پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه عصر تراکنش / به لطف کارها و فعالیت‌های پیشگامانه‌ای که برای حفاظت از کاربران در برابر نظارت‌های اینترنتی انجام داد و امکان ناشناس بودن آنلاین را برای آنها فراهم کرد، دیوید چام را «پدرخوانده ارتباطات ناشناس» نامیده‌اند.
برخی «اولین‌ها» هستند که به دیوید چام نسبت داده شده است؛ مانند اولین ایده پرداخت الکترونیکی در سال 1982 یا راه‌اندازی اولین شرکت پرداخت الکترونیکی به نام دیجی‌کش (Digicash) برای انجام اولین تراکنش پرداخت الکترونیکی و حتی نخستین ایده ارزهای رمزنگاری‌شده را هم به چام نسبت داده‌اند. فعالیت‌های چام در زمینه پول و پرداخت‌های الکترونیکی رمزنگاری‌شده و همین‌طور معرفی سیستم پول الکترونیکی یا پول الکترونیکی رمزنگاری‌شده به نام ecash در سال 1983 و استفاده از این سیستم در شرکت دیجی‌کش برای انجام تراکنش‌های مبتنی بر پروتکل‌های رمزنگاری‌شده باعث شد تا اولین نوع تراکنش‌های رمزی یا ناشناس، 14 سال قبل از ایده کنونی بیت‌کوین شکل بگیرد. در ادامه می‌خواهیم شرح حالی از زندگی و فعالیت‌های دیوید چام که او را پیشگام در زمینه ناشناسی اینترنت می‌دانند، داشته باشیم.
دیوید چام یک دانشمند علوم کامپیوتر و رمزنگاری آمریکایی است که در سال 1955 متولد شد. شهرت او بیشتر به‌خاطر اختراع پول دیجیتال و همین‌طور دیگر فعالیت‌هایی است که در زمینه نوآوری‌های حوزه رمرنگاری، فناوری حریم خصوصی و سیستم انتخابات امن انجام داده بود.
او فارغ‌التحصیل دکترای علوم کامپیوتر از دانشگاه برکلی است و در دانشکده بازرگانی نیویورک و همین‌طور دانشگاه کالیفرنیا تدریس کرده است. در همین حین او پروژه‌هایی از جمله؛ تاسیس انجمن بین‌المللی تحقیقات رمزنگاری، تشکیل گروه رمزنگاری در مرکز ریاضیات و علوم کامپیوتر در آمستردام، راه‌اندازی شرکت دیجی‌کش، راه‌اندازی سیستم نظام انتخاباتی و ایجاد صندوق پرسپکتیویا را نیز انجام داده و در کارنامه خود دارد.
این حجم از فعالیت‌ها و اقدامات بدون شک بی‌نتیجه نماند و جوایز بسیاری برای چام به‌همراه داشت. او در سال 1995 جایزه اروپایی فناوری اطلاعات را دریافت کرد. در سال 2004 هم چام عضو منتخب و برتر انجمن بین‌المللی تحقیقات رمزنگاری شد و در سال 2010 نیز جایزه کنفرانس RSA در حوزه ریاضیات را گرفت.
اولین جرقه برای پرداخت الکترونیکی
گفتیم که اولین ایده پرداخت الکترونیکی را دیوید چام در سال 1982 ارائه داد و این ایده را در قالب مقاله‌ای با عنوان «امضای کور برای پرداخت‌های غیرقابل ردیابی» عرضه کرد. در واقع از طریق امضاهای کور، می‌شود محتوای پیام را قبل از امضای آن پنهان کرد. پیام پنهان‌شده به یک شخص سومی فرستاده می‌شود که امضای دیجیتالی را قبل از ارسال بسته رمزنگاری‌شده به گیرنده، روی آن اعمال می‌کند. همچنین مقاله سال 1981 چام به نام «ایمیل‌های غیرقابل ردیابی، آدرس‌های بازگشتی و نام‌های مستعار دیجیتالی» زمینه‌ساز تحقیقات وی در زمینه ارتباطات ناشناس شد.
طرح پیشنهادی چام به کاربران این امکان را می‌دهد تا بتوانند از یک بانک، ارز دیجیتالی به دست بیاورند و آن را به روشی خرج کنند که توسط هیچ بانک و نهادی قابل ردیابی نباشد. اما سال 1990، سال به سرانجام رسیدن تمام این طرح‌ها و پیشنهادها و ایده‌ها بود. راه‌اندازی شرکت پول الکترونیکی دیجی‌کش اولین اقدام دیوید چام برای به واقعیت تبدیل کردن و تجاری کردن تمام ایده‌هایش بود. این شرکت در آمستردام هلند تاسیس شد و البته 9 سال بعد در سال 1999 دیوید چام، آن شرکت را ترک کرد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
رد کردن یک ثروت کلان
شرکت مایکروسافت به سیستم دیجی‌کش علاقه‌مند شده بود و این علاقه را با دیوید چام در میان گذاشت و از او خواست تا سیستم دیجی‌کش را روی تمام کامپیوترهای جدیدش نصب کند و برای این کار مبلغ 180 میلیون دلار پیشنهاد داد، اما چون دیوید چام فکر می‌کرد که ارزش دیجی‌کش بیشتر از این حرف‌هاست، پیشنهاد مایکروسافت را رد کرد.
[/mks_pullquote]
شکل‌گیری دیجی‌کش و اولین ایده شبه بیت‌کوینی
پیش‌تر گفتیم که نام دیوید چام را می‌توان همه‌جا در کنار اختراع فناوری امضای کور دید. زمانی که چام در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به تحصیل بود، مقاله‌ای منتشر کرد که در آن به شرح پیشرفت‌های فناورانه‌ای پرداخت که به ایجاد فناوری امضای کور منجر شد.
قبلا توضیح دادیم که چام این فناوری را برای اطمینان از حفظ کامل امنیت کاربران برای انجام تراکنش‌های آنلاین طراحی کرده است؛ چراکه دغدغه چام بیشتر مربوط به ماهیت عمومی و دسترسی باز و آزاد به پرداخت‌های آنلاین و اطلاعات شخصی افراد بود. به همین دلیل او تصمیم گرفت یک سیستم پروتکل رمزنگاری ایجاد کند که در آن بانک یا دولت قادر به ردیابی پرداخت‌های شخصی آنلاین نباشد. چنین ایده‌ای در سال 1990 و در شرکت دیجی‌کش به‌صورت تمام و کمال پیاده‌سازی شد.
سیستم امضای کور با استفاده از نرم‌افزار دیجی‌کش، امنیت مورد نیاز برای کاربران را از طریق صدور کلیدهای ایمن بهبود بخشید که امکان دسترسی اشخاص ثالت به اطلاعات شخصی از طریق تراکنش‌های آنلاین را از بین می‌برد. بانک Mark Twain در میزوری ایالات متحده و بانک Deutsche در آلمان، دو بانکی بودند که از سیستم دیجی‌کش پشتیبانی می‌کردند.
ترک دیجی‌کش و راه‌اندازی سیستم رای‌گیری امن انتخاباتی
سال 1999 دیوید چام از دیجی‌کش بیرون آمد تا تمرکزش را روی موضوع و حوزه جدیدی به نام رای‌گیری امن انتخاباتی قرار دهد. سیستم جدید چام SureVote نام داشت و این امکان را فراهم می‌کرد تا رسید رای‌گیری توسط یک نسخه اصلاح‌شده از پرینترها، چاپ شود. در این سیستم، فرد می‌تواند کاندیدای مورد نظرش را روی یک ترمینال لمسی انتخاب کند و پس از اتمام کار، گزینه «پایان» را فشار دهد.
در نهایت پرینتر یک رسید بی‌نام در دو لایه پلاستیکی شفاف چاپ می‌کند که نشان‌دهنده نام نامزدهای منتخب فرد رای‌دهنده است. اگر رسید چاپ‌شده درست باشد، فرد رای‌دهنده دو لایه پلاستیکی را از هم جدا می‌کند و در همین حین هم متن چاپ‌شده بالای رسید ناپدید می‌شود و همین امر باعث می‌شود تا رای فرد مخفی باقی بماند. پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2000 ایالات متحده، دیوید چام تصمیم به ایجاد سیستم SureVote گرفت. شهر تکوما پارک واقع در ایالت مریلند ایالات متحده نیز برای اولین بار در انتخابات سال 2009 خودش از سیستم رای‌گیری رمزنگاری‌شده استفاده کرد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
ورشکستگی دیجی‌کش
این شرکت قادر به توسعه و رشد خودش نبود. چام در مصاحبه‌ای در سال 1999 اعلام کرد که پروژه دیجی‌کش و سیستم فناوری آن، قبل از آنکه تجارت الکترونیکی به‌طور تمام و کمال با اینترنت ادغام شود، به بازار راه پیدا کرد. دیجی‌کش در سال 1998 اعلام ورشکستگی کرد. سهام این شرکت به شرکت فناوری‌های ئی‌کش فروخته شد که بعدها و در سال 2002 شرکت ئی‌کش توسط اینفواسپیس خریداری شد.
[/mks_pullquote]
روزهای قبل از بیت‌کوین
با اینکه بیت‌کوین اولین جلوه نمادین ارزهای رمزنگاری‌شده است، اما نمی‌توان منکر این واقعیت شد که موضوع ارزهای رمزنگاری‌شده خیلی پیش‌تر از بیت‌کوین هم وجود داشته است و تاریخچه‌ای طولانی دارد که سنگ بنای آن را نیز دیوید چام بنا نهاد. فرمول و الگوریتم رمزی مورد استفاده چام که در واقع فرمول گسترش‌یافته‌ای از الگوریتم RSA بود، هنوز هم در رمزنگاری وب استفاده می‌شود. اختراع چام باعث شد تا کوین‌ها (که خود چام اولین بار از این نام استفاده کرد) را بتوان بدون ردیابی، دخالت یا نظارت بانک یا هر نهاد دیگری تغییر داد و جابه‌جا کرد.
از طرف دیگر، علاقه زیاد هلندی‌ها به حفظ حریم خصوصی و سابقه‌ای که در این زمینه دارند، باعث شد تا دیوید چام به فکر مهاجرت به آن کشور بیفتد. این مهاجرت هم به تاسیس شرکت دیجی‌کش منجر شد که بر پایه الگوریتم پول کور دیوید چام بود.
بر خلاف ارزهای رمزنگاری‌شده کنونی، دیجی‌کش انحصار کامل خودش را روی عرضه قرار داد و تفاوت بسیاری با تراکنش‌های غیرمتمرکزی مانند بیت‌کوین این روزها داشت. البته اینطور هم نبود که ایده و فعالیت دیجی‌کش در هلند با استقبال و خوشامدگویی گرم دولت روبه‌رو شود. در حالی که دیجی‌کش با ایده تجارت مستقیم میان افراد کارش را در آن کشور آغاز کرد، دولت هلند محدودیت‌های زیادی را روی شرکت اعمال کرد و دیجی‌کش را مجبور کرد فقط با بانک‌های مجاز همکاری و فعالیت داشته باشد. اعمال چنین فشارهایی به‌طور جدی سود شرکت را کاهش داد و پس از یک دهه مبارزه، این شرکت در نهایت در اواخر دهه 90 بسته شد. البته بعد از تجربه دیجی‌کش، دیوید چام شانسش را برای چند استارت‌آپ دیگر در زمینه همین ارزهای رمزنگاری‌شده امتحان کرد که البته تمام‌شان با شکست روبه‌رو شد. اما چندین سال بعد و در سال 2008، مقاله‌ای با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو منتشر شد که در آن به‌طور گسترده‌ای به جزئیات اولین اقدام انجام‌شده در حوزه ارزهای رمزنگاری‌شده پرداخته شد.
مفاهیم مطرح‌شده در این مقاله مفاهیمی از جمله تمرکززدایی، ناشناس بودن کامل، عرضه محدود و فناوری زنجیره بلوک بود که ترکیب همه آنها با یکدیگر به خلق ارزی منجر شد که این روزها به نام بیت‌کوین می‌شناسیم. موضوعاتی مانند رمزنگاری، ناشناس بودن، عدم دخالت بانک‌ها و نهادهای واسط، پول الکترونیکی و… که این روزها بازار داغی پیدا کرده است و با اوج گرفتن ناگهانی قیمت و ارزش بیت‌کوین و دیگر ارزهای مشابه، به سوژه مورد علاقه خیلی‌ها تبدیل شده است، مختص این روزها یا دهه گذشته هم نیست و بذر آن در دهه‌های 80، 90 میلادی کاشته شده است؛ بذری که شاید به‌خاطر مناسب نبودن شرایط و آماده نبودن صنعت برای پذیرش چنین مفهومی، سال‌ها حاصل چندانی نداشت و حدودا از 10 سال پیش، نخستین ثمره آن با نام بیت‌کوین به جامعه معرفی شد.
دیگر فعالیت‌های چام
در سال 1979، دیوید چام مکانیسمی را پیشنهاد داد تا یک کلید را بتوان به کلیدهای جزئی دیگر تقسیم کرد که مبدع روشی به نام اشتراک‌گذاری راز بود.
در سال 1985، چام سیستمی به نام سیستم اعتباری ناشناس را پیشنهاد داد. اعتبار این سیستم ناشی از سازمان‌هایی است که از نام‌های مستعار استفاده می‌کنند و نمی‌توانند به یکدیگر متصل شوند.
در سال 1989، چام با همکاری گیلز براسارد و کلود کرپو مقاله‌ای منتشر کرد که در آن به معرفی استدلال دانایی صفر، یک مدل امنیتی با استفاده از کانال‌های خصوصی نظریه اطلاعاتی و همچنین اولین مفهوم رسمی از طرح تعهد پرداخت.
در سال 1993 هم دیوید چام با همکاری استفان برندز مفهوم پروتکل محدودکننده را معرفی کرد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
اولین خرید اینترنتی
ولین وب سرور جهانی و مرورگر توسط تیم برنرز در سال 1990 ایجاد شد و در سال 1991 از آن برای استفاده‌های تجاری و تبلیغاتی استفاده شد. پس از آن، نوآوری‌های تکنولوژیکی بعدی در سال 1994 به‌وجود آمد؛ از جمله بانکداری آنلاین، تاسیس فروشگاه آنلاین پیتزا توسط پیتزا هات، استاندارد رمزگذاری‌شده Netscape’s SSL v2 برای انتقال امن داده و همین‌طور اولین سیستم خرید آنلاین اینترشاپ.
[/mks_pullquote]
گونه‌های جدیدی از امضای دیجیتال
در همان مقاله‌ای که چام در سال 1982 منتشر کرد و پول دیجیتالی را در آن معرفی کرده بود، به موضوع امضاهای کور هم اشاره کرد. این شکل از امضای دیجیتال، محتوای پیام را قبل از اینکه امضا شود، غیر قابل خواندن می‌کند. در سال 1989 هم او امضای انکارناپذیر را معرفی کرد. این فرم از امضای دیجیتال، از یک فرایند تاییدیه تعاملی استفاده می‌کند؛ به‌طوری که امضاکننده می‌تواند فردی که امضا را تایید می‌کند، به دست خودش محدود کند. در سال 1991 هم دیوید چام امضاهای گروهی را معرفی کرد که به اعضای یک گروه این امکان را می‌داد تا به‌طور ناشناس و از جانب کل گروه، یک پیام را امضا کنند. با این حال مدیرگروهی وجود دارد که در صورت بروز اختلاف و ناهماهنگی بتواند ناشناس بودن فرد امضاکننده را بردارد.
علاوه بر فعالیت‌های گفته‌شده، دیوید چام در وب‌سایتی که دارد، مجموعه کاملی از مقالات و کتاب‌های منتشرشده‌اش را قرار داده است. از این فهرست نسبتا طولانی که دیوید چام به‌تنهایی یا با همکاری دیگر افراد آن را تهیه کرده است، می‌توان به «پارادایم جدید برای افراد در عصر اطلاعات»، «دستیابی به حریم خصوصی الکترونیکی»، «طرح تایید اعتبار پیام امن و سریع»، «طرح امضای تعاملی»، «نمایش اعتبارات بدون شناسایی: امضاهای ارسال‌شده میان نام‌های مستعار»، «پول هوشمند: یک سیستم پرداخت الکترونیکی کاربردی»، «امضاهای انکارنشدنی: کاربردها و نظریه‌ها» و… اشاره کرد.
