راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

ضرورت کمرنگ شدن نقش خودپرداز در سیستم بانکی کشور

[محمدرضا چراغی زرمهری | بلاگ زرمهر]

zarmehr-vebloger-meli-way2pay-92-04-31

بیش از دوازده سال است که از ورود اولین خودپرداز به ایران می‌گذرد و از لحظه ورود این تکنولوژی تاکنون، روز به روز وابستگی به این دستگاه بیشتر شده است. در ابتدا شاید این موجود عجیب به علت ظن بر عدم امنیت و همچنین مشکلات ناشی از ارتباطات کمی محبوب نبود، اما امروزه به قدری این تکنولوژی در کشورمان جای افتاده که برخی از شعب بانک‌ها با داشتن یک خودپرداز پاسخگوی نیاز به مشتریانشان نیستند. امروز بسیاری از شعب و به خصوص شعب بزرگ بانک‌ها دارای دو یا چند دستگاه خودپرداز هستند که در خود شعبه و یا در مکان‌های مخصوصی نصب نموده که به مشتریانشان خدمات می‌دهند.

از آنجا که دیگر در هیچ بانکی حساب غیر متمرکز وجود ندارد و بالطبع آن دارندگان حساب‌های متمرکز دارای کارت‌های بانکی هستند، لذا نیاز به خودپرداز برای مشتریان حساب‌های متمرکز که روز به روز بر تعدادشان افزوده می‌شود، امری بدیهی است. اما با پیشرفت تکنولوژی و انفورماتیکی در جوامع پیشرفته میل به استفاده از خودپردازها روز به روز در حال کاهش است و با بررسی تراکنش‌های خودپردازها در بانک‌های خارجی می‌توان دریافت که این دستگاه تبدیل به گلوله آخر مشتریان جهت انجام امور بانکی‌شان شده است.

یعنی اینکه با توجه به ابزارهای فراوان قابل استفاده، مشتریان کمتر نیاز به وجه نقد برای انجام امورمالیشان دارند. ارتباطات بانکی اینترنتی قوی، پایانه‌های فروش برخط همگانی و … را می‌توان از جمله دلایل عدم نیاز مردم به وجه نقد دانست. به عبارت ساده‌تر آنکه در آن جوامع وقتی فردی از منزل بیرون می‌آید سوار بر تاکسی می‌شود که نیاز به پرداخت وجه نقد ندارد چرا که پایانه فروش سیار در آن مستقر است. همچنین متروها، اتوبوس‌ها و سایر وسایل نقلیه عمومی نیز به این دستگاه‌ها مجهزند. اگر خریدی صورت می‌گیرد عموما مردم ترجیح می‌دهند با کارت خود پرداخت کنند تا آنکه وجه نقد بپردازند. برای پرداخت قبوض راه‌های متنوع اینترنتی، موبایل و… وجود دارد. اگر انتقال وجه و ارسال حواله مورد نیاز باشد به راحتی به صورت اینترنتی، با موبایل و یا از طریق خودپرداز قابل انجام است. همچنین در کشورهای صنعتی بانک‌ها ابزاری بر روی گوشی موبایل نصب می‌کنند که همچون سخت‌افزار زیر باطری تلفن نصب می‌شود که درحقیقت یک بارکد الکترونیک است و جهت پرداخت وجه حتی نیاز به کشیدن کارت هم نیست و کافی است موبایل در مقابل گیرنده فروشنده قرار گیرد تا وجه خریدشان پرداخت شود. البته کشورهای بسیاری این تکنولوژی را به خدمت گرفته‌اند که ترکیه آشناترین آنهاست.

خلاصه مطلب آنکه ما نیز باید به جای آنکه روز به روز بر تعداد خودپردازهایمان بیفزاییم و برای آنها تبلیغات رنگارنگ کنیم، باید به دنبال به خدمت گرفتن و معرفی سامانه‌های جدید باشیم که مردم کمتر نیاز به وجه نقد داشته باشند. اکنون مدتی است که پایانه‌های فروش بیسیم به کشورمان راه پیدا کرده‌اند و چه خوب است در وسایل حمل و نقل عمومی آنها را مورد استفاده قرار دهیم و برایشان فرهنگ‌سازی نمائیم. البته سرعت، دقت و همچنین کیفیت خدمات نیز عامل مهمی است که خود موجب تبلیغ فزاینده ای خواهد شد. هرچند خودپرداز یکی از دستگاه‌های مهم در حوزه بانکداری الکترونیک در دنیاست، لیکن این وسیله در واقع یک کارمند الکترونیک بانک است که امور نقدی بانک را زیباتر و فراگیرتر از کارکنان واقعی بانک‌ها انجام می‌دهد.

وابستگی مستقیم به اسکناس و هزینه‌های صرف شده جهت تامین نقدینگی، تعمیر، راه‌اندازی و پول‌گذاری خودپرداز از جمله نقاط ضعف این وسیله است. در واقع چندین کارمند یک بانک می‌بایست وقت بسیاری را جهت سالم‌سازی، فرسوده‌کشی، پولگذاری و گزارش‌گیری از این ماشین بنمایند. حال حساب کنید در شعبی که چند دستگاه خودپرداز موجود است، این امور چقدر زمان‌بردار و هزینه‌بردار می‌باشد.

هرچند ما به این حرف معتقد نیستیم که ما مثلا فلان سال از کشورهای پیشرفته عقب‌تر هستیم ولی متاسفانه باید این را بپذیریم که در ورود بانکداری الکترونیک، ابزارهای انفورماتیک بانکی و استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک مقداری با تاخیر عمل می‌نمائیم. جالب است بدانید نخستین خودپرداز در جهان، حدود 45 سال قبل در لندن مورد استفاده قرار گرفت. هرچند آن خودپرداز با این خودپردازهای امروزی قابل مقایسه نیست ولی در آن هنگام بانک‌های ما حتی کامپیوتر هم نداشتند، اما امروز دریافت تکنولوژی و پیشرفت به روز گردیده و سرعت بیشتری دارد.

حال جای دارد مسئولین مربوطه با توجه به هزینه گزافی که سالانه جهت چاپ، نگهداری، حمل و جابه جائی و امحاء اسکناس صرف می‌شود و همچنین هزینه‌های خاص خودپرداز که سالانه بر پیکره بانک‌ها وارد می‌گردد، به جای دور زدن تحریم‌ها و خرید دستگاه‌های گران‌قیمت خودپرداز و تبلیغات برای آن به فکر وارد نمودن، فرهنگ سازی و نهادینه کردن ابزارهای بانکی نوین غیر نقدی باشند که به مراتب استفاده از آنها شیرین‌تر و روان‌تر از حمل وجه نقد و استفاده از خودپرداز می‌باشد. قطعا با محقق شدن امور بانکی به صورت الکترونیک و غیر نقدی در کشور، سالانه رقم بسیار زیادی صرفه‌جویی خواهد شد و به درصد رضایت‌مندی مردم از بانک‌ها نیز می‌افزاید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.