرکزی گفت: «این رفتارهای نسنجیده جز اینکه دل‌ودماغ کارکردن را از آدم‌ها میگیرد و کلافه و خسته و ناامیدشان میکند چه حاصل دیگری می‌تواند داشته باشد. با این کارها معاملات به سمت زیر زمینی شدن سوق پیدا میکند. کلاهبرداری‌ها زیاد می‌شود و انگیزه ادامه کار از آنهایی که تلاش کرده‌اند سالم کار کنند، گرفته می‌شود. چطور با این تصمیمات عجولانه انتظار دارند شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان همچنان پای‌کار بمانند و تلاش کنند. چطور از شرکتی که از یک روز دیگر خودش هم خبر ندارد که چه تصمیمی قرار است برایش بگیرند نمی‌توانان انتظار داشت با تمام قوا بجنگد و راه را برای پیشرفت مملکت هموار کند. چطور انتظار دارند نیروهای نخبه شرکت‌ها احساس عدم امنیت شغلی نکنند و به سمت مهاجرت روانه نشوند.»
او در پایان تأکید کرد: «این راهش نیست که یک‌شبه تصمیم بگیریم و بدون درنظرگرفتن کمترین منافع کسب‌وکاری و بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی آن را اجرا کنیم و هم مردم را گرفتار تبعات تصمیمان کنیم و هم کسب‌وکارها.»
از مقاله شما ممنونم
اصولا یک سیستم فشل و ناکارآمد همیشه دنبال مقصر میگرده تا ناکارآمدی خودش رو توجیه کنه مثلا در دوران احمدی نژاد فردی رو بنام جمشید بسم الله عامل تلاطم ارزی کشور معرفی کردن که مرغ پخته هم خنده اش می‌گرفت و بنده خدا رو اعدام کردن و از اونموقع تا الان که دلار ۴۰۰۰ تومان بود دلار رسیده به ۷۰ هزار تومن و حالا هم صرافی های رمز ارز رو علم کردن که واقعا شبیه جوکه