راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

نقل‌وانتقال حواله‌های ارزی موبایلی (M-Remittance) در دوره پسا تحریم

ملیکا فرد – امیرمحمد صانعی / بی‌تردید یکی از اصلی‌ترین ذینفعان توافق وین و لغو تحریم‌ها در ایران، حوزه پرداخت بانکی است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بخش قابل‌توجهی از ارتباطات قطع شده بانک‌های ایرانی پس از بازه زمانی کوتاهی (3 تا 6 ماه)، مجدداً در دسترس قرار خواهد گرفت. این بازه زمانی فرصت مناسبی است تا بانک‌ها خلأهای موجود را پر کنند و حضوری پرقدرت در عرصه بین‌المللی داشته باشند.

نقل‌وانتقال حواله‌های ارزی موبایلی (M-Remittance) در دوره پسا تحریم
نقل‌وانتقال حواله‌های ارزی موبایلی (M-Remittance) در دوره پسا تحریم

برای افزایش کارایی و کسب نتایج مطلوب و همچنین حضوری موفق در دوره پسا تحریم، لازم است تا بانک‌ها اقدامات جدی را جهت به‌روزرسانی امکانات و فعالیت‌های خود داشته باشند همچنین لازم است خود را با تکنولوژی‌های جدیدی که در این حوزه وجود دارد، مجهز نمایند.

ازجمله حوزه‌های جذاب در این زمینه سرویس نقل‌وانتقال حواله‌های ارزی (Remittance) است که به لطف همراهی تکنولوژی‌های جدید، به‌ویژه تکنولوژی‌های موبایلی به‌صورت فراگیر در جهان در حال گسترش است. مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشتریان این سرویس توریست‌ها، مهاجران، زائران، دانشجویان در کشورهای دیگر هستند که مخاطبین آن‌ها از نظر تعداد زیاد بوده و جابه‌جایی وجه به‌موقع و آنی بین آن‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

با توجه به رشد حواله‌های ارزی ورودی در آینده‌ای نزدیک و همچنین ضریب نفوذ بالای 100% تلفن همراه در ایران می‌توان بازار مناسبی را برای این سرویس پیش‌بینی نمود.

.

تاریخچه ارسال حواله در جهان

به‌طورکلی حواله یک پدیده جدید در جهان نیست و بخشی از زندگی بشر است. برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، ایتالیا و ایرلند به‌شدت وابسته به حواله‌های دریافتی از مهاجران در قرن‌های نوزدهم و بیستم بوده‌اند. این کشورها سیاست‌های جدیدی را درزمینهٔ حواله به کار گرفتند، ایتالیا نخستین کشوری بود که قانونی برای ارسال حواله وضع نمود. در سال 1946، حواله‌های ارزی 21% اقتصاد در جریان در کشور اسپانیا را به خود اختصاص داد. از سال 2000 میلادی میزان ارسال حواله گسترش بیشتری یافته است. مهاجران چین و هند بیش از 130 میلیارد دلار پول از طریق حواله ارزی به کشورهای خود ارسال نموده‌اند.

ایالات‌متحده از سال 1983 به‌طور جهانی منبع ارسال حواله بوده است. روسیه، عربستان سعودی و سوئیس در سال 2007 بیشترین میزان ارسال حواله ارزی را داشته‌اند.

.

مراحل کار و مکانیسم (Process &Mechanism)

به‌طورکلی این سرویس دارای پنج شاخص است:

  • دریافت (Capturing)
  • پیام (Messaging)
  • تأمین نقدینگی (liquidity Provision)
  • پرداخت (Disbursement)
  • واریز (تسویه)(Settlement)

Remittance-way2pay-Index-94-05-05

روال کلی این سرویس به این صورت است که ارسال‌کننده وجه (Sender) وجهی را که میخواهد انتقال دهد به ارائه‌دهندگان خدمات حواله‌های ارزیRSP (Remittance Service Provider) یا نمایندگان آن‌ها (Agent) ارسال می‌نماید و معمولاً برای این کار از سیستم‌های پرداخت بومی استفاده میکنند و به‌طور معمول، نیازمند تهیه اطلاعات خاص برای تکمیل کردن مراحل نقل‌وانتقال است.

پرداخت‌ها نیز از طریق مکانیسم‌های مختلفی انجام می‌پذیرد. برای دریافت‌کننده وجه (Recipient) نیز (اطلاعاتی مانند مشخصات هویتی و…) و تعیین نوع نقل‌وانتقال مهم است.

.

عملكرد سيستم و دسته‌بندی مشتریان

مشتريان در این حوزه به چهار دسته بر اساس ساختار شبكه و نحوه اتصال، تقسیم می‌شوند:

.

• مشتريان گروه اول، عمده‌ترين مشتريان محصول

با توجه به ضریب نفوذ بالای100% تلفن همراه در کشور، مشتريان گروه اول، دارندگان تلفن همراه میباشند که خواهان ارسال پول از طریق تلفن همراه خود هستند و درمجموع، كليه مشتریانی که مي‌خواهند از این سيستم به‌عنوان وسيلهاي براي ارتباط و ارسال پول به خارج از ایران استفاده نمایند.

Remittance-way2pay-Index-94-05-05a

به‌عنوان‌مثال، ارسال پول توسط خانوادههای دانشجویان خارج از کشور یا ارسال به زائران ایرانی در کشورهای منطقه، ارسال پول توسط مهاجران افغان به خانوادههایشان یا بالعکس.

.

• مشتريان گروه دوم

مشتريان گروه دوم افرادي هستند كه از سرويس‌ اینترنت جهت نقل‌وانتقال پول استفاده می‌کنند. اینترنت به دلیل سهولت استفاده و در دسترس بودن در بیشتر نقاط دنیا و همچنین افزایش اعتماد به خریدهای اینترنتی، بستری مناسب برای نقل‌وانتقال پول است.

Remittance-way2pay-Index-94-05-05b.

• مشتريان گروه سوم

افرادي هستند كه از طريق POS (شبکه‌های پایانه فروش) اقدام به نقل‌وانتقال پول می‌کنند. با توجه به آنکه ایران به‌عنوان ارزان‌ترین مقصد توریستی در جهان معرفی‌شده است بنابراین وجود POS به‌عنوان مرسوم‌ترین روش پرداختی غیرنقدی، بستر مناسبی را جهت امکان خرید برای توریست‌های ورودی به ایران فراهم می‌آورد.

.

• مشتریان گروه چهارم

افرادی هستند که از طریق دستگاه‌های خودپرداز نقل‌وانتقال پول را انجام میدهند، ازآنجا که این بستر به مشتریان امکان دسترسی و تبادلات در محیط‌های عمومی و بدون نیاز به نیروی انسانی را میدهد و هم‌چنین در مکان‌هایی نظیر مراکز خرید، فرودگاه‌ها و مکان‌های اجتماعی عمومی وجود دارد. این روش، بستر مناسبی را برای نقل انتقال به‌ویژه برای توریست‌ها و کسانی که به اینترنت دسترسی ندارند فراهم میآورد.

.

بررسی آماری انتقال حواله ارزی از طریق شبکه مجازی تلفن همراه (Mobile Virtual Account)

آمار جهانی حاکی از آن است که در سال 2014 تراکنش‌های مالی از طریق مکانیسم حساب مجازی تلفن همراه افزایش قابل‌توجهی داشته است و با توجه به پتانسیل بازار، این میزان افزایش نیز مییابد.

آمار مشتریان ثبت نام شده و مشتریان دارای حساب فعال در حساب‌های موبایلی (Mobile Money Accounts)
آمار مشتریان ثبت نام شده و مشتریان دارای حساب فعال در حساب‌های موبایلی (Mobile Money Accounts)

.

مقایسه رشد سرویس‌های بین‌المللی انتقال حواله‌های ارزی در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت

نمودارهای زیر مقایسه میزان رشد سرویس‌های بین‌المللی انتقال حواله‌های ارزی را در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت موبایلی غیر بانکی در ماه دسامبر2014 را نشان میدهد. همان‌طور که مشاهده میگردد میزان این رشد در طول یک ماه، از 0.1 درصد به 0.8 رسیده است که نشان‌دهنده رشد سریع این سرویس در جهان است.

Remittance-way2pay-Index-94-05-05d

بنابراین میتوان نتیجه گرفت با توجه به رشد سریع این سرویس در جهان، پتانسیل بالایی برای این رشد در ایران نیز موجود است. همچنین با توجه به نمودار زیر و بررسی میزان رشد نمایندگان پرداخت موبایلی (Mobile Money Agent) در سال 2014 در کشورهای درحال‌توسعه، میتوان به‌راحتی پیشبینی نمود، این کسب‌وکار دارای رشد بالایی به‌ویژه در منطقه خاورمیانه می-باشد.

Remittance-way2pay-Index-94-05-05e

نتیجه آنکه، برای استفاده کامل از نتایج رفع تحریم‌ها، اقدام جدی بانک مرکزی به‌منظور ایجاد یک چارچوب مشخص و مدون و همچنین بانک‌ها جهت به‌روزرسانی امکانات و فعالیت‌های خود بسیار کلیدی خواهد بود. باید توجه داشت با وجود آنکه کارشناسان معتقدند بانک‌های کشور در روابط بین‌الملل، دارای تجارب، ساختار و سازمان نسبتاً مناسبی برای فعالیت و همکاری بین‌المللی هستند، اما این نکته نیز حائز اهمیت است که باید دانش، ساختار و نیروی انسانی خود را بیش‌ازپیش به‌روزرسانی نمایند تا بتوانند همگام با تکنولوژی روز، سرمایه و منابع خارجی را جهت تأمین مالی پروژه‌های جدید و بخش‌های بازرگانی و تجاری جذب نمایند.

منابع: www.gsma.com

1 دیدگاه
  1. ملیکا فرد می‌گوید

    سلام لطفا اسم نویسنده را که در بالای صفحه اوردید تصحیح بفرمایید و نام نویسندگان که در پایین امده را ذکر کنید سپاس

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.