پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چابک‌سازی و کاهش هزینههای بانک‌ها در گرو برنامهریزی منابع سازمانی
ERP؛ گامی ضروری برای حرکت بانک‌ها و سازمان‌ها به سوی تحول دیجیتال
کارشناسان فناوری اطلاعات در سیستم مدیریت منابع سازمانی در شبکه بانکی معتقدند که برای حرکت به سوی دیجیتالی‌شدن و تحقق بانکداری دیجیتال باید تمامی بانک‌ها به ERP مجهز شوند تا فرایندهای خود را به‌صورت یکپارچه و شفاف مدیریت کنند و در عین حال هزینه‌ها را کاهش داده وکارآیی را افزایش دهند.
ERP یا برنامهریزی منابع سازمانی، یک مفهوم کلی است که تمام فرایندهای یک سازمان در بخش غیرفنی را به‌صورت یکپارچه دربرمی‌گیرد. ERP به‌عنوان مجموعه‌ای از فرایندها که حاصل همکاری بخش‌های مختلف یک سازمان است، درصورت اجرای درست منجر به افزایش راندمان یک سازمان، بهبود بهره‌وری سرمایه انسانی، مدیریت یکپارچه تمامی منابع و نظام‌مند کردن فرایندهای سازمان و در نهایت صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود. در این میان مدیریت اثربخش فرایندها و داده‌های سازمانی برای بانک‌ها و بیمه‌ها نسبت به سایر ارگان‌ها از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
بانک‌ها و بیمه‌ها همانند هر سازمان و شرکت دیگری نیازمند مدیریت اثربخش فرایندها و داده‌های سازمانی در کل سازمان خود (فراتر از عملیات تخصصی بانکی و بیمه‌گری) برای بهبود بهره‌وری عملیات خود هستند. برای بانک‌ها و بیمه‌ها به‌عنوان سازمان‌هایی که با حجم بسیار زیادی از مشتریان خرد و کلان در ارتباط‌اند و مدیریت تراکنش‌های سنگین مالی را برعهده دارند، نیاز به استفاده از نرم‌افزارهای جامع مدیریت در سطح کل بخش‌های سازمان و نه فقط بخش‌های عملیات تخصصی بانکداری و بیمه‌گری بسیار حیاتی است و حتی می‌تواند موجب تحولات بزرگی در زمینه ارائه محصولات و خدمات نوآورانه شود.
سودهای پنهان ERP برای سازمان‌ها و بانک‌ها
ERP برطرف‌کننده نیازهای صنایع مختلف از جمله بانک و بیمه است و می‌تواند منجر به کاهش هزینههای مستقیم و غیرمستقیم در آنها شود. علی احمدی، معاون اداره مهندسی نرم‌افزار بانک پاسارگاد در همین خصوص، درباره ورود ERP به صنعت بانک توضیح داد: «بحث ERP فقط محدود به صنایع تولیدی نیست و می‌تواند روی یکپارچه‌سازی اطلاعات مالی، بهبود روش‌های حسابداری، سرمایه انسانی، بازاریابی و… نیز به کمک بانک‌ها بیاید. بنابراین ERP فقط برطرف‌کننده نیازهای صنعت نیست. حتی ترازهای مالی نیز در بعضی بانک‌ها به کمک ERP تهیه می‌شود. از این طریق، مدیران اطمینان پیدا می‌کنند اطلاعاتی که می‌گیرند، درست و قابل اعتماد است؛ چون بحث درستی اطلاعات در صنعتی مثل بانک و بیمه، بسیار مهم است و تحلیل این اطلاعات و داده‌ها در صنعت بانک و بیمه، تعیین‌کننده و به صورت مستقیم روی کسب‌وکارها تاثیرگذار است.»
پیاده‌سازی ERP در ابتدا هزینه‌بر است، اما اجرای موفق آن درنهایت باعث کاهش هزینههای سازمان می‌شود. برخی هزینههای کاهش‌یافته، هزینههای مستقیم هستند. اما درعین حال، ERP برای سازمان، سودهایی به همراه دارد که پنهانند؛ مثلا می‌تواند از ریسک از دست رفتن شهرت بانک جلوگیری کند.ERP به شکل هوشمندانه‌ای باعث کاهش هزینه‌ها شده و به چابک‌سازی سازمان‌ها کمک می‌کند.
تجربه پیاده‌سازی ERP در بانک پاسارگاد
به گفته معاون اداره مهندسی نرم‌افزار بانک پاسارگاد سیستم‌های ERP کمک می‌کنند تا فرآیندهای اضافه‌ای که ارزش افزوده ایجاد نمی‌کنند، حذف شوند؛ عملکرد بخش‌های مختلف کسبوکار یکپارچه شود و آگاهی پرسنل و توانمندی آنها برای انطباق بهتر با شرایط افزایش یابد. این ابزارهای برنامهریزی، با پشتیبانی از فرآیندهای استاندارد و تکرارپذیر، می‌توانند باعث بهبود کیفیت و کاهش اتلاف زمان شوند. در ادامه نیز با بزرگ شدن اندازه شرکتها، پیچیدگی عملیات و فرآیندها افزایش پیدا می‌کند. از طرفی انجام تحلیل‌های دقیق با روش‌های سنتی، دشوار و زمان‌بر است و نتایج بدست آمده از بررسی‌های دستی، به قدر کافی مطمئن و قابل استناد نخواهند بود.
او با اشاره به جذابیت رویکرد و راهکار ERP برای بانک پاسارگاد گفت: «در ابتدای تشکیل بانک پاسارگاد نیز که اندازه و مقیاس بانک پاسارگاد به بلوغ نرسیده بود و فعالیت های بانک به کمک تعداد محدودی از سرمایه انسانی انجام می‌گرفت فرایند های ارائه شده در بانک و درخواست های مشتریان نیز پیچیدگی خاصی نداشت و بیشتر کارها به صورت کاغذی انجام می‌شد اما با گذشت زمان و افزایش نیروی انسانی و همچنین ابعاد سازمان در جهت پاسخگویی به نیازهای روزمره این نیاز احساس شد که باید فرایندها به صورت دقیق‌تر و مدون‌تر و سیستمی‌تر باز طراحی شوند از این رو با افزایش مقیاس واحد انفورماتیک و ایجاد یک واحد مستقل در خصوص سامانه‌های منابع سازمانی استفاده از رویکرد و راهکارهای ERP مورد توجه بانک قرار گرفت و همواره نیز تلاش شده که به دنبال پیاده‌سازی این روش به دو امر مهم؛ اصلاح و ارتقاء فرایندها و تقویت ارتباط بین تیم‌ها دست یابد.»
احمدی معتقد است که در طی زمان سیستم‌های ERP برای کسب‌وکارهایی مانند بانک که به دنبال استفاده عاقلانه از منابع هستند، تبدیل به یک بخش اساسی شده‌اند. این ابزار می‌تواند به مدیران کمک کند تا سرمایه انسانی و مالی را مجدداً تخصیص دهند یا فرایندهای تجاری اصلی کارآمدتری بسازند که بدون از دست دادن کیفیت یا عملکرد، در هزینه صرفه‌جویی شود. بانک پاسارگاد نیز با بررسی قابلیت‌های خود و پتانسیل سرمایه انسانی همواره تلاش کرده در جهت بهبود اجرای فرایندها و پاسخگویی بهتر به نیازهای خود و مشتریان گام بردارد.
او در پایان یادآور شد که ERP به عنوان یک راهکار موثر نرم‌افزاری، قادر است با یکپارچه‌سازی اطلاعات و ایجاد بستری برای موثر کردن فرآیندها، سازمان را در مواجهه با تغییرات کسبوکار توانمند کرده و رقابت‌پذیری را در حد مطلوبی افزایش دهد.
نگاهی به تأثیر ERP در اخذ تصمیم درست
ERP علاوه بر کاهش هزینههای سازمان، می‌تواند روی موارد مهم دیگری چون کنترل موجودی، جابه‌جایی، تصمیم‌گیری و… تاثیرگذار باشد. احمدی در این باره گفت: «گاهی در یک سازمان مواردی پیش می‌آید که اگر اطلاعات درست و کاملی نداشته باشیم و اساسا گردش اطلاعات در سازمان درست نباشد، نخواهیم توانست تصمیم درستی را در آن مورد بگیریم و این تصمیم نادرست می‌تواند ضرر هنگفتی به آن سازمان، بانک یا شرکت بیمه وارد کند. بنابراین داشتن اطلاعات درست در زمان درست می‌تواند باعث اتخاذ تصمیم‌های درستی بشود که می‌تواند سود سرشاری را نصیب آن سازمان کند.»
با کمک ERP می‌شود prevent Maintenance به معنی تعمیرات پیشگیرانه را انجام داد. با استفاده از این روش، تجهیزاتی که در سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، پیش از خراب شدن مورد بازدید دوره‌ای قرار می‌گیرد و اگر نیاز به تعمیر داشت، تعمیر می‌شود. معاون اداره مهندسی نرم‌فزار بانک پاسارگاد در این خصوص توضیح داد: «ERP باعث می‌شود که سرعت خدمت‌رسانی به مشتریان افزایش و هزینههای تعمیر و نگهداری کاهش پیدا کند. یک سری هزینه‌ها و سودهای پنهانی در پس اجرای پروژه‌های ERP وجود دارد که باعث می‌شود در کل برای سازمان، آورده بسیار زیادی داشته باشد.»
افزایش تاب‌آوری و رقابت‌پذیری سازمان به کمک ERP
همانطور که پیش‌تر مطالعه کردید و با مزایای ERP آشنا شدید، با انتخاب یک راهکار جامع و مناسب سازمانی، مدیران یک بانک می‌توانند از اتلاف بخشی از هزینه‌ها جلوگیری کنند که یکی از مهم‌ترین آنها، هزینههای تصمیم‌گیری نامناسب است. در سازمان‌هایی که از سیستم‌های جامع و فرایندهای مرتبط استفاده نمی‌کنند، اطلاعات به‌صورت جزیره‌ای و در قالب سیستم‌های جداگانه جمع‌آوری می‌شوند که این امر منجر به عدم اطمینان به اخلاقیات می‌شود. همچنین ممکن است این داده‌ها به‌صورت ناقص جمع‌آوری شوند. در این صورت، ممکن است منجر به تصمیم اشتباه شده و هزینه‌هایی را به سازمان تحمیل کند. همچنین، بسیاری از هزینههای دیگر نیز به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، در اثر نبود چنین سیستم‌هایی به سازمان‌ها در طولانی‌مدت تحمیل خواهد شد. مانند هزینههای تداخل فرایندها، هزینههای ورود اطلاعات تکراری، فرصت و مدیریت نادرست منابع و.. .انتخاب یک سیستم راهکارهای سازمانی از آنجایی که به‌صورت مستقیم در عملکرد یک سازمان نقش کلیدی و اساسی داشته و در سودآوری آن تاثیر به‌سزایی دارد، یک سرمایه‌گذاری است. پیاده‌سازی، نگهداری و آموزش‌های سیستم‌های راهکارهای سازمانی باعث بهبود عملکرد و کاهش هزینههای دیگر در سازمان می‌شود. همچنین تاب‌آوری و رقابت‌پذیری سازمان را نسبت به سازمان‌های مشابه بهبود می‌بخشد.
نقش ERP در شرکت‌های بیمه‌ای
ERP علاوه بر نقش کلیدی که در سازمان‌ها و بانک‌ها داشته، در شرکت‌های بیمه‌ای نیز نقش پررنگی در بهره‌برداری درست از ظرفیت سرمایه انسانی دارد. علی‌اکبر گلشنی، مدیر تحول دیجیتال بیمه دی نیز درباره پیشینه ERP در صنعت بیمه در ایران توضیح داد: «زمانی که ERP وارد ایران شد، فعالیت بیمه‌های خصوصی کشور تازه آغاز شده بود. به‌مرورزمان شرکت‌های بیمه به اهمیت ERP پی بردند و بر اساس استراتژی‌های هر شرکت، پیاده‌سازی ERP در آنها نقش جدی‌ای پیدا کرد. در حال حاضر تعداد زیادی از شرکت‌های بانکی و بیمه‌ای روی این موضوع متمرکز شده‌اند و ERP نقش بسیار مهمی در بعضی از این شرکتها دارد.»
مدیر تحول دیجیتال بیمه دی معتقد است که ERP مشخص می‌کند از هر کدام از سرمایه‌های انسانی باتوجه‌به تخصصشان در چه جایگاهی و برای انجام چه‌کارهایی باید استفاده کرد. وقتی فرایندها چابک می‌شود، هدف‌گذاری اتفاق می‌افتد، منابع شناسایی می‌شود و بعد از آن برنامهریزی لازم برای اجرایی‌سازی اهداف صورت می‌پذیرد، خلاهای موجود در سازمان شناسایی شده و از ظرفیت سرمایه انسانی به درستی بهره‌برداری می‌شود.
تحقق تحول دیجیتال در حوزه بانکداری
در شبکه بانکی همواره یکی از مهم‌ترین موضوعات بر سر کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری بوده است. باتوجه‌به ضرورت تحول دیجیتال و آغاز حرکت سیستم بانکی به سوی بانکداری دیجیتال، سیستم مدیریت منابع سازمانی در این بخش نقش مهمی را می‌تواند ایفا کند.
روزبه زند، مدیر واحد راهکارهای سازمانی شرکت داتین معتقد است که راهکارهای برنامهریزی منابع سازمانی با مکانیزه و شفاف‌کردن فرایندها تأثیری مستقیم در افزایش کارآمدی و ایجاد صرفه‌جویی در بانک‌ها و سازمان‌ها دارد. این یک اصل و نکته اساسی است که برای تحقق تحول دیجیتال در حوزه بانکداری باید یک‌سری از فرایندها به‌صورت خودکار مکانیزه شوند، به هر میزان که فرایندها شفاف شود، تصمیم‌گیری در حوزه تحول سازمانی، تحول دیجیتال و تحول سرویس یا خدمات بهتر انجام خواهد شد.
افزایش انعطاف‌پذیری و نوآوری در سازمان
روزبه زند با اشاره به مهم‌ترین اصلی که باعث جذابیت ERP برای سازمان‌ها می‌شود گفت: «استفاده از راهکارهای سازمانی یا نرم‌افزار یکپارچه ERP در مؤسسات مالی باعث افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری و نوآوری در سازمان می‌شود، بینش لازم را برای پیش‌بینی‌های بادقت فراهم می‌کند، زیربنای ارائه تجربه‌های مورد انتظار مشتری را می‌سازد و سرانجام اینکه موجب بهبود فرایندهای کسبوکار در جهت دستیابی به تعالی عملکردی می‌شود. بدین ترتیب به‌کارگیری این راهکار می‌تواند به سودآوری، افزایش رضایت مشتریان و ذی‌نفعان، مدیریت ریسک‌ها و تطبیق با قوانین و مقررات و درنهایت بهبود نتایج مالی مؤسسه مالی منجر شود.»
او ادامه داد: «شرکت‌های خدماتی در سراسر جهان به این نتیجه رسیده‌اند که راهکارهای برنامهریزی منابع سازمانی بخشی از حیات روزمره تجارت آنهاست. این راهکار در صنعت‌های مالی و بانکداری کاملاً جاافتاده است، چون آورده‌های بسیاری دارد و به این شرکتها در بهبود عملکردشان کمک می‌کند. حدود ۱۴ درصد از کل ERP انجام‌شده در کشور، سهم بانک‌ها است و این سهم تقریباً با متوسط جهانی سهم بانک‌ها برابر است. بالاترین درصد استفاده از ERP نیز در دنیا، که ۵۰ درصد آن است، سهم صنایع مختلف است. بنابراین در ایران و جهان ERP هنوز در صنعت وزنه سنگین‌تری دارد تا در شرکت‌های خدماتی مثل بانک و بیمه.»
زند با اشاره به ویژگی‌های راهکارهای سازمانی داتین توضیح داد: «راهکارهای سازمانی داتین با تکیه بر توان متخصصان داخلی تولید شده که قابلیت رقابت با برترین محصولات خارجی را دارد؛ در حوزه پرداخت حقوق و مالیات، قوانین کشور در آن در نظر گرفته شده که پیاده‌سازی این الزامات در راهکارهای خارجی علاوه بر هزینه‌بری نیاز به زمان دارد اما در راهکار تولید شده از سوی داتین تمامی نیازهای سازمان‌های بزرگ و بانک‌ها پوشش داده شده است. همچنین راهکارهای سازمانی داتین با توجه به نیاز هر مشتری، راهکاری منحصربه‌فرد و مختص همان مشتری ارائه می‌دهد. در بین مشتریان داتین، هیچ دو بانک یا بیمه‌ای را نمی‌بینیم که راهکار یکسانی از داتین دریافت کرده باشند. سرعت توسعه بالا به دلیل وجود فریم ورک بیگ‌بنگ و قابلیت اتصال به بانکداری متمرکز (Core Banking)از دیگر مزیت‌های راهکارهای سازمانی داتین است. ارتباط تنگاتنگ راهکارهای جامع سازمانی داتین با سیستم‌های بانکی، خصوصا کربنکینگ (Core Banking) سبب شده‌است مباحث مربوط به خواندن اقساط و تسهیلات، تسهیلات کارکنان، سندهای حسابداری و… به راحتی قابل تحلیل، نیازسنجی و ساختاریابی باشد.»