همه چیز درباره کیف پول؛ فناوری‌های نوین صنعت پرداخت به زبان ساده

فاطمه جعفری؛ کارشناس صنعت پرداخت و مدیر محصول مانیکس / فناوری‌های جدید در صنعت پرداخت جهانی، حول عبارات کیف پول الکترونیک، کیف پول دیجیتال، کیف پول موبایلی، پرداخت موبایلی و ارز دیجیتال شکل‌گرفته‌اند. مفاهیمی دردسرساز در تعریف که معمولاً به‌اشتباه نیز بجای یکدیگر بکار می‌روند و بنا به شرایط تعریف جدید می‌گیرند؛ در این یادداشت سعی خواهم کرد به‌طور اجمالی نگاهی به تعاریف و کاربردهای این فنّاوری‌ها داشته باشم.

کیف پول الکترونیک (Electronic Wallet) و کیف پول دیجیتال (Digital Wallet) کیف پول الکترونیک و کیف پول دیجیتال ابزارهایی هستند که فرآیند پرداخت را برای کاربران خود تسهیل می‌کنند. این فناوری‌های پرداخت الکترونیک، با مجموعه سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، کاربر را قادر به خرید کالا و خدمات، بدون حضور پول نقد و حتی کارت فیزیکی می‌نمایند. سخت‌افزار در این سیستم‌ها می‌تواند موبایل و یا کامپیوتر و یا ابزارهای جانبی باشد. ارتباط بین خریدار و فروشنده، می‌تواند از نوع اینترنتی، بلوتوث، ارتباط موبایلی یا NFC باشد. در کیف پول دیجیتال معمولاً موجودی کیف پول بر روی کیف پول به‌صورت آفلاین ذخیره می‌شود و با هر بار پرداخت از طریق این نوع کیف پول نیازی به ارتباط با سوئیچ مرکزی نیست. از بهترین نمونه‌های کیف پول در ایران می‌توان به کارت مترو اشاره کرد که از فناوری NFC بهره می‌برد. در کیف پول الکترونیک موجودی کیف پول مشتریان بر روی سوئیچ مرکزی شرکت ارائه‌دهنده کیف پول الکترونیکی ذخیره می‌شود.

مزایای استفاده از کیف پول دیجیتال و الکترونیک در ایران

•   تجمیع تراکنش‌های خرد
•    کاهش بار ترافیکی و هزینه‌های سربار شبکه پرداخت، شتاب و شاپرک
•    پشتیبانی ساده‌تر و ایمن‌تر از روش‌های پرداخت tap and go
•    پشتیبانی از روش‌های پرداخت Subscribe Payment در نبود کارت اعتباری در ایران
•    امکان ردیابی تراکنش‌های خرد در صورت استفاده از این روش به‌جای پول نقد
•    سهولت پرداخت و تجربه کاربری بهتر در مبالغ خرد

ابزارهای پرداخت دیجیتال یا الکترونیکی

ابزار پرداخت دیجیتال یا الکترونیکی یک ابزار است که می‌تواند با اطلاعات کارت‌بانکی رابطه داشته باشد و امکان پرداخت را بدون نیاز به حضور فیزیک کارت‌بانکی فراهم نماید. این ابزارها همچنین می‌توانند اطلاعات کارت‌های شناسایی، سلامت، کارت‌های تخفیف و اطلاعات دیگر را نیز در خود ذخیره نمایند. این ابزارها، علاوه بر اطلاعات خرید می‌توانند اطلاعات جانبی تسهیل‌کننده را نیز نگهداری نمایند. به‌طور مثال در ژاپن به هنگام خرید مشروبات الکلی با کیف پول موبایلی، اطلاعات سن خریدار نیز بررسی می‌گردد. اطلاعات پرداخت در این روش، معمولاً از طریق وایرلس با فناوری NFC، به پایانه فروشنده انتقال پیدا می‌کند. در بسیاری از موارد ابزارهای پرداخت دیجیتال نیز بر روی کیف پول دیجیتال مبتنی بر موبایل تعریف می‌شوند.

کیف پول‌های دیجیتال، کیف پول الکترونیک و ابزارهای پرداخت دیجیتال با ۲ روش، امنیت پرداخت را بالا می‌برند.

1. اطلاعات پرداخت، برای فروشنده (از نوع فروش فیزیکی یا آنلاین) ارسال نمی‌گردد.
2. اطلاعات به‌صورت سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری و یا ترکیب هر دو روش، رمزنگاری می‌شود.
3. برخی بانک‌ها و شرکت‌ها، اقدام به تولید کارت‌های فیزیکی مانند کارت‌های بانکی، برای پرداخت‌های خردکرده‌اند. این کارت‌ها همانند کارت حمل‌ونقل شهری عمل می‌کنند که تا سقفی قابلیت شارژ داشته و امکان استفاده بدون رمز را نیز دارد. از این جمله می‌توان به کارت شهروندی بانک شهر، کیف پول سیمرغ، مگا کارت پارسیان، راید کارت گروه انفورماتیک راید، تجارت کارت و … اشاره کرد.

کیف پول موبایلی چیست؟

کیف پول موبایلی همان کیف پول دیجیتال و یا الکترونیک است که از طریق موبایل قابل‌استفاده است؛ کیف پول موبایلی یک حساب مجازی است که توسط حساب بانکی و سیستم بانکی، شارژ شده و می‌تواند در تراکنش‌های آنلاین و آفلاین استفاده شود.

کیف پول موبایلی همچنین می‌تواند از ابزارهای پرداخت دیجیتال نیز برای حذف نیاز به حضور فیزیک کارت استفاده نماید. در این صورت کارت‌بانکی شما برای روی کیف پول موبایلی شما شبیه‌سازی می‌شود و نیازی به حضور کارت‌بانکی خود نخواهید داشت.

ذخیره اطلاعات حساب بانکی در کیف پول موبایلی، به‌صورت رمزنگاری‌شده در فضای ابری و یا به‌طور سخت‌افزاری در تراشه موبایل یا سیم‌کارت، انجام می‌شود. دریک مثال ساده، خریدار موبایل هوشمند خود را که کیف پول دیجیتال در آن تعریف و اطلاعات کارت‌بانکی وی در آن ذخیره‌شده است را در فاصله نزدیک به دستگاه کارت‌خوان مجهز به NFC نگه می‌دارد و تراکنش انجام می‌شود. اگر کیف پول دیجیتال خریدار حاوی سپرده باشد مبلغ موردنظر از طریق کیف پول دیجیتال و در غیر این صورت از حساب بانکی کاربر کسر می‌شود. اپل‌پی، اندروید‌پی و سامسونگ‌پی، کیف پول‌های موبایلی هستند که می‌توانند روی ابزارهای پوشیدنی و قابل‌حمل نصب شوند. یک حساب عادی در پی‌پال، یک نوع کیف پول الکترونیک است؛ اما زمانی که در ارتباط با یک سیستم پرداخت موبایلی و یک گوشی هوشمند قرار می‌گیرد، تبدیل به کیف پول موبایلی خواهد شد. با گسترش هر چه بیشتر این ابزارها در دنیای امروز، احتمالاً کیف پول فیزیکی در دهه‌های بعد به یک ابزار منسوخ‌شده و قدیمی تبدیل خواهد شد. زمانی که با امنیت و سهولت بیشتر، بدون ترس از دزدی کیف پول، بتوان خرید کرد، چه کسی حاضر است کیف پول فیزیکی سنگین را با خود حمل می‌کند. این روش پرداخت، آینده پرداخت الکترونیکی است.