از تاریخ درس نمی‌گیریم؛ بانک مرکزی به دنبال توسعه زوری کارت اعتباری

خبر عرضه کارت‌های اعتباری از مهر ماه از دیروز ذهن همه فعالان بانکداری و پرداخت را به خود مشغول کرده است. معلوم نیست با وجود تکرار کارشناسان بر آینده ناخوش ورود مستقیم بانک مرکزی به عرصه کارت‌های اعتباری چرا این بانک اصرار دارد خودش میدان‌دار کارت اعتباری باشد. شاید اگر بانک مرکزی زیرساخت را فراهم می‌کرد و این اجازه را می‌داد که کارت اعتباری در یک فرایند درست و طبیعی مسیر خود را طی کند، همین امروز هم کارت اعتباری به سبک زندگی مردم ایران راه پیدا کرده بود بانک مرکزی خبر داده است که با کارت اعتباری معاملات واقعی‌تر می‌شود. این بانک اعلام کرده است:
در راستای برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت در سال جاری مبنی بر تحرک بیشتر در بخش واقعی اقتصاد، افزایش تقاضای کل برای خروج از رکود و افزایش رفاه خانوار‌ها، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخشنامه صدور کارت‌های اعتباری را به شبکه بانکی ابلاغ کرد.به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی به نقل از فرشاد حیدری معاون نظارت بانك مركزی، این کارت‌ها برای تامین تسهیلات خرد و ایجاد رضایت بیشتر هموطنان گرامی در استفاده از تسهیلات خرد بانکی است و برای هر متقاضی واجد شرایط، بر اساس اعتبار سنجی و بررسی توان پرداخت شهروندان، یک کارت اعتباری اعطا می شود.

کارت اعتباری یا تسهیلات؟

این گزارش حاكی است، کارت‌های اعتباری در سه سطح برنزی (تا سقف یکصد میلیون ریال)، نقره‌ای (تا سقف سیصد میلیون ریال) طلایی (تا سقف پانصد میلیون ریال) و برحسب توان بازپرداخت اقساط متقاضیان صادر خواهد شد.
با استفاده از کارت‌های اعتباری، معاملات به‌صورت واقعی‌تر انجام شده و از انجام معاملات صوری جلوگیری می شود؛ چرا که این کارت‌ها سبب حذف دریافت فاکتور توسط شهروندان و ارایه آن به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات خواهد شد و رفت و آمد به بانک‌ها را کاهش خواهد داد. رواج سریع‌تر کارت های اعتباری موجب افزایش سطح رضایت مردم از نظام بانکی می‌شود و هموطنان می‌توانند نیازهای مالی خود را برای خرید کالاها و خدمات تامین کنند. این کارت‌ها علاوه بر امکان خرید کالا، امکان خرید و تامین انواع خدمات از جمله خدمات آموزشی، درمانی، بیمه ای، حمل و نقل و … را برای مردم فراهم می کند.
نحوه استفاده از کارت های اعتباری به این صورت خواهد بود که شهروندان در طول ماه نسبت به خرید کالا و خدمات مورد نیاز خود اقدام می کنند و چنانچه قادر به پرداخت بدهی خود در پایان ماه نباشند، مانده بدهی آنان  به مدت 12 تا 36 ماه تقسیط می شود.
کارت‌های اعتباری به تدریج جایگزین تسهیلات خرد مانند تسهیلات خرید خودرو، کالای مصرفی با دوام، جعاله و … می‌شود.
بر اساس بخشنامه ابلاغی به شبکه بانکی کشور، بانک‌ها موظف شده‌اند تا پایان شهریور‌ سال جاری، اقدام های لازم برای اجرایی شدن این خدمت جدید را فراهم و کارت‌های اعتباری را به مشتریان ارایه کنند.
به گفته حیدری، كارت های اعتباری براساس عقد مرابحه و نرخ سود آن بر پایه نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار خواهد بود.

فرار از تاریخ

ایراداتی که به این طرح وارد است از این قرار است: چرا بانک مرکزی به شیوه دستوری برخورد می‌کند؟ چرا کارت اعتباری تا امروز توسعه نیافته است و اگر بانک‌ها تا امروز رغبتی به توسعه این ابزار نداشتند به چه دلیل بوده است؟ آیا موانع توسعه کارت اعتباری در ایران رفع شده است؟ زمانی گفته می‌شد که نبود یک عقد اسلامی مانع از رشد کارت اعتباری شده است. بعد از تدوین مرابحه کماکان شاهد بی‌توجهی بانک‌ها به این ابزار بوده‌ایم. حالا چه چیزی تغییر کرده است که بانک‌ها باید به سراغ کارت اعتباری بروند. تفاوت کارت اعتباری با تسهیلات چیست؟ اگر بانکی از این دستور بانک مرکزی سرپیچی کند چه مجازاتی در انتظارش است؟ و این که آیا اساسا هنوز فکر می‌کنیم با بخشنامه و دستور می‌توان کارت اعتباری را توسعه داد؟ چرا با وجود همه نقدهایی که بر کارت اعتباری خرید کالای ایرانی شد، بانک مرکزی اصرار بر انجام این طرح داشت؟ حالا که چند روز پیش وزیر صنعت هم گفته که این کارت شکست خورده است، طرح جدید چه تفاوتی با قبلی دارد؟ چرا از تاریخ درس نمی‌گیریم؟ چرا یک ابزار مناسب مالی را به عرصه آزمون و خطا تبدیل کرده‌ایم؟

منبع خبر: وب‌سایت بانک مرکزی