پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گروه تعاونی پیشگامان با همکاری سازمان مدیریت صنعتی در صدد برگزاری کنفرانسی علمی با گستره ملی در حوزه بانکداری الکترونیک است. از جمله اهداف آتی گروه تعاونی پیشگامان ایجاد بانک الکترونیک در کشور است که دست یابی به دانش و پشتوانه علمی‌آن مستلزم انجام مجموعه فعالیتهای علمی است.
برای روشن‌تر شدن ابعاد علمی‌این کنفرانس و جزییات آن روی سخن را با دکتر سعید سعیدا اردکانی عضو هیات علمی‌گروه مدیریت بازرگانی دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد که جزو دانشیاران بنام و از اعضای نمایندگی است گفتگو کرده‌ایم.
بهتر است برای درک بهتر از بانکداری الکترونیک کمی‌وارد مباحث تاریخی این صنعت شویم. چه شد که دنیا به سراغ بانکداری از نوع الکترونیک و مبتنی بر وب رفت؟
در دنیای امروز شیوه واکنش به بازار تغییر کرده است. موسسات مالی به جای تمرکز بر محصولات بر مشتریان متمرکز شده‌اند و بجای فکر کردن به منافع کوتاه مدت، منافع بلند مدت را مد نظر دارند.
توسعه سامانه‌های الکترونیکی مانند اینترنت نه تنها همه موسسات از جمله، موسسات مالی را تحت تاثیر قرار داده بلکه شبکه جهانی وب انتظارات مشتریان را در مورد سرعت، دقت، قیمت و خدمات دگرگون نموده وامکان بهره گیری ازآن برای انجام بسیاری از فعالیتهای روزمره، فاصله جغرافیایی و ساعت کار اداری را بی‌معنی ساخته است.
از آنجاییکه در دوران کنونی با تغییر در انتظارات مشتریان، سهولت دسترسی به خدمات و استفاده از آن، چابکی در پاسخگویی به مشتریان و انجام امور با کیفیت بر‌تر و هزینه نازل‌تر به عنوان مزیت رقابتی بسیار با اهمیتی محسوب می‌گردد، بانک‌ها نیز ناگزیر به تغییر روش سنتی بانکداری به روش الکترونیکی شده‌اند. بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوری‌های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر زیر ساخت‌های مخابراتی برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی در مکان‌های مختلف بدون نیاز به حضور فیزیکی در شعب و یا در شعبه‌ای خاص از بانک‌های مورد نظرمی‌باشد.
این نوع بانکداری که در حال مرسوم شدن است چه مزایای دارد؟
در بانکداری الکترونیک می‌توان با استفاده از محیط مجازی کلیه عملیات بانکی ازجمله دریافت و پرداخت، امضاء، کنترل موجودی و…… را بصورت الکترونیک انجام داد.
مزایای این نوع بانکداری از دید مشتریان صرفه جویی در وقت و هزینه و امکان انجام سریع‌تر امور بانکی مورد نیاز از کانال‌های متعدد و از دید موسسات مالی افزایش شهرت، ارایه نوآوری، حفظ مشتری علی رغم تغییر مکان، امکان ارایه خدمات با سرعت بیشتر، ایجاد فرصت برای جستجوی مشتریان جدید در بازارهای هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت‌ها و برقراری شرایط رقابت کامل می‌باشد.
می‌توان گفت که بانکداری الکترونیک رفع موانع زمانی، مکانی و زبانی را موجب می‌شود و به بانک‌ها اجازه می‌دهد تا به حوزه فعالیت سایر بانک‌ها وارد شوند، با مشتریان فعلی و بالقوه بدون توجه به مکان اقامت آنان تماس برقرارکنند و خدمات مورد سفارش آنان را ارایه دهند. با توسعه حوزه جغرافیایی فعالیت‌ها و تشدید رقابت، توسعه عملیات، تنوع خدمات مورد ارایه، تجدید ساختار و بهبود کیفیت خدمات بانک‌ها، نیز ضروری می‌شود.
جی. مارچ معتقد است هر صنعتی برای تداوم ماندگاری خود باید در دو مسیر بهبود و ارتقای کیفیت محصولات فعلی و نوآوری برای تکمیل ایده‌های آتی حرکت کند با بهره گیری از بانک‌های مجازی ورود به هر دو مسیر پیش گفته امکان پذیر می‌شود.
این نوع بانکداری از طرق مختلف از جمله رایانه، تلفن همراه، تلفن ثابت، کیوسک، دستگاه‌های خود‌پرداز و پایانه‌های فروش صورت می‌گیرد. باید توجه داشته باشید در بانکداری الکترونیک موسسات مالی با بازارهای نامحدود از لحاظ مکانی، رقابت بین نام‌های تجاری به جای رقابت بین بانک‌ها، امکان ارایه خدمات گسترده و متنوع بر اساس سفارش مشتری و بدون محدودیت زمانی، نیاز کمتر به نیروی انسانی، کاهش حجم کاغذ به دلیل استفاده از رایانه و… روبرو هستند. طرف‌های تجاری انتظار امکان افتتاح حساب‌های بانکی و اخذ کارت‌های اعتباری از طریق اینترنت و پرداخت قبوض خود با کارمزد بسیار کم، سرمایه گذاران انتظار کسب سود بالا‌تر از حساب‌های خود همراه با کارمزد کم، وام گیرندگان انتظار سهولت در دریافت وام‌های متفاوت با کارمزد پایین و شرایط بازپرداخت متنوع وخریداران انتظار خدمات مالی یکپارچه از طریق اینترنت و امکان خرید اعتباری را دارند.
بانکداری الکترونیک مثل هر صنعت دیگری دوره‌های تکاملی مختص به خود را دارد. کمی‌در این خصوص توضیح دهید؟
بانکداری الکترونیک چهار دوره تکاملی: ۱- اتو ماسیون پشت باجه ۲- اتوماسیون جلوی باجه ۳- متصل کردن مشتریان به حساب‌ها ۴- یکپارچه سازی سامانه‌ها و امکان انجام الکترونیکی تمام عملیات بانکی توسط مشتریان را طی کرده است. در دهه ۱۹۶۰ میلادی با انجام اتوماسیون پشت باجه دفا‌تر و کارت‌ها از شعب بانک‌ها حذف و گردش روزانه حساب‌ها در پایان هرروز به رایانه مرکزی ارسال می‌شد و نقش رایانه‌ها محدود به ثبت دفا‌تر و تبدیل اسناد کاغذی به فایل‌های رایانه‌ای بود. از اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی با انجام اتوماسیون جلوی باجه امکان انتقال اطلاعات با بکارگیری خطوط مخابراتی و رایانه‌های بزرگ بصورت مستمر، میسر شد و کارکنان بانک دسترسی مداوم به حساب‌های مشتریان را پیدا کردند. در دوره سوم مشتریان از طریق تلفن یا مراجعه به دستگاه‌های خود‌پرداز و استفاده از کارت‌های هوشمند یا کارت مغناطیسی و یا کامپیو‌تر شخصی به حساب‌های خود دسترسی یافتند و قادر به انجام عملیات دریافت و پرداخت، نقل و انتقال وجوه بصورت الکترونیکی شدند. شعب بانک‌ها بدلیل عدم نیاز به حضور فیزیکی مشتریان جهت انجام امور بانکی خلوت شد و نیاز به نیروی انسانی برای پاسخگویی به مراجعان کاهش یافت. ضمن آنکه ایجاد هماهنگی بین سیستم‌های جزیره‌ای توسط برخی از کارکنان بانک‌ها ضرورت یافت. در دوره چهارم یکپارچه سازی سیستم‌ها صورت گرفت و انجام کلیه عملیات بانکی بدون نیاز به مراجعه مشتری به شعب بانک‌ها امکان پذیر شد، صرفه جویی واقعی در نیروی انسانی به عمل آمد، بانک‌ها و مشتریان قادر به کسب اطلاعات منظم و دقیق مورد نیاز خود شدند، مشتری مداری جایگزین حساب مداری شد و پول نیزشکل الکترونیکی و غیر قابل لمس به خود گرفت. در سال ۱۹۹۴ میلادی موسسه مالی اعتباری فدرال استنفورد برای اولین بار سرویس‌های بانکداری اینترنتی را به همه اعضای خود ارایه داد. تا ژانویه ۱۹۹۵ فقط ۲۴ بانک بر روی شبکه اینترنت وجود داشت و به فاصله یکسال ۸۰۰ بانک به این تعداد اضافه شد. درسال ۱۹۹۶تعداد مشتریان بانکداری الکترونیکی 2.5 میلیون نفر بوده و این تعداد در سال ۱۹۹۷ به 4.5 میلیون نفر رسید.
کمی‌از بحث تاریخی و علمی در خصوص بانکداری الکترونیک فاصله بگیریم. خبر برگزاری یک کنفرانس معتبر علمی وبین المللی بانکداری الکترونیک در استان با همکاری گروه پیشگامان و سازمان مدیریت صنعتی منتشر شده است. شما به عنوان مجری و دبیر علمی‌این کنفرانس اهداف اصلی از برگزاری کنفرانس بانکداری الکترونیک را چه می‌دانید؟
با توجه به نام گذاری امسال به عنوان سال جهاد اقتصادی توسط مقام معظم رهبری و شرایط جاری اقتصادی درایران و جهان، مشارکت همه جانبه موسسات و سازمان‌ها برای رفع موانع و مشکلات موجود در عرصه تولید، ارایه خدمات وتجارت ضرورت یافته است. سازمان مدیریت صنعتی نیز قصد دارد تا باحمایت و پشتیبانی همه جانبه مدیر گروه پیشگامان کویر یزد، به عنوان حامی‌اصلی کنفرانس، در این جهاد اقتصادی ایفای نقش کند و بر این اساس نیز در پاییز سال جاری، بر اساس مجوز اخذ شده از معاونت توسعه مدیریت و سرمایه ریاست جمهوری، سازمان مدیریت صنعتی، کنفرانس ملی بانکداری الکترونیک را بامشارکت افراد، سازمان‌ها و مدیران موسسات مالی و اعتباری کشور در استان یزد برگزارخواهد کرد.
در این کنفرانس باید منتظر چه رخدادهایی باشیم؟
در این کنفرانس نسبت به معرفی آخرین دستاوردها و یافته‌های علمی و صنعتی حوزه بانکداری الکترونیک که به کارگیری آن‌ها، کاهش هزینه‌های مختلف از جمله هزینه معاملات را برای بنگاه‌های تولیدی و خدماتی در بر دارد و بر بهره وری بنگاه‌ها می‌افزاید، مبادرت خواهد شد. مدیران موسسات پولی و بانکی، صنعت و معدن، بخش بازرگانی و سازمان‌های دولتی مشارکت کننده در این کنفرانس قادر خواهند بود تا ضمن بیان مسائل و مشکلات شبکه بانکی، ازآخرین یافته‌های حوزه بانکداری الکترونیک مورد ارایه در کنفرانس مطلع و ضمن مشارکت در رفع موانع موجود، خلق بازارهای جدید با بهره‌گیری از صرفه به مقیاس و کاهش هزینه مبادلات در اقتصاد کشور را امکان پذیر سازند و بدین ترتیب در جهاد اقتصادی پیش رو مشارکت فعال داشته باشند. دانشجویان و استادان شرکت کننده در کنفرانس نیز می‌توانند یافته‌های پژوهشی خودرا ارایه و امکان نشر گسترده آن‌ها را فراهم کنند
لزوم شرکت در چنین برنامه‌های علمی برای مدیران و فعالان اقتصادی و بانکی چیست؟
فراموش نکنیم که با توسعه زیر ساخت‌ها وشبکه‌های مخابراتی، کاهش هزینه استفاده از زیر سخت‌ها و شبکه‌های مذکور، گسترش روزافزون استفاده از کامپیوتر‌های شخصی، همگانی شدن اینترنت، دسترسی تعداد بیشتری از مردم به اینترنت پرسرعت، بالارفتن سطح آگاهی عموم از مزایای استفاده آنلاین خدمات و بهبود سطح عمومی مهارت‌ها در به کارگیری کامپیو‌تر وسایر ابزارهای خدمات الکترونیکی، به سطح بالاتری از این گونه خدمات نیاز است و توسعه روز افزون آن‌ها نیز الزامی شده و باقی ماندن در عرصه رقابت مستلزم پاسخگویی صحیح و بموقع به نیازهای جدید است.
از آنجایی که برگزاری اینگونه کنفرانس‌ها به شناساندن مسائل و مشکلات، راهکارهای رفع موانع و معرفی یافته‌های جدید در حوزه بانکداری الکترونیکی و تحرکت بیشتر بخش‌های مختلف اقتصاد کشور را امکان پذیر می‌کند، شایسته است تا از تلاشهای مدیریت و کارکنان محترم سازمان مدیریت صنعتی و گروه پیشگامان، برای برگزاری کنفرانس ملی بانکداری الکترونیک تشکر ویژه داشته باشیم.
مدیران موسسات مالی و بانک‌ها تنها با کسب آگاهی از آخرین پیشرفت‌های حوزه بانکداری الکترونیک، راهکارهای توسعه، شناخت موانع ارتقاءاین نوع بانکداری الکترونیک، قادر به متمایز نمودن خدمات مورد ارایه خود وکسب مزیت رقابتی خواهند بود و شرکت در کنفرانس‌های علمی‌مشابه با کنفرانس در حال برگزاری، آنان را در هدف گذاری مناسب و شناخت راه‌های رسیدن به اهداف تعیین شده کمک خواهد کرد. و لذا بدینوسیله از همه سازمان‌ها، موسسات مالی و اعتباری و بانک‌ها و پژوهشگران عزیز کشور درخواست می‌شود تا با انجام حمایت‌های لازم و مشارکت فعال، بر غنای این کنفرانس بیفزایند.
مهم‌ترین مباحث این کنفرانس چیست؟
از شرکت کنندگان در کنفرانس درخواست خواهد شد تا به معرفی عوامل موثر بر توسعه بانکداری الکترونیک شامل عوامل زیر ساختی، عوامل فرهنگی، عوامل مالی و اقتصادی، حقوقی و قانونی و مدیریتی و سازمانی بپردازند. آخرین دستاورد‌های علمی‌و فنی درحوزه بانکداری الکترونیک را معرفی. راهکارهای ارتقاء کیفیت این دسته از خدمات را بیان و اشکال جدید رقابت و راه‌های کسب مزیت رقابتی در اشکال جدید بازار تبیین کنند.
محورهای کنفرانس شامل معرفی مدل‌های پذیرش بانکداری الکترونیک و نقش بانکداری الکترونیک در توسعه پایدار است.
منبع: نشریه مهندسی ارتباطات گروه پیشگامان