راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

مفهوم بانکداری دیجیتال چیست؟

مجید نوری؛ کارشناس فناوری‌های بانکی / عبارت «بانکداری دیجیتال» از آن قبیل مفاهیمی است که به نظر من در دنیای مالی امروز به‌درستی تعریف نشده و درک صحیحی از این مفهوم بین دست‌اندرکاران شکل نگرفته است. به‌عنوان نمونه در کلیپ معرفی هفتمین همایش بانکداری الکترونیک می‌شنویم که «بانکداری دیجیتال یعنی دسترسی مشتری به خدمات بانکی در هر زمان و هر مکان». این ویژگی تنها یکی از ویژگی‌های بانکداری دیجیتال و آن هم از منظر مشتری است که در بانکداری الکترونیک تا حدودی برآورده شده است. از هر طیفی از بانکداران قرن بیست و یکم دراین‌باره بپرسید، تعاریف متعددی بیش از اعضای این طیف‌ها به دست خواهید آورد. همین نقصان در تعریف درست است که باعث بی‌توجهی، نداشتن شور و شوق و سستی در به‌کارگیری این ایده جدید و جذاب شده است.

بسیاری از افراد «بانکداری دیجیتال» را «بانکداری همراه» یا «بانکداری آنلاین» در نظر می‌گیرند. آنها تصور می‌کنند بانکداری دیجیتال تنها افزونه‌ای است به بانکداری سنتی و خدمات موجود بانک‌ها! تمام این دیدگاه‌ها متوجه بخش بسیار کوچکی از تمام ماجراست. آنها تصویر واقعی و تمام‌نمای این مفهوم را از دیده پنهان داشته‌اند.

اما من چگونه «بانکداری دیجیتال» را تعریف می‌کنم؟

بهترین تعریف از نظر من این است که:

«بانکداری دیجیتال، استفاده از فناوری برای اطمینان از یکپارچگی ابتدا تا انتهای پردازش تراکنش‌ها یا عملیات بانکی است. عملیاتی که با درخواست مشتری آغاز شده، حداکثر بهینه‌سازی در آن لحاظ شده؛ برای مشتری: در دسترس بودن، سودمندی و صرفه؛ و برای بانک: کاهش هزینه‌های عملیاتی، عاری از خطا و خدمات بهبود یافته را به ارمغان می‌آورد.»

با دیدگاه من به بانکداری دیجیتال، مزایا و منافعی برای بانک و مشتری وجود دارد که برای ترسیم شفاف‌تر واقعیت به برخی اشاره می‌کنم:

مزایا برای بانک

هزینه عملیاتی پایین‌تر به‌واسطه:

  • از بین بردن هزینه‌های عملیات پردازش ستادی
  • خطاهای کمتر یا بدون خطا (شرایط ایده‌آل)
  • شعبه‌های کوچک‌تر (شعبه‌های معمولی می‌توانند تبدیل به جولانگاه کیوسک‌های بانکی برای ارائه انواع رابط‌های فناورانه و ارتباطات ویدئویی برای تعامل و مشورت کارشناسان بانکی با مشتریان شوند). به عبارتی حداقل نیروی انسانی واقعی مورد نیاز خواهد بود.
  • استقرار متخصصین بانکی و تجاری در یک مرکز و ایجاد ارتباط آنها با مشتریان از طریق ارتباطات فناورانه (با تلفن همراه، رایانه شخصی یا کیوسک مستقر در شعبه)

به گفته کارشناسان صنعت، از این طریق بین 20 تا 40 درصد صرفه‌جویی در هزینه‌های عملیاتی، قابل دستیابی است. کاهش هزینه‌ها تأثیر متقابل بر سود داشته و آن را افزایش می‌دهد.

  • دور ریختن سیستم‌های قدیمی

نباید این اشتباه را تکرار کرد که همان ایراد نامعقولی که به سیستم‌های قدیمی (توسعه یافته در دهه‌های 1960 و 1970) می‌گرفتند، بزرگ‌ترین عیب «دیجیتالی» شدن است. این ایراد که بانک‌ها هزینه‌های سرسام‌آوری را برای ایجاد تغییرات می‌پردازند، اشتباه است. هزینه‌های نهایی ناشی از عدم ایجاد تغییرات، بسیار بیشتر است.

مزایا برای مشتریان

  • بهبود خدمات و ارائه محصولات
  • خدمات بانکی 24*7 و در دسترس بودن از طریق تلفن همراه، رایانه شخصی و یا کیوسک شعبه
  • برنامه‌های کاربردی هوشمند بانکی که اجازه انجام تمامی تراکنش‌های مورد نظر از هر دستگاهی به انتخاب مشتری را از ابتدا تا انتها (با دستورالعمل‌های واضح و مکانیسم‌های عاری از خطا) می‌دهند.
  • دسترسی به طیف گسترده‌ای از خدمات (پس‌انداز، سرمایه‌گذاری، بیمه، وام، وام مسکن، ارز خارجی و غیره)
  • خدمات جدید مفید برای مشتری مانند هشدارها، اطلاعیه‌ها، بودجه‌بندی، تجزیه و تحلیل هزینه‌ها، برنامه‌های پس‌انداز، محاسبه‌گری مالی (یا هر نام دیگری که دوست دارید – این خدمات پایانی ندارند) (که البته بسیاری از این خدمات در نظام بانکی فعلی هم در دسترس مشتری‌ها نیستند!)
  • هزینه‌ها و کارمزدهای پایین (و بنابراین بانکداری ارزان‌تر)
  • نوعی از بانکداری که نیازهای مشتری را برآورده می‌کند (نه صرفاً نیاز بانک‌ها را!).

البته علاوه بر در دسترس بودن تمام اطلاعات مشتری، بانک‌ها بایستی مشتریان خود را و آنچه را که انجام می‌دهند یا به دنبال آن هستند را – از طریق ایمیل، چت آنلاین، تماس تلفنی شخصی و… ارزیابی و تحلیل نمایند. درست همانند سیستم درجه‌بندی محبوبیت هتل‌ها در «تریپ ادوایزر»، سایتی که نظرات استفاده‌کنندگان از هتل را پس از سفر جمع‌آوری، پردازش، تحلیل و ارائه می‌کند. وقتی فرد از هتلی تسویه کرده و خارج می‌شود، در روزهای بعدی با او تماس گرفته و می‌پرسند: «آیا هنوز علاقه‌مند به ماندن در آن هتل هستید؟» یک بانک دیجیتالی برای رضایت مشتری ارزش ویژه‌ای قائل است و محور خدمات آن بر مشتری مداری استوار است.

با این حال، جایی در طول مسیر این مفهوم برای بسیاری از بانکداران از دست می‌رود. به عبارت ساده، پس از آغازی امیدوار کننده، یک برنامه کاربردی دیجیتالی برای ارائه محصول یا خدمات بانکی، از دنیای دیجیتالی همچون تکه‌ای کاغذ چرخان به پائین سقوط می‌کند، و اندک‌اندک آن خدمت همان‌طور که در گذشته بود دوباره با کاغذها به انجام می‌رسد! توهم از بین می‌رود، حباب‌ها می‌ترکد؛ مفهوم می‌مرد؛ و ما همچنان در همان شیوه قدیمی ناکارآمد، جدا از هم و بسیار پرهزینهٔ روال پردازش دستی در گذشته باقی می‌مانیم.

بعضی از بانک‌ها مفهوم و طرح را جدی گرفته و با برنامه‌ای مستقیم شروع به اقدام می‌کنند اما بسیاری دیگر مفهوم را در نوشتارها باقی می‌گذارند و خود را در جهنمی از مبارزه سخت برای به دست آوردن قطره‌هایی که از بین انگشتان خدمات سنتی می‌چکد، محبوس می‌گذارند.

به نظر من مفهوم «بانک دیجیتال» یادآور موجودی پرجنب‌وجوش، زنده و هیجان‌انگیز است. این مسیر، راهی را می‌گشاید برای آینده‌ای که بانک‌ها واقعاً می‌توانند ارزشی را به ارمغان بیاورند و مکان‌هایی را که مشتریان می‌توانند از مزایای بسیار بالایی از نظر محصولات و خدمات بانکی که واقعاً و عملاً مفید باشند، ارائه کنند.

2 دیدگاه
  1. محمدی می‌گوید

    این ها نظرات شما نیست، نظرات کارشناسان بین المللی است که از سایت ها برداشته و به اسم خود درج کرده اید!!! حتی کلمه به کلمه!!!

    1. کارشناس مطلع می‌گوید

      دوست عزیز آقای نوری از کارشناسان بنام و شناخته شده بانکداری ایران است. ایشان سالها مشاور فناوری جاهایی مثل بانک مرکزی بوده است. اینجا هم ادعایی نکرده اند. ببینید چه میگویند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.