راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

وضعیت بانکداری در ایران و چشم‌انداز پیش‌رو از زبان نوری نائینی

دکتر سید محمد سعید نوری نائینی دبیر علمی دومین کنفرانس بین‌المللی ایکوبیگ در پایان کنفرانس یک جمع‌بندی کامل از بحث‌های ارائه‌شده در کنفرانس را همراه با تحلیل‌های خود ارائه کرد. هرچند هرکدام از سخنرانی‌ها و مقالات نکات قابل‌توجه و درخور اهمیت فراوانی داشتند، اما آنچه در ادامه می‌خوانید چکیده کنفرانس دو روزه‌ای است که در چند دقیقه توسط دبیر علمی کنفرانس در پایان کنفرانس ارائه شد.

دکتر محمد سعید نوری نائینی دبیر علمی دومین کنفرانس بین‌المللی ایکوبیگ
دکتر محمد سعید نوری نائینی دبیر علمی دومین کنفرانس بین‌المللی ایکوبیگ

.

وضعیت کنونی جهان

تصویر جهان در آینده و حال حاضر، چندان نویدبخش نیست. آمریکا نسبت به بقیه کشورهای توسعه‌یافته، زود‌تر از بحران خارج‌شده است و بعد از چهل سال برای اولین بار صادرکننده خالص انرژی شده است. اما نکته مهم آن است که اصول سرمایه‌داری آنگلوساکسون را کنار نگذاشته است و تا زمانی که این اصول حاکم است؛ بروز مجدد بحران محتمل است. اقتصادهای اروپا در حال کوچک شدن هستند؛ به‌خصوص در اسپانیا و ایتالیا و نرخ بیکاری در بین جمعیت می‌ان‌سال بیش از ۵۰درصد است. اقتصاد ژاپن هم مدت‌هاست دچار بحران است اما بیست سال پایداری کرده و شکست نخورده است و آثار خروج از بحران، کم‌کم در این کشور دیده می‌شود. چین طی دو دهه گذشته عملکردی استثنایی داشته است و پیش‌بینی می‌شود پس‌ازاین سرعت رشدش کاهش یابد. اکنون دنیا به کشورهای عضو «BRICS» (برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی) خوش‌بین هستند و امیدوار هستیم در آینده ایران بتواند حرف دوم این کلمه را تشکیل دهد. جهانی بودن که مفهوم غربی بود، دارد به مسئله‌ای شرقی تبدیل می‌شود. طبق توصیه سخنرانان باید از نگرش ژئوپلیتیکی خارج شویم و به اقتصاد معطوف شویم. روش‌های ماکیاولی که هدف، وسیله را توجیه می‌کند از بین ببریم و اگر می‌خواهیم دنیا به صلح برسد باید به گفت‌وگو رو بیاوریم. همان‌طور که رئیس‌جمهور سابق ما، گفت‌وگوی تمدن‌ها را سال‌ها پیش، پیشنهاد کردند.

.

وضعیت ایران در اقتصاد جهانی

مهم‌ترین مسئله‌ای که اشاره شد تحریم بود. سخنرانان خارجی گفتند؛ تا تحریم برداشته نشود امیدی به رشد ایران نیست و نیز گفتند اقتصاد غرب نیز به دلیل نقش مالی ایران در خاورمیانه و کمک به رفع بحران جهانی با ورود ایران به بازارهای جهانی تمایل به رفع تحریم‌ها دارد. شرکت‌های بین‌المللی آماده ورود به ایران هستند. این شرکت‌ها برای ورود به ایران به دولت‌هایشان فشار می‌آورند و این هم عاملی برای رفع تحریم‌هاست. فرصت‌های ایران برای توسعه اقتصاد خود شامل سرمایه انسانی بسیار هوشمند و تحصیل‌کرده، برخورداری از ذخایر انرژی، وضع رضایت‌بخش امنیت غذایی و بهداشت و برخورداری از ساختار جمعیتی مناسب است؛ اما چالش‌های ایران در این زمینه عبارت‌اند از: کمبود در زیرساخت‌های اقتصادی، مشکلات مدیریتی در سطح کلان و خرد، پایین بودن بهره‌وری کل. در غیاب ایران طی چند سال گذشته، بانک‌ها بخش عمده‌ای از اقتصاد را برعهده‌گرفته‌اند و با فراهم آمدن موقعیت برای ایران وارد یک رقابت بسیار سخت خواهیم شد.

.

چشم‌انداز آینده صنعت بانکداری

تغییر نگرش از محصول محوری به مشتری مداری و حتی جامعه مداری می‌رسد. کار‌ها سِلف‌سرویس می‌شود. اطلاعات ارزان در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. برای پول فیزیکی بدیل‌هایی در آینده به وجود می‌آید. بازارهای حلال فرصتی برای افزایش نقش ایران است. چندزبانه شدن هم از تحولات آینده خواهد بود. خطرهای سایبری هم در این میان گسترش می‌یابند. بانک‌های بدون شعبه، حذف پول فیزیکی و مفهوم جدید پول در آینده شکل می‌گیرد و داده‌ها نقش پول را بازی خواهند کرد. نگرش‌های مشتری هم به نگرش‌های ساختار آب و هوایی، زیست‌محیطی، تغییر جمعیتی و امنیت غذایی تغییر می‌یابد. ساختار‌ها هم در جهت توجه به دسترسی و حذف کانال‌های ارتباطی حرکت می‌کنند. کانال‌های شعبه، اینترنت و خود‌پرداز از میان خواهد رفت و ارتباط مستقیم بین «core» و مشتری برقرار خواهد شد که موجب دسترسی سریع و ارزان شدن خدمات می‌شود. هدف از سود، حداکثر به «healthy traffic» تغییر می‌کند که از مشتری مداری بانک منتج می‌شود. در این راستا فرهنگ اهمیت می‌یابد و هدف با توجه به فرهنگ تعیین می‌شود.

برای موفقیت در این زمینه باید بدانیم چگونه نوآور باشیم. نوآوری کلید موفقیت است و اینکه رفتارهای جدید مانند صداقت، صلح، خرد، انسانیت، مهربانی و زیبایی باید بر اساس ارزش‌های جدید جایگزین رفتارهای قدیمی شود.

در آینده مهم‌ترین عامل، کمیابی استعدادهای بر‌تر است. ما باید از هم اکنون در جستجوی این استعداد‌ها و پرورش آن‌ها باشیم. شناخت انتظارات مشتریان هم مهم است؛ تغییر انتظارات مداوم است؛ بنابراین شناخت هم باید مداوم باشد. دو امکان هم وجود دارد: اینکه به‌جاهایی برویم که رقیب نباشد که البته استراتژی خوبی نیست. چون بالاخره رقبا ورود پیدا می‌کنند و دوم آنکه باقدرت در مقابل رقبا بایستیم و قدرت رقابت خود را بالا ببریم.

.

وضعیت بانکداری در ایران

چالش‌های بانکداری در ایران عبارت‌اند از: تورم، توسعه‌نیافتگی ابزارهای پولی و مالی مدرن، نبود مؤسسات اعتبارسنجی، حجم بالای معوقات بانکی و دستوری بودن نرخ سود. از راه‌حل‌های پیشنهادی برای این چالش‌ها هم می‌توان به شناسایی ریسک‌ها در سطح کلان، خرد و مشتری، تعامل بین بازار سرمایه و بازار پول اشاره کرد.

.

بانکداری اسلامی

بانکداری اسلامی در آینده، نه ‌تن‌ها در کشورهای مسلمان بلکه در کشورهای غربی نیز توسعه چشم‌گیری دارد. این مسئله برای ما که تنها کشوری هستیم که به‌صورت رسمی و قانونی بانکداری بدون ربا را در دستور کار دارد فرصت مناسبی است. «عوامل نهادی به‌ویژه قوانین مربوط به حقوق مالکیت»، «اراده بخش عمومی مبنی بر توسعه صنعت در سطح کلان» و «همکاری بین بخش عمومی و خصوصی در راستای توسعه صنعت» از الزامات توسعه بانکداری است.

در خصوص تسویه معوقات بدهکاران بانکی نیز، این بدهکاران به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ «مُعسِرین؛ که توانایی بازپرداخت ندارند و باید به آن‌ها کمک شود»، «فعالان اقتصادی ورشکسته؛ که به دلیل سیاست‌های کلان نامناسب دچار زیان شده‌اند و با کمک به آن‌ها هم بخش تولید فعال می‌شود و هم زمینه برای وصول مطالبات بانک فراهم می‌شود» و «سوءاستفاده‌ کنندگان؛ که باید به‌وسیله جرائم مالی مطالبات تسویه شود.»

.

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

در بسته خروج از رکود پیشنهادی دولت تحلیل نهایی آن است که؛ ما منابع خارجی را نیاز داریم که به کمک صادرات یا سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی حاصل می‌شود. عوامل جذب سرمایه‌گذاری خارجی، کیفیت نهاد‌ها و زیرساخت‌ها، درجه باز بودن اقتصاد، ثبات سیاسی و اقتصادی، توزیع ریسک، پیوندهای فرهنگی، دسترسی به منابع طبیعی و کیفیت اقتصاد کلان کشور است. از ریخت افتادگی نهادی و انکسار ساختاری را می‌توان از عوامل بازدارنده مهم در این زمینه دانست و تعیین سقف رشد بخش‌های اقتصادی و وجود مدیران شایسته و مزایده‌ای از راهکارهای برون‌رفت از این مشکل است.

امسال دو فرانسوی در اقتصاد جهانی درخشیده‌اند؛ یکی «پیکتی» با انتشار کتاب «سرمایه با طرح شکاف اقتصادی و دوقطبی شدن جوامع» و دیگری «ژان تیرول» که نوبل اقتصادی را برد. به گفته «ژان تیرول» پیش‌فرض‌های اقتصاد رقابتی، ورود و خروج آزاد به بازار و همگن بودن کالا‌ها، واقعاً اتفاق نمی‌افتند. وی همچنین نیاز به مدل‌های ساده را از نیازهای اقتصاد امروز برمی‌شمرد و دولت مقتدر را متضمن اجرای راه‌کار‌ها می‌داند و «تیرول» تأکید می‌کند که خیلی سخت است که بانکداری را وادار به اجرای مقررات کرد.

منبع: دنیای اقتصاد

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.