پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اقتصاد مبتنی بر كارایی كه بر منابع مادی تولید متكی بود، با ظهور فناوری اطلاعات به اقتصادی مبتنی بر اطلاعات مبدل شد. در بدو امر اطلاعات به كمك كارایی شتافت، سپس به رقابت‌پذیری كمك كرد، اما در حال حاضر اقتصاد دیجیتالی ظهور كرده است كه در آن تعامل، همكاری، یكپارچگی و هوشمندی عوامل كلیدی موفقیت را تشكیل می‌دهند. بر این اساس دولت باید در سال جدید نسبت به برنامه‌ریزی، اجرا و توسعه زیرساخت‌ها و پشتیبانی‌های لازم برای تحقق اقتصاد دیجیتالی مبتنی بر همكاری و شبكه اقدام كند. در این راستا اولویت‌های زیر باید مورد توجه قرار گیرند.
.
1. یكپارچه‌سازی فرایند سیاست‌گذاری و مدیریت توسعه تجارت الكترونیكی در كشور
هسته اصلی موفقیت یك خط‌مشی، میزان انسجام و یكپارچگی آن است. انسجام و یكپارچگی در دو بخش درونی و بیرونی مورد توجه قرار می‌گیرد. انسجام بیرونی، هماهنگی و همسویی افقی یك خط‌مشی با دیگر سیاست‌های بخشی هم‌سطح و نیز همسویی عمودی با سیاست‌های بالادستی و پايین‌دستی ملی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را دربر می‌گیرد. انسجام درونی را نیز می‌توان شامل یكپارچگی نهادی، یكپارچگی راهبردی و یكپارچگی زمانی قلمداد كرد. آیا زمان آن نرسیده است كه گرد هم آییم و در مورد انحرافات گام‌های طی‌شده از چند گام برنامه‌ریزی‌شده برای توسعه فناوری اطلاعات صحبت و برای سرعت‌بخشیدن به تحقق گام‌های باقی‌مانده تلاش كنیم؟ آیا همچنان باید در فاز صفر-شناخت و طراحی سند راهبردی- باقی بمانیم؟ سال‌ها است كه دست‌اندركاران امر، در فاز صفر برنامه‌ریزی و استقرار پنجره واحد تجاری در كشور باقی مانده‌اند. آیا وقت آن نیست كه دست به عمل بزنیم؟
.
2. استقرار پنجره واحد تجاری(Single Window) در كشور
امروزه پنجره واحد تجاری بنابر توصیه‌های شماره 33 و 34 سازمان سیفكت (CEFACT) به یكی از مباحث مهم در حوزه توسعه تجارت الكترونیكی و تسهیل فرایندهای تجاری تبدیل شده است. این شبكه یك محیط استاندارد، پویا و یكپارچه برای پیاده‌سازی تجارت الكترونیكی در سطح كل زنجیره تامین فراهم خواهد ساخت. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در سال 1387 (اسفیدانی و همكاران، 1387) به طراحی نقشه راه استقرار پنجره واحد تجاری در كشور اقدام كرد كه با وجود سال‌ها تاخیر در اجرای این نقشه راه، وقت آن فرا رسیده كه دولت جدید از ابتدای امسال نسبت به اجرایی‌كردن آن اقدام كند.
.
3. طراحی راهبرد ملی رایانش ابری (Cloud Computing)
به منظور تحقق انسجام و یكپارچگی و نیز صرفه‌جویی به مقیاس، یكپارچگی و اشتراك زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، یكپارچگی و اشتراك شبكه، یكپارچگی و اشتراك نرم‌افزارهای سیستمی و كاربردی و در یك كلام پردازش ابری باید به‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. البته در این خصوص چالش‌هایی وجود دارد كه باید حل شوند. مساله امنیت، حریم خصوصی و استاندارد سه چالش اصلی هستند كه باید در سیاست‌ها و برنامه‌ها مورد توجه قرار گیرند. برای مثال تصور كنید تمامی شهرك‌های صنعتی و شركت‌های مستقر در آنها با استفاده از سیستم‌های پردازش ابری بتوانند زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، نرم‌افزارهای كاربردی و دیگر اجزای تجارت الكترونیكی خود را به‌صورت مشترك طراحی، اجرا و استفاده كنند، نتایج حاصله بسیار شگفت‌انگیز خواهد بود. برای حركت به سمت سیستم‌های فناوری اطلاعات مبتنی بر محاسبات ابری یا به‌عبارت دیگر اقتصاد ابری، كشور نیازمند طراحی و اجرای یك راهبرد ملی است.
.
4. طراحی و اجرای راهبرد ملی توسعه دولت و مردم‌سالاری الكترونیكی در كشور
یكی از معتبرترین شاخص‌های سنجش و ارزیابی دولت الكترونیكی شاخص توسعه دولت الكترونیكی سازمان ملل است كه قانون برنامه پنجم توسعه كشور نیز به این شاخص توجه ویژه‌ای دارد. براساس این قانون، شاخص توسعه دولت الكترونیكی ایران باید در پایان برنامه در رتبه دوم منطقه قرار بگیرد، اما گزارش‌های ارايه‌شده توسط مجامع بین‌المللی و همچنین گزارش اخیر مركز پژوهش‌های مجلس در این زمینه نشان می‌دهد كه كشور برای رسیدن به این هدف، تا مقصد مشخص‌شده فاصله زیادی دارد. با اشاره به گزارش سال 2012 سازمان ملل متحد در زمینه آمادگی کشورها در حوزه دولت الکترونیک، رتبه ایران را پایین‌تر از میانگین دنیا دانست و باید تصریح کرد که در منطقه فقط سوریه، عراق و یمن در شاخص‌های دولت الکترونیک پایین‌تر از ایران قرار گرفته‌اند. برای تحقق موفقیتآمیز دولت الكترونیك، باید نحوه عملكرد دولت به‌طور اساسی تغییر كند و مسئولیت‌های جدیدی برای كارمندان دولت، صاحبان مشاغل و شهروندان ایجاد شود. بدیهی است كه برای تعامل ميان اجزای مختلف، همه طرف‌های درگیر باید با فناوری جدید آشنا شوند و مهارتهای جدیدی بیاموزند. برای تحقق دولت الكترونیكی به یك برنامه توسعه‌ای و اجرایی نیاز است كه تمام جوانب دولت را در نظر بگیرد و در یك كلام مردم‌سالاری دینی الكترونیكی را در كشور محقق سازد.
.
5. اندازه‌گیری و سنجش حجم تجارت الكترونیكی در كشور و ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی آن
وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای وظایف قانونی مصرح در سیاست‌نامه تجارت الكترونیكی و برنامه جامع توسعه تجارت الكرونیكی باید به دنبال اندازه‌گیری حجم تجارت الكترونیكی باشد؛ اقدامی كه تاكنون انجام نداده است. انتظار می‌رود اجرای این وظیفه بتواند حجم تجارت الكرونیكی را اندازه‌گیری و نظام مناسبی برای سنجش پیوسته آن در ایران منطبق بر الگوهای بین‌المللی ارایه كرده و ابزار مدیریتی مناسبی در اختیار سیاست‌گذاران و مدیران قرار دهد.
.
6. برنامه‌ریزی استراتژیك و طراحی نقشه راه توسعه صنعت فناوری اطلاعات در كشور
بر اساس داده‌های آماری موجود در پایگاه اطلاعاتی بانك جهانی و مركز تسهیل و توسعه فناوری اطلاعات و تجارت الكترونیكی سازمان ملل، وضعیت صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران، به‌خصوص حجم صادرات آن به‌گونه‌ای است كه آمار قابل ذكری درخصوص آن وجود ندارد. حقیقت این است كه كشورمان در سال‌های متمادی، برنامه توسعه‌ای مشخصی برای صنعت فناوری اطلاعات نداشته است و آمار ضعیف فوق نتیجه همین امر است. تكلیف روشن نیست كه ما می‌خواهیم در سخت‌افزار تمركز كنیم یا روی نرم‌افزار، می‌خواهیم روی زیرساخت‌های شبكه تمركز كنیم یا بر فناوری‌های پشتیبانی، می‌خواهیم به‌عنوان كاربر فناوری باشیم یا تولیدكننده آن و… . اینها مسايلی هستند كه هرچه سریع‌تر باید برای آنها پاسخی ارايه شود، بنابراين اولویت و ضرورت برنامه‌ریزی استراتژیك و طراحی نقشه راه توسعه صنعت فناوری اطلاعات در كشور را نمایان می‌كنند.
.
7. طراحی نقشه راه استقرار هوش تجاری در حوزه تجارت (كالاهای اساسی، بازار میوه و تره‌بار و…)
همواره یكی از خواسته‌های اصلی جامعه، رسانه‌ها و اقتصاد كشور از وزیر صنعت، معدن و تجارت، مدیریت و تنظیم بازار است. مدیریت بازار؛ به‌ویژه بازار كالاهای اساسی مانند برنج، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، انواع میوه و تره‌بار؛ به‌ویژه میوه شب عید، سیب‌زمینی و گوجه‌فرهنگی و… از جمله مسايل گاهی اوقات لاینحل كشور بوده‌اند. نوساناتی كه در عرضه، تقاضا و به‌ویژه قیمت این محصولات به‌وجود آمده و حتی در پاره‌ای موارد به بحران بدل شده است. محیط تولید و تجارت همانند یك سیستمی است كه باید تمامی اجزای زنجیره آن به‌صورت هماهنگ عمل نمایند تا بتوان ميان فرایندهای تامین، تداركات، حمل و نقل و تولید و مصرف هماهنگی ایجاد كرد تا نیاز بازار تامین شود. برای این منظور، طراحی و استقرار یك داشبورد هوشمند مدیریت بازار كه در آن داده‌ها و اطلاعات مختلف كالاها و خدمات تولیدی، وارداتی و صادراتی از منابع مختلف كشور و محیط جهانی جمع‌آوری، تصفیه، تحلیل و مدیریت شده و به‌صورت فرمت‌های عملكردی (داشبورد گرافیكی) در اختیار وزیر و مدیران بخش صنعت، معدن و تجارت قرار گیرند، یكی از ضرورت‌های كلیدی است كه می‌تواند در سرلوحه برنامه‌های دولت در این بخش قرار گیرد؛ اقدامی كه می‌تواند هوشمندسازی بازار نتیجه آن باشد.
.
8. طراحی نظام مدیریت مالكیت فكری و معنوی
امروزه حقوق مالکیت معنوی اعم از مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط، ارزش اقتصادی به مراتب بالاتر از کالای مادی دارند؛ به‌طوری که تشویق و حمایت از صاحبان حقوق مالکیت معنوی و نوآوران و مبتکران، بخشی از فرایند توسعه هر کشور را تشکیل می‌دهد. هدایت این خلاقیت‌ها در مسیر توسعه پایدار اقتصادی و تامین رفاه اقتصادی جوامع، وظیفه و چالش مهمی است که تلاش مجدانه سیاست‌گذاران کشورها را در حوزه مالکیت معنوی طلب می‌كند. شرط لازم و ضروری برای پایه‌ریزی یک نظام مالکیت معنوی مناسب و مدیریت این نظام در سطح ملی و بین‌المللی، در اختیارداشتن یک استراتژی ملی مالکیت معنوی است که بتواند اهداف، محورها و خطوط اساسی حمایت از این حقوق را در حوزه‌های مختلف اعم از مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی و هنری در بلندمدت و متناسب با الزامات توسعه‌ای کشور ترسیم کند، تا بر پایه آن بتوان سیاست‌ها و برنامه‌های عملی را به‌طور بخشی تنظیم و به اجرا درآورد و از سوی دیگر دستور کارهای بین‌المللی سازمان مالکیت معنوی را در حوزه‌های مرتبط با حضور فعال‌تر نسبت به قبل دنبال كرد.
.
9. یكپارچگی سیستم‌های اتوماسیون اداری
در حال حاضر بسیاری از سازمان‌ها اعم از خصوص و دولتی با به‌كارگیری سیستم‌های الكترونیكی مكاتبات اداری و مالی موسوم به «دبیرخانه» تلاش كرده‌اند هزینه‌های اداری خود را كاهش داده و زمان مكاتبات اداری و مالی خود را سرعت بخشیده و به كارایی عملیاتی دست یابند. اما نكته حايز اهمیتی كه در این میان مطرح می‌شود، این است كه در حال حاضر، چه میزان از مكاتبات اداری در میان بخش‌های مختلف یك سازمان و مهم‌تر از آن، چه میزان از مكاتبات اداری بین‌سازمانی در كشور ما به‌صورت الكترونیكی و یكپارچه انجام می‌شود. به نظر می‌رسد زمان آن فرا رسیده است كه با استقرار شبكه ملی اطلاعات، با فراهم‌سازی دیگر زیرساخت‌های لازم نظیر بسترهای سیستمی، فنی و ارتباطی و البته فرهنگی و اجتماعی، یك سیستم اتوماسیون اداری یكپارچه طراحی و با استقرار آن در نهادها و سازمان‌ها، زمینه‌ساز ارتباطات و مكاتبات سریع، كم‌هزینه، كار و اثربخش را در سرتاسر كشور فراهم سازیم.
.
10. ساماندهی تاسیس، فرایندها و مدیریت كسب‌و‌كارهای الكترونیكی و مجازی
در حال حاضر تعداد زیادی كسب‌و‌كار مجازی در كشور مشغول به فعالیت هستند. همچنین بسیاری دیگر نیز در مراحل مختلف آغاز و شكل‌گیری به سر می‌برند. این در حالی است كه برخلاف نظام‌ها و سیستم‌های مدیریتی و قانونی و نظارتی نسبتا منظم موجود در دنیای كسب‌و‌كار سنتی، نظام مشخصی برای تاسیس، فرایندها و مدیریت كسب‌و‌كارهای الكترونیكی و مجازی وجود ندارد. به‌طوری‌كه هیچ‌یك از ذی‌نفعان این حوزه اعم از كارآفرینان اینترنتی، دولت، مصرف‌كنندگان، مراجع قانونی، مراجع نظارتی و مصرف‌كنندگان به‌صورت مشخص حقوق و تكالیف خود را نمی‌دانند، نقش‌ها و مسئولیت‌های خود را نمی‌شناسند و در نتیجه نمی‌توانند به آنها عمل كنند. برای مثال بسیاری از محصولات غیرشرعی و غیرقانونی در محیط الكترونیكی به فروش می‌رسند، اما نظارتی بر آنها اعمال نمی‌شود. بر این اساس اولویت ضروری دولت، به‌خصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت، این است كه نسبت به طراحی نظامی یكپارچه برای ساماندهی مراحل مختلف ایجاد و مدیریت این كسب‌وكارها اقدام كند كه این كسب‌وكارها را از مرحله شكل‌گیری تا فروش محصولات و خدمات به مصرف‌كنندگان و نیز مباحث حقوقی و مالیاتی آنها مدیریت و هدایت کند.
دكتر روح‌ا… نوری، كارشناس اقتصادی
منبع: عصر ارتباط