پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پرداخت وجه کالا یا خدمت می‌تواند با ابزارهای مختلف پرداخت و از جمله وجه نقد،کارت نقدی (Debit) و یا کارت اعتباری (Credit) صورت پذیرد.
استفاده از کارت اعتباری در اروپا و امریکا قدمت طولانی دارد و تا قبل از سال 2007 نسبت به کارت نقدی استفاده بسیار گسترده‌تری داشت. البته با وقوع پدیده مشکل اعتباری (Credit Crunch) استفاده از کارت اعتباری در آن مناطق نیز تحت الشعاع قرار گرفت و کاهش یافت.
در اقتصاد، بین «نیاز» و «تقاضای مؤثر» فاصله وجود دارد. کالایی را که یک فرد در ویترین یک فروشگاه می‌بیند و تمایل به خرید آن می‌یابد، یک نیاز است، اما مادام که نتواند وجه آن را بپردازد، در حد یک نیاز باقی می‌ماند. به محض آن‌که توان پرداخت وجه آن کالا برایش میسر باشد یک تقاضای مؤثر به‌وجود می‌آید. کارت اعتباری می‌تواند شکاف بین نیاز و تقاضای مؤثر را پرکند و به متقاضی قدرت خریدکالا یا خدمت را ارائه نماید و این در حالی است که متقاضی قدرت پرداخت نقدی را ندارد.
ریسک و اعتبار مشتریان
پرداخت نقدی از لحاظ مؤسسه‌های مالی و اعتباری و از جمله بانک‌ها فاقد مخاطره (ریسک) است، لیکن پرداخت وجه کارت اعتباری با مخاطره همراه است؛ زیرا ممکن است دارنده کارت نتواند از عهده بازپرداخت تعهدات خود برآید.
در کشورهایی که در آن بازارهای مالی پیشرفته وجود دارد، مؤسسه‌های اعتبارسنجی نسبت به ارزیابی وضعیت اعتباری و توان بازپرداخت متقاضیان کارت‌های اعتباری بررسی‌های لازم را انجام داده و نتایج آن را در اختیار مؤسسه‌های پولی و اعتباری قرار می‌دهد. بنابراین متقاضیانی که فاقد سابقه منفی در بازپرداخت بدهی‌های خود بوده اند از رتبه بالاتری برخوردار می‌شوند و بخت بالاتری برای استفاده از انواع اعتبارها و از جمله کارت اعتباری خواهند داشت.
در کشور ما که مؤسسه‌های اعتبارسنجی در حال تشکیل می‌باشند و فعلاً عمده مسوولیت اعتبارسنجی متقاضیان کارت اعتباری بر عهده بانک‌ها است، شرایط متفاوتی برای متقاضیان این نوع کارت پدید می‌آید.
همچنین، وجود پوشش بیمه‌ای موجب کاهش مخاطره مؤسسه‌های مالی می‌شود زیرا درصورت عدم بازپرداخت اقساط از جانب دارنده کارت اعتباری، مؤسسه‌های بیمه اقدام به پرداخت خسارت می‌نمایند.
چالش دیگر برای ارائه خدمات مرتبط با کارت‌های اعتباری، هزینه دسترسی به منابع مالی است و فاصله نرخ‌های تسهیلات و سپرده در بازار متشکل و غیر متشکل پولی تفاوت دارد و با توجه به این‌که ارائه این کارت‌ها از محل منابع قرض الحسنه بوده است، محدود بودن منابع باعث شده شبکه بانکی در ارائه این کارت‌ها با محدودیت‌هایی مواجه شود.
از آن‌جا که کارت اعتباری به دلیل عدم نیاز به وجود وجه نقد در حساب به هنگام خرید کالا یا خدمت، برای مشتری مطلوبیت دارد و حجم تقاضای مؤثر در اقتصاد را بالا می‌برد، به‌خصوص در شرایطی که عرضه کالا در اقتصاد کشور وجود دارد، رشد اقتصادی و افزایش سطح رفاه جامعه را در برخواهد داشت.
راهکار توسعه کارت اعتباری
بنابراین برخی راهکارهای توسعه استفاده از کارت اعتباری، به شرح ذیل می‌باشد:
– مخاطره‌های صدور این کارت‌ها با تشکیل مؤسسه‌های اعتبارسنجی و تعیین وضعیت اعتباری متقاضیان کاسته شود. برقراری این نظام‌ها و ساختارها، موجب افزایش ضمانت بازپرداخت مبلغ اعطایی به متقاضیان می‌شود.
– استفاده از عقد مرابحه با اتکاء به منابع سپرده ای بلندمدت، دسترسی به منابع و در نتیجه شرایط سهل‌تر برای صدور و ارائه کارت‌های اعتباری را میسر می‌سازد.
– بهبود بانک‌های اطلاعاتی با ثبت صحیح و کامل اطلاعات مشتریان و امکان دسترسی مناسب به بانک‌های مذکور، در میزان و نحوه تخصیص اعتبار به متقاضیان واجد اهمیت است.
– اطلاع‌رسانی به استفاده‌کنندگان کارت اعتباری درخصوص استفاده صحیح از اعتبار و بازپرداخت به موقع بدهی اعتباری صورت پذیرد. چنانچه آنان دیدگاه مشخص و روشنی از پرداخت به موقع بدهی خود داشته باشند، با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد.
– حمایت از گروه‌های کم درآمد که ممکن است میانگین ماهانه مورد نیاز دریافت کارت اعتباری را نداشته باشند، با اجرای طرح‌هایی مانند «طرح میزان» امکان پذیر می‌شود. در این‌گونه طرح‌ها، ضمانت بازپرداخت اقساط با پشتوانه سازمان درخواست کننده فراهم می‌شود.
رضا گودرزی، مدیر امور فناوری اطلاعات بانک صادرات ایران
منبع: نشریه بانکداری الکترونیک مرکز فابا – نشریه شماره 35