پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فارغ از بحث فنی طرح کارمزد خدمات پرداخت و چرایی و چگونگی آن‌که در محافل خبری و غیر خبری سروصدای زیادی راه انداخته، نکته قابل‌تأملی هم به میان آمد که خلأ آن سال‌هاست با ماست و متأسفانه به این موضوع مهم که باید پیش‌تر از رسانه‌ای شدن موضوع کارمزد مطرح می‌شد، پرداخته نشده است.
معمولاً در کشورهای توسعه‌یافته قبل از اجرای چنین طرح‌هایی مطالعاتی با عنوان «ارزیابی تأثیرات اجتماعی» (SIA) صورت می‌پذیرد تا تبعات اجتماعی اجرای طرح کاملاً مشخص گردد و با پیش‌بینی سناریوی‌های احتمالی، اقدام سنجیده‌تری صورت پذیرد. در کشور ما نیز این مهم با افق کلان‌تری جزو تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است، به‌طوریکه معظم‌له در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در آذرماه سال ۱۳۸۶ ضرورت تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های گوناگون کشور را مورد تأکید قراردادند و فرمودند «در طرح‌های گوناگون که در کشور تنظیم می‌شود، طرح‌های پولی و مالی و عمرانی، حتماً یک پیوست فرهنگی وجود داشته باشد»، همچنین در نخستین بند سیاست‌های کلی برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۵/۱۰/۱۳۸۹ ابلاغی از سوی رهبری و نیز در ماده (۲) قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم و جدید توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد تأکید و تصویب قرارگرفته است.
اولین سؤال مهم این است که آیا برای این طرح یک پیوست فرهنگی تهیه‌شده بوده است؟ اگر پاسخ سؤال بلی است که با توجه به چنین تبعاتی و اظهر من الشمس بودن آن، پیوست فرهنگی تهیه‌شده اساساً کارکرد دیگری داشته است! و اگر پاسخ به این پرسش خیر است، بدا به حال ما که مهم‌ترین واکافت را نادیده گرفته و چوب حراج به سرمایه‌های اجتماعی دولت زده‌ایم. وقتی یک طرح عمرانی منطقه‌ای مانند سدسازی (وقتی قرار است یک سد ساخته شود در نظر اول خیلی ساده است، آب قرار است برای کشاورزی، برق و… جمع شود و علی‌الظاهر مسائل فرهنگی در کار نیست اما همین‌که وارد صحنه می‌شویم، چالش‌ها یک‌به‌یک شروع می‌شود. به فرض مثال خیلی از مواقع میراث فرهنگی ما مورد تهدید قرار می‌گیرد. کسب‌وکار منطقه تغییرات دارد، ازلحاظ جمعیتی تغییرات مختلف پدید می‌آید، قطعاً باید همه این موارد پیش‌تر بررسی شود. رونق کارگری در آن منطقه چه تبعاتی دارد؟
نیروی کاری که به‌عنوان کارگر در کارگاه سد مشغول به کاراست و بعضاً چند سال به همراه خانواده خود در آن محل ساکن خواهد بود چه تغییراتی در بافت جمعیتی و آداب‌ورسوم آن منطقه می‌دهد و…هزاران سؤال و مسئله دیگر) هزار اماواگر فرهنگی دارد، آیا طرح کارمزد خدمات پرداخت در بعد ملی، اماواگر فرهنگی – اجتماعی ندارد؟
جامانده طرح کارمزد، ارزیابی و ارائه پیوست فرهنگی و اقدام مناسب بر اساس آن را دریابیم. طرح مهمی چون اخذ کارمزد خدمات پرداخت در فضای فعلی جامعه نیازمند یک فرهنگ‌سازی مناسب است و شاید اگر پیش از رسانه‌ای شدن موضوع، مسئولین امربر اساس یک پیوست فرهنگی مناسب و با یک سناریوی بلندمدت به این موضوع ورود می‌نمودند شاهد چنین مواضع و مشکلاتی نبودیم. بیاییم جامانده طرح کارمزد را هر چه سریع‌تر سوار کاروان تحولات کنیم تا بیش از این هزینه‌های اجتماعی‌مان افزایش نیابد.
هومن اهرامی
منبع: ویژه‌نامه بانکداری الکترونیک عصر ارتباط، شماره 13
