پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
راهکار «اکنون بخر بعداً پرداخت کن (BNPL)» که با سرکلمه‌های Buy Now Pay Later ساخته می‌شود، روشی جذاب در پرداخت است که در چند سال اخیر به یکی از روندهای اصلی پرداخت کسب‌وکارهای آنلاین بزرگ دنیا تبدیل شده است. در این راهکار مشتری می‌تواند خرید خود را انجام دهد و پرداخت خود را به بعد موکول کند.
این خدمات در لحظه خرید، اعتباری برای کاربر فراهم می‌کند که کاربر بتواند آن را طی یک یا چند قسط در آینده پرداخت کند. مبلغ پایین‌تر در مقایسه با سایر اعتبارها، دوره کوتاه‌تر بازپرداخت (حداکثر ۴ ماه)، سود و کارمزد ناچیز، بدون نیاز به وثیقه و ضامن و قابل اختصاص بودن به کاربرانی که تا کنون سابقه اعتباری نداشته‌اند، از ویژگی‌های این سرویس است.
BNPL در بسیاری از کشورهای دنیا سابقه‌ای به قدمت چندین دهه دارد و در سال‌های اخیر هم رهبران بازار BNPL، اغلب در کشورهای توسعه‌یافته که اقتصاد پررونق‌تر و پویاتری دارند، مستقر بوده‌اند.
تفاوت BNPL با خرید اعتباری و اقساطی
تفاوت اصلی BNPL با خرید اعتباری و اقساطی در تعداد، مبلغ اقساط و سبد خرید است.
در روش‌های مرسوم خرید اقساطی، کاربر پس از طی کردن مراحلی همچون ثبت‌نام و تعیین رتبه اعتباری، مبلغ مورد درخواست خود را دریافت و پس از مصرف اعتبار، طی دوره مشخص و بلندمدتی (از ۶ ماه تا چندین سال) مبلغ دریافت شده را بازمی‌گرداند.
اما در روش BNPL، کاربر در لحظه خرید و در کمترین زمان (کمتر از ۱ دقیقه)، اعتبار مورد نظر خود را دریافت و طی مدت زمان کوتاه‌تری (۱ تا ۴ ماه)، آن را تسویه می‌کند.
در سال‌های اخیر شرایط اقتصادی جامعه و پاندمی کرونا در کل دنیا، استقبال از روش‌های خرید اعتباری از جمله BNPL را به شدت افزایش داده است. درحال‌حاضر در دنیا تعداد تراکنش سالانه‌ای که روی مدل‌های BNPL انجام می‌شود، نسبت به کارت‌های اعتباری دو برابر شده است. در همین رابطه بر اساس آمار آمریکای شمالی متوسط تراکنش سالانه کارت‌های اعتباری، هفت تراکنش در سال است ولی BNPL چهارده تراکنش سالانه دارد.
BNPL ایران در سال ۱۴۰۰
در ایران هم در سال گذشته ارائه سرویس BNPL با چند ارائه‌کننده محدود آغاز شده است. دیجی‌پی از جمله شرکت‌های ارائه‌کننده این سرویس است که از آذرماه ۱۴۰۰، بعد از آزمودن سرویس در مقیاس کوچک، ارائه همگانی این سرویس را شروع کرده است.
در دومین گزارش سالانه دیجی‌پی که عملکرد این شرکت را از پایان آذر ۱۳۹۹ تا ابتدای دی ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار داده است، آمار جالب توجهی از سرویس BNPL ارائه شده است.
دیجی‌پی پس از آزمودن این سرویس در بهار و تابستان 1400، خدمات BNPL را هم‌زمان با دو جشنواره دیجی‌کالا در پاییز همین سال، به صورت عمومی به کاربران واجد شرایط ارائه کرد که ۲۷۰۰۰ کاربر از این خدمات بهره برده‌اند. با توجه به بازه زمانی گزارش ارائه شده، این آمار، تنها با گذشت ۳ هفته از آغاز فعالیت این سرویس رقم خورده است.
محبوب‌ترین دسته‌بندی کالاها در سبدهای بعدپرداخت (BNPL) به ترتیب لوازم جانبی موبایل، هارد و فلش، کالاهای سوپرمارکتی، زیبایی و سلامت، کتاب و لوازم‌التحریر، ورزش و سفر و لوازم مصرفی خودرو بوده‌اند. بیشترین خریدها در روزهای جمعه، یکشنبه و شنبه صورت گرفته‌اند.
کاربرانی که از سرویس بعدپرداخت استفاده کرده‌اند در رده‌های سنی زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- ۵۵ تا ۶۴ سال – 4%
- ۴۵ تا ۵۴ سال – 12%
- ۳۵ تا ۴۴ سال – 26%
- ۲۵ تا ۳۴ سال – 38%
- ۱۸ تا ۲۴ سال – 20%
استفاده‌کنندگان از این سرویس بیشتر خریدهای خود را در روز جمعه انجام داده‌اند:
سهم عمده دیجی‌پی در بازار خدمات خرید اعتباری و آزموده شدن این خدمات در مقیاس کاربران دیجی‌کالا، اهمیت اطلاعات موجود در این بخش از گزارش برای بازار خدمات اعتباری خرد در کشور را بیش از پیش مشخص می‌کند.
BNPL برای شرکت‌ها و سازمان‌ها
بخش بزرگی از مشتریان BNPL، مشتریانی هستند که ضمانت بازپرداخت اعتبار را ارائه می‌دهند؛ که غالب این بخش از مشتریان را کارکنان سازمان‌هایی تشکیل می‌دهند که طی قراردادی بین سازمان و شرکت ارائه‌کننده خدمات، اعتبار BNPL به کارکنان سازمان اعطا می‌شود.
دیجی‌پی در سال ۱۴۰۰، مدل سازمانی این خدمات را نیز با ارائه به کارکنان گروه صنعتی ایران خودرو، آغاز کرد. میزان اعتبار اعطایی به مشتریان سازمانی وابسته به توافق بین سازمان با دیجی‌پی است.
آینده BNPL در 1401
با رونق گرفتن بازار تجارت الکترونیک و البته همه‌گیری کووید۱۹ در چند سال اخیر، افزایش سهم فروش آنلاین در بازار خرده‌فروشی، زمینه را برای راهکارهای خلاقانه در صنعت پرداخت مناسب‌تر کرد. BNPL یکی از همین روش‌هاست که به ویژه در میان جوانان محبوب و پرطرفدار بوده است و هم‌زمان با این تحول سرعت رشد چشم‌گیری، در مقایسه با سایر روش‌ها داشته است.
در کشورهایی که آمار استفاده از کامپیوترهای رومیزی رو به کاهش و در مقابل استفاده از تجهیزات و گوشی‌های همراه بیشتر شده است، اقبال کاربران به پرداخت دیجیتال و BNPL هم افزایش چشم‌گیری داشته است.
یکی از دلایل اقبال عمومی به سرویس BNPL، چابکی و دسترس‌پذیری این سرویس است. BNPL، از خانواده سرویس‌های تأمین اعتبار در نقطه خرید است که به خریداران اجازه می‌دهد، در ۳۰ ثانیه انتهایی تکمیل سبد خرید، اعتباری برای خرید اقساطی دریافت و هزینه خرید اقلام را یک ماه بعد در یک دوره کوتاه‌مدت پرداخت کنند. به این ترتیب خرید آنلاین، تنها با چند کلیک انجام و شانس و قدرت خرید کاربران بیشتر می‌شود. پس از تسویه بدهی، مجدداً اعتبار جدیدی به کاربر اختصاص می‌یابد.
سال ۱۴۰۰، سال آزمودن و بسترسازی برای روش‌های متنوع پرداخت اعتباری در صنعت لندتک کشور بود و BNPL (الان بخر، بعداً پرداخت کن!) از جمله روش‌هایی است که با هدف بهبود تجربه پرداخت آنلاین و افزایش قدرت خرید کاربران راه‌اندازی شده و بر همین بستر، پتانسیل بسیار زیادی برای رشد، شناسایی و محبوبیت پیدا کرده است.
بر اساس آخرین گزارش سالانه دیجی‌پی، استفاده بیش از ۲۷ هزار نفر در کمتر از یک ماه و نتایج این ارائه، پتانسیل و استقبالی فراتر از پیش‌بینی‌ها را برای این محصول نشان می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند به رونق و رشد این صنعت کمک کند، هم‌افزایی و هم‌قدمی فعالان آن برای وسیع‌تر شدن بازار و ایجاد آگاهی عمومی درباره این سرویس پرجاذبه است.
پلتفرم‌های فعال در حوزه لندتک و BNPL می‌توانند با همراهی و هم‌افزایی و اشتراک‌گذاری داده‌ها، به توسعه و رونق این بازار کمک کنند. برای مثال اشتراک‌گذاری فهرست کاربران بدسابقه و بدحساب و مسدود کردن دسترسی این کاربران به خدمات اعتباری علاوه بر ترویج و آموزش رفتار صحیح اعتباری به کاربران تجارت الکترونیک، به مدیریت نرخ نکول و لاوصولی در سرویس‌های اعتباری هم کمک می‌کند.
زمان آن فرا رسیده است که کاربران اقتصاد دیجیتال هم از روش‌های صحیح ساخت پیشینه اعتباری آگاه و به آن به دیده یک ثروت پنهان بنگرند.
قطعاً بازی در یک میدان بدون رقیب چه برای شرکت‌های فعال در این حوزه و چه برای مشتریانی که از این خدمات استفاده می‌کنند، جذابیت و منافعی نخواهد داشت.
امید می‌رود که این سرویس هم در سال ۱۴۰۱ به مرحله توسعه و بلوغ برسد و مشتریان بیشتری استفاده از این سرویس را در پذیرندگان مختلف تجربه کنند.
