پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
جنرال‌موتورز در ایران؛ گزارشی از فراز و فرود حضور آمریکایی‌ها در صنعت خودرو ایران – تجارت فردا
«چند سال پیش که در ایرانخودرودیزل مشغول کار بودم بحران کمبود آمبولانس پیش آمده بود. آمبولانس‌هایی که داشتیم از رده خارج شده بودند و باید فکری برای تولید یا واردات می‌کردیم. از آنجا که تولید این خودرو تکنولوژی بالایی نیاز دارد، برای مذاکره سراغ مسوولان جنرال‌موتورز رفتیم. به آنها گفتیم می‌خواهیم در ایران آمبولانس به تولید برسانیم و در این راه می‌خواهیم از توان تکنولوژیکی شما استفاده کنیم. به هیچ‌وجه حاضر به همکاری با ما نشدند و گفتند ایران در تحریم خودروهای آمریکایی است بنابراین نمی‌توانیم در این راه به کمک شما بیاییم. حتی گفتیم لااقل شاسی آمبولانس را به ما بدهید اما زیر بار نرفتند. آخر سر گفتیم پس تخت آمبولانس (که به لحاظ فناوری طراحی پیچیده‌ای دارد) را به ما بدهید. گفتند باید از کنگره مجوز بگیریم. خلاصه تخت آمبولانس را جزو اقلام دارویی قرار دادند و بعد از گرفتن مجوز از مقام‌هایی آمریکایی آن را در اختیارمان قرار دادند.»
سعید لیلاز، مدیر فروش اسبق ایرانخودرودیزل، راوی این خاطره است. وقتی با او موضوع ورود رسمی خودرو جنرال‌موتورز را در میان گذاشتیم با ذکر این مثال از نرمش آمریکایی‌ها بسیار تعجب کرد و گفت: رفتار این آمریکایی‌ها پر از تناقض است. یک زمان به ما حتی آمبولانس هم نمی‌دادند حالا می‌خواهند خودروهای لوکس‌شان را در اختیار ما قرار دهند! داستان از یک آگهی مطبوعاتی شروع شد. اتفاقاً پشت جلد مجله خودمان این آگهی خورده بود.
بازگشت افسانه‌ای به نام «شورلت کامارو» پس از 34 سال
ورود نخستین خودرو جنرال‌موتورز به فرودگاه امام خمینی (ره)
مبدأ: میامی- ایالات متحده آمریکا – مقصد: منطقه آزاد ارس- ایران
کامارو در فرانسه قدیم معنای رفیق می‌دهد
این خودرو روز جمعه 28 تیرماه، از طریق هواپیمایی قطر به ایران آمد که ورود آن با نامه‌نگاری برخی شخصیت‌های آمریکایی به اوباما برای کاهش تحریم‌ها و جنبش ضد‌تحریم ایران همراه شد. در حالی که روابط دو کشور ایران و آمریکا از سال گذشته همزمان با تشدید تحریم‌های بین‌المللی به خصومت کشیده شده و ورود بسیاری از کالاهای استراتژیک به کشورمان ممنوع شده، مقامات آمریکایی با تاسیس نمایندگی بزرگ‌ترین گروه خودروسازی‌شان در ایران موافقت کرده‌اند و مجوز داده‌اند تا جنرال‌موتورز پس از 34 سال دوباره راهی دیار آریایی‌ها شود.
.
جنرال موتورز 40 سال پیش چگونه به ایران آمد؟
سابقه حضور جنرال‌موتورز در ایران به حدود 40 سال پیش می‌رسد. این خودروساز پیش از انقلاب در اوایل دهه 50 با درخواست جعفر اخوان به ایران آمد. اخوان که پیش از ورود جنرال‌موتورز با دیگر خودروسازان آمریکایی فعالیت می‌کرد در شرکت پارس خودرو فعلی، محصولاتی چون جیپ آهو، وانت سیمرغ، آریا، شاهین و جیپ لندرور را به تولید می‌رساند. با بالا رفتن تقاضا او جنرال‌موتورز را برای ادامه همکاری برگزید و شرکت جنرال‌موتورز ایران را در سال 1353 بنیانگذاری کرد. این شرکت ابتدا خودرو «اپل کومودور» را با نام «شورولت رویال2500 و2800» در ایران مونتاژ کرد و در سال نخست تولید بیش از هفت هزار دستگاه از آن را به فروش رساند.
استقبال از محصولات جنرال‌موتورز سبب شد در سال 1355 تولید شورولت رویال پایان یابد و اخوان که 45 درصد سهام شرکت جنرال‌موتورز ایران را در اختیار خود داشت، با همکاری دیگر شرکای خود (جنرال‌موتورز و بنیاد پهلوی) تولید «شورولت نوا» و «بیوک اسکای لارک» (بیوک ایران) را شروع کرد. این دو خودرو دارای موتورهای شش و هشت سیلندر بودند و سیستم تهویه مطبوع، فرمان هیدرولیک، شیشه‌بالابرهای برقی و گیربکس اتوماتیک داشتند. حالا اخوان به تولید‌کننده خودرویی لوکس در ایران معروف شده بود از خیامی‌هایی که پیکان ارزان را به تولید می‌رساندند، هراسی نداشت و با هراس کمتری از رقبا به تولید خود ادامه می‌داد. او در مقطعی به این نتیجه رسید بازار کشش تولید خودرو لوکس‌تری را دارد و از این رو سراغ تولید محصول پر‌زرق و برقی رفت که به عنوان لوکس‌ترین خودرو آمریکایی ساخته‌شده در ایران نام گرفت. کادیلاک سویل (کادیلاک ایران) که به طور مستقیم با محصولات لوکس بنز رقابت می‌کرد، تولیدی کمتر از 500 دستگاه در سال داشت. تولید این خودرو در ایران از آن جهت حائز اهمیت بود که کادیلاک تا پیش از این هیچ‌گاه اجازه مونتاژ محصولاتش در خارج از آمریکا را نداده بود و ایران نخستین کشوری بود که کادیلاک را خارج از خاک این کشور به تولید می‌رساند. در سال 1356 هم شورولت به جمع خودروهای تولیدی این شرکت پیوست تا در مجموع هفت مدل مختلف خودرو به صورت همزمان از سوی جنرال‌موتورز ایران به تولید رسیده و عرضه شود.
شورلت نوا
بیوک اسکایلارک
ماشین‌بازی ایران و آمریکا بعد از انقلاب
با به ثمر رسیدن انقلاب مردم ایران در سال 57، ادامه حضور آمریکایی‌ها در کشور غیر‌ممکن شد. از یک طرف مصادره‌ها نام اخوان و پهلوی‌ها را از سهامداری شرکت جنرال‌موتورز ایران پاک کرد و از طرف دیگر هم با توجه به قطع رسمی روابط دیپلماتیک بین ایران آمریکا همکاری بزرگ‌ترین خودروساز ایالات متحده با کشورمان به حالت تعلیق درآمده بود. در آبان‌ماه سال59 نام شرکتی که اخوان بنیانگذاری کرده بود ابتدا به شرکت خودروسازی ایران و در دی‌ماه همان سال به پارس‌خودرو تغییر کرد. اولین محصولی که پس از انقلاب در این شرکت به تولید رسید جیپ توسن (جیپ فرماندهی) نام داشت که با همکاری شرکت ماهیندرای هند مونتاژ می‌شد. در سال 1363، تولید مجدد خودروهای جنرال‌موتورز در ایران آغاز شد. این شرکت آمریکایی با ورود قطعات برای تولید 7200 دستگاه شورولت و بیوک موافقت کرد و این محموله آخرین محموله‌ای بود که از سوی جنرال‌موتورز وارد ایران می‌شد. از این پس نیز پارس خودرو فعالیت خود را با بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا قطع کرد و نیسان را به عنوان شریک تجاری جدید خود برگزید تا خودرو نیسان پاترول در سال 1365 در این شرکت به تولید برسد.
کادیلاک الدورادو
امید به همکاری در دولت اصلاحات
با روی کار آمدن سید‌محمد خاتمی و پیش گرفتن سیاست تعامل با دنیا، قطعه‌سازان بخش خصوصی توانستند با شرکت جیپ آمریکا برای تولید خودرو در ایران به نتیجه برسند. قرارداد این همکاری صنعتی در حضور رئیس دولت اصلاحات در وین اتریش به امضای طرفین رسید تا همکاری ایران با آمریکا در عرصه صنعت خودرو از سر گرفته شود. این کارخانه که قرار بود در رودهن احداث شود کلیه مجوزهای صنعتی و زیست‌محیطی خود را گرفته و حتی بانک ملی نیز به عنوان بانک عامل طرح انتخاب و اقدامات خود را برای باز کردن ال‌سی انجام داده بود، اما با توجه به مخالفت‌هایی که صورت گرفت هرگز این قرارداد به مرحله اجرا نرسید تا نخستین قرارداد خودرویی ایران و آمریکا پس از انقلاب ناکام بماند.
رفع تحریم یا فتح بازار؟
حال دقیقاً در روزهایی که از یک سو پژو به عنوان بزرگ‌ترین شریک استراتژیک صنعت خودرو ایران با فشار آمریکایی‌ها بازار جذاب و پردرآمد خود را ترک کرده و ایران‌خودرو را تنها گذاشته و خبر قطع همکاری شرکت رنو با دولت ایران و توقف قرارداد ال90 منتشر شده و از سوی خودروسازان کره‌ای و ژاپنی (به غیر از سوزوکی) از ایران رفته‌اند و خودروسازان کشور بدون شریک تجاری مانده‌اند، خبر می‌رسد بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی آمریکا قصد کرده نمایندگی رسمی خود را در ایران افتتاح کند و خودروهای خود را روانه استراتژیک‌ترین کشور خاورمیانه کند. سوال اینجاست آیا در چنین شرایطی می‌توان باور کرد مقامات دو کشور از شروع این همکاری معنا‌دار بی‌خبر باشند؟ و سوال دیگر اینکه چرا آمریکا که در تحریم‌های سوم جولای انگشت خود را روی صنعت خودرو و بخش حمل و نقل ایران گذاشت و هر‌گونه همکاری در راستای تولید خودرو با کشورمان را قطع کرد، در چرخشی با ایجاد نمایندگی جنرال‌موتورز در ایران موافقت کرده است؟ این تصمیم با توجه به تحریم‌های موجود حاوی چه پیامی است؟ به راحتی نمی‌توان پاسخ این پرسش را یافت اما می‌شود با نگاهی به تحریم‌های صورت‌گرفته به این نتیجه رسید که شاید هدف آمریکایی‌ها از تحریم خروج رقبای قدرتمند آسیایی و اروپایی بوده تا زمینه حضور شرکت‌های خود را در ایران فراهم آورد.
.
آمریکا خیلی بهتر از چین است
ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان ایران از ورود رسمی خودرو آمریکایی خبر زیادی ندارد. او هم مثل بقیه همکارانش شنیده که جنرال‌موتورز وارد ایران شده است. قربانی معتقد است هر چه بتوانیم از چین دوری کنیم و سیاست وارداتی خود را به سمت کشورهای اروپایی و آمریکایی ببریم مسیر کشور را برای خودروساز شدن هموار کرده‌ایم.
■■■
چند روز پیش نخستین محموله خودرو به طور رسمی از آمریکا به ایران وارد شد. این خبر در جامعه قطعه‌سازی چه انعکاسی داشته است؟
راستش بنده هم فقط شنیده‌ام که خودرو آمریکایی به طور رسمی وارد ایران شده اما در جریان جزییاتش نیستم. همکاران‌مان هم در انجمن قطعه‌سازی در همین حد اطلاع دارند و فکر می‌کنم از اتفاقی که افتاده بدشان نیاید.
چطور مگر؟
ما معتقدیم حد مردم ما بسیار بالاتر از محصولات چینی و حتی کره‌ای است. در حالی که این روزها از هر رسانه‌ای می‌شنوید قرار است نگاه به شرق داشته باشیم و صنعت خودرومان را به چینی‌ها وصل کنیم خبر ورود خودرو آمریکایی را باید به فال نیک گرفت. بنده معتقدم مردم ما نباید تن به خودروهای چینی و کره‌ای بدهند. زمانی که قرار است واردات خودرو به کشور صورت بگیرد بهتر است مبدأ یکی از کشورهای اروپایی یا آمریکا باشد. اما این واردات باید با برنامه باشد نه اینکه صبح از خواب بیدار شوید و ببینید به یکباره هزاران خودرو آمریکایی راهی ایران شده است. در هر صورت معتقدم هر چقدر با حضور خودروسازان بزرگ دنیا در تعامل باشیم بیشتر به نفع‌مان است تا چینی‌ها.
چقدر ضدچین شده‌اید؟
حق نداریم ضدچین باشیم؟ من البته کاملاً تکنولوژیک بحث می‌کنم و کاری به مسائل سیاسی ندارم. خودرو چینی کیفیت دارد؟ ایمنی دارد؟ زیبایی دارد؟ استحکام دارد؟ چه دارد که برخی از وارد‌کنندگان ما پی واردات این خودرو رفته‌اند. درست است در بخش‌هایی از تولید تحریم شده‌ایم اما در واردات که تحریم نیستیم.
دوج چلنجر اس ار تی
حال چرا باید سراغ واردات از چین برویم؟
چون در بخش پولی و بانکی هم تحریم هستیم و نمی‌توانیم به راحتی نقل و انتقال پول را انجام دهیم. این درست است اما به راحتی می‌توان مشکل را حل کرد. مساله اینجاست که برخی از بازرگانان ما به واردات از چین عادت کرده‌اند. آیا از نظر شما مردم ما شایسته این خودروها هستند؟ آیا سطح صنعت خودرو ما استفاده از خودرو چینی است؟ بد نیست بدانید تمایل مردم چین به استفاده از خودروهای چینی کمتر شده و ترجیح می‌دهند سوار خودروهای آمریکایی یا اروپایی شوند.
در بخش تولید مشترک هم حضور چینی‌ها را به ضرر صنعت خودرو کشور می‌دانید؟
تجربه همکاری با شرکت‌های چینی و کره‌ای و اروپایی و آمریکایی نشان می‌دهد گروه اول در انتقال دانش فنی به ایران خست به خرج می‌دهند و به راحتی اجازه نمی‌دهند ایرانی‌ها از تکنولوژی‌شان استفاده کنند. فقط می‌خواهند از فرصت بازار استفاده کنند و اصلاً به فکر خودروساز شدن ما نیستند. اما در گروه دوم چنین بحثی کمتر وجود دارد. خودروسازان آمریکایی و اروپایی با دست و دلبازی بهتری فناوری خود را در اختیار ما قرار می‌دهند و سرویس بهتری را ارائه می‌دهند. نمونه بارزش همین قرارداد ال90 است.
اشاره کردید به قرارداد ال90، در گفت‌و‌گویی که با واردکننده جنرال‌موتورز داشتیم گفتند قرارداد ال90 متوقف شده و رنو از ایران رفته است؟
خیر، چنین موضوعی نیست. قبول دارم که رنو به خاطر برخی مشکلات تولیدش را در ایران کاهش داده و به اندازه گذشته ال 90 را به تولید نمی‌رساند، اما از کشورمان خارج نشده است. اتفاقاً برندهای اروپایی از خدایشان است در ایران سرمایه‌گذاری کنند و در بازار خودرو کشور سهم داشته باشند. مطمئن باشید اگر بحث تحریم‌ها نبود بسیاری از این برندها راهی ایران شده بودند. چون هم منابع اقتصادی قابل توجهی در ایران وجود دارد و هم برای آنها کشورمان بهترین نقطه برای سرمایه‌گذاری است.
.
واردات از آمریکا یعنی کاهش تحریم‌ها
واردات مستقیم کالا از آمریکا تابع چه شرایطی است؟ تجارت بازرگانان ایرانی با شرکت‌های آمریکایی بر اساس قانون صادرات و واردات است یا اینکه قانون نانوشته‌ای در این باره وجود دارد؟ با علی بهشتیان، قائم‌مقام سابق گمرک این موضوع را در میان گذاشته‌ایم و از او پرسیده‌ایم ورود رسمی خودرو از آمریکا چه معنایی می‌تواند داشته باشد.
■■■
آیا در قانون گمرک، ممنوعیت یا محدودیتی برای ورود مستقیم کالاهای آمریکایی آمده است؟
در قانون گمرک (به طور اعم، در قانون امور گمرکی و قانون مقررات صادرات و واردات) ممنوعیت یا محدودیتی برای واردات کالا از آمریکا وجود ندارد. در واقع بر اساس قوانین کشورمان اصولاً با هیچ کشور دیگری به غیر از اسرائیل نیز محدودیت یا ممنوعیت تجاری وجود ندارد. البته ممکن است به دلایلی و در مقاطعی معامله تجاری و یا ورود کالا از برخی از کشورها به صورت عدم ثبت سفارش در وزارت صنعت، معدن و تجارت محدود یا ممنوع شود.
تعرفه گمرکی واردات کالاهای آمریکایی به طور مستقیم از این کشور چگونه تعیین می‌شود؟
اگر منظور از تعرفه گمرکی نرخ حقوق و عوارض است، هیچ تفاوتی بین آمریکا و سایر کشورها وجود ندارد. کشورهای عضو WTO ممکن است ستون‌های متعدد نرخ حقوق و عوارض داشته باشند. مثلاً یک نرخ برای اعضا و نرخی دیگر برای سایر کشورها ولی در کشور ما چنین چیزی نیست و یک ستون بیشتر وجود ندارد اما برای برخی از کالاها (به صورت خیلی محدود و متقابل) و با بعضی از کشورها (ترکیه، ازبکستان، پاکستان، تونس، سوریه، کوبا، بوسنی‌هرزگوین و قرقیزستان) نرخ‌های ترجیحی موجود به قدری محدود و معدود است که عملاً از آنها در جهت گسترش تجارت استفاده چندانی نمی‌شود.
در سال‌های گذشته چه حجمی از کالا به طور مستقیم از ایالات متحده به ایران وارد شده است؟
به صورت اندک واردات کالا از آمریکا وجود داشته است. مثلاً در سال 1391 حدود هزار تن کالا به ارزش حدود 5/9 میلیون دلار از آمریکا واردات داشته‌ایم که حدوداً 2/0 درصد واردات‌مان را تشکیل می‌دهد که رقم مهم و قابل توجهی نیست.
با توجه به ورود رسمی نخستین خودرو جنرال‌موتورز به ایران، از نظر شما چرا تمایل به واردات خودرو آمریکایی آن هم به طور مستقیم بیشتر از کالاهای دیگر است؟
این سوال مبتنی بر آمار و شواهد متقن نیست ولی به طور کلی تمایل به ورود مارک‌های معروف خودرو وجود دارد.
آیا گمرکات مناطق آزاد اقتصادی و تجاری قوانین و دستورالعمل‌های خاص خود را دارند که با قوانین گمرک جمهوری اسلامی ایران متفاوت است؟
پاسخ این سوال مثبت است. در قانون مناطق آزاد و ویژه این مناطق خارج از قلمرو گمرکی هستند. همچنین طبق ماده 158 قانون امور گمرکی، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی، تابع مقررات مربوطه است.
گمرکات مناطق آزاد بیشتر تمایل دارند تابع چه قوانینی باشند؟
چه مناطق آزاد و چه مناطق ویژه دارای قوانین مربوط به خود هستند. البته برخی از مواد آنها با اقتباس از قوانین مناطق آزاد سایر کشورها تدوین شده است. گرچه آنها تمایل به آزادسازی بیشتر دارند ولی در برخی موارد از جمله مناطق آزاد خرمشهر، ارس (جلفا)، انزلی و چابهار به خاطر مسائل جغرافیایی مشکلاتی در خصوص آزادسازی صدور و ورود کالا وجود دارد چون این مناطق کاملاً از سرزمین اصلی جدا و محصور نیستند.
تسهیل واردات کالاهای آمریکایی آن هم به طور مستقیم از این کشور تا چه اندازه می‌تواند در لغو و کاهش تحریم‌ها علیه ایران موثر باشد؟
این امر چندان مربوط به تصمیم کشور ما نیست. یعنی تصمیم به تسهیل واردات از این کشور همه قضیه نیست. بلکه باید طرف مقابل نیز خواهان این امر باشد و اجرایی شدن آن به معنی کاهش تحریم خواهد بود.
..
جنرال‌موتورز چگونه به ایران بازگشت؟
رسم است اولین خودرویی که به طور رسمی وارد کشوری می‌شود به صورت ویژه در اختیار مقامات بلند‌پایه آن کشور قرار گیرد. حال که برای اولین بار پس از 34 سال جنرال‌موتورز یک دستگاه «شورولت کامارو» زرد‌رنگ را مستقیماً از میامی آمریکا به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) فرستاده. باید دید که راننده کدام مسوول، سوئیچ این خودرو را به دست می‌گیرد و استارت حرکت آن را می زند. آخرین جمعه از تیرماه امسال در اوج تحریم‌های آمریکا علیه صنعت خودرو ایران، این خودرو به طور رسمی وارد ایران شد که حاوی این پیام بود: «واردات خودرو از آمریکا به ایران آغاز شد.» مجید جاودانی‌تبریزی، واردکننده این خودرو در گفت‌و‌گو با «تجارت فردا» فرآیند ورود این خودرو به کشور را شرح می دهد و توضیح می‌دهد که چگونه بزرگ‌ترین خودروساز آمریکا موفق شده نظر مقامات آمریکایی را برای تاسیس دفتر نمایندگی خود در ایران جلب کند. جاودانی نماینده شرکت فیدال فرانسه در پروژه‌های کلان اقتصادی در ایران و جمهوری آذربایجان است و با دنتونز ایالات متحده نیز همکاری می‌کند.
■■■
مدتی است یک آگهی تبلیغاتی در برخی نشریات درباره ورود رسمی خودرو جنرال‌موتورز به ایران دیده می‌شود. این آگهی تبلیغاتی در حالی منتشر شده که آمریکا در جدیدترین تحریم‌های خود، صنعت خودرو کشورمان را هدف قرار داده و هر گونه مشارکت در تولید انواع خودرو و وسایل نقلیه سبک و سنگین را ممنوع کرده است. حال سوال اینجاست در چنین فضایی چطور آمریکایی‌ها حاضر شده‌اند محصولی که 34 سال آن را تحریم کرده بودند، در اوج تحریم‌های تاریخ ایران به کشورمان ارسال کنند و بخواهند به ایران نمایندگی بزرگ‌ترین خودروساز خود را بدهند؟
نقش فیدال در ورود این شرکت‌ها به ایران چیست؟
شرکت‌های بزرگ دنیا به طور معمول فارغ از بحث تحریم بدون مشاوره با وکلایشان وارد هیچ کار جدیدی نمی‌شوند. این فرهنگ کسب و کارهای بزرگ دنیاست. امروز در ایران شرایط خاصی وجود دارد به طوری که هر شرکتی با هر شرایطی اگر بخواهد وارد کشور ما شود و فعالیتی انجام دهد باید از اتحادیه اروپا یا آمریکا یکسری مجوزها و تاییدیه‌ها را بگیرد. از طرفی باید بتواند به راحتی امور مالی‌اش را مدیریت کند و به امور بانکی‌اش بپردازد.
نقش یک موسسه حقوقی این است که موانع تحریمی را از سر راه بردارد و به کمک قانون بتواند روابط تجاری را ایجاد کرده و بهبود بخشد. غیر از فیدال من از موسسه حقوقی دیگری که در آمدن جنرال‌موتورز به ایران نقش داشت نام بردم. شرکت دنتونز یکی از 10 شرکت برتر حقوقی دنیاست که 2700 وکیل در 52 کشور دنیا دارد. این موسسه حقوقی در واقع شریک استراتژیک فیدال در ایالات متحده است.
نکته مهمی که در رابطه با این شرکت وجود دارد این است که در واشنگتن دفتری را ایجاد کرده تا به طور اختصاصی از طریق وکلای زبده‌ای روی تحریم‌ها کار کند و تخصص‌شان کار کردن روی تحریم‌هاست. این افراد نفوذ بالایی در کنگره و کاخ سفید دارند و لابی‌گرانی بسیار موفق هستند. بعضاً ما سناتور ایالات متحده را داریم که در همین دفتر دنتونز واشنگتن کار می‌کند. وکلای این دفتر غیر از امور حقوقی این توان را دارند که با ادارات فدرال، کنگره و کاخ سفید لابی کنند و با استفاده از ظرفیت‌هایی که در قوانین و مقررات بین‌المللی موجود است، بتوانند یک موردی را از تحریم مستنثی کنند، برایش یک تبصره به وجود بیاورند و کمک کنند که برای آنچه شامل تحریم می‌شود، ظرفیت حقوقی ایجاد کنند.
اخیراً هم این دفتر کار بزرگی در بخش آی‌تی انجام داد و واردات تجهیزاتی را که استفاده خانگی دارند تحت تبصره‌ای از تحریم خارج کرد. OFAC، یکی از اداره‌های وزارت خزانه‌داری آمریکاست که بحث تحریم‌ها را کنترل می‌کند. مثلاً اگر قرار باشد از ایالات متحده دارو وارد کنیم، آن شرکت داروسازی نمی‌تواند برای ما فاکتور صادر کند، پول بگیرد و دارو ارسال کند بلکه در ابتدا باید برای گرفتن مجوز OFAC اقدام کنیم. مجوز که صادر شود گمرکات ایالات متحده آن کالا را به مقصد ایران ترخیص خواهند کرد و بانک‌های آمریکا وجه مربوط به آن معامله را می‌پذیرند.
چه اتفاقی افتاده که کنگره آمریکا و کاخ سفید تمام خودروسازهای کره‌ای و فرانسوی را از همکاری با ایران منع می‌کند،آنگاه شرکت‌های آمریکایی به ایران خودرو وارد می‌کنند.
آخرین تحریم مربوط به شش ماه گذشته بوده که کنگره تصویب کرده و رئیس‌جمهور آمریکا جز اینکه در پایان شش ماه فرصت قانونی آن را امضا کند، چاره‌ای نداشت. این اتفاق در سوم جولای افتاد و صنعت خودرو ایران عملاً تحریم شد. تحریم صنعت خودرو آن چیزی را شامل می‌شود که در واقع همکاری با خودروسازی در ایران باشد. خودرو سبک، سنگین و حتی موتورسیکلت. یعنی طبق تحریم سوم جولای هیچ تعاملی در خصوص تولید صنعت محرکه ایران مجاز نیست و شامل تحریم می‌شود. حالا این می‌تواند تعامل با شرکت‌های خودروسازی، قطعه‌سازی و آنچه مربوط به تولید می‌شود، باشد ولی این موضوع به هیچ وجه واردات خودرو را شامل نمی‌شود. چون اگر واردات را شامل شود معنی‌اش این است که امروز دفاتر نمایندگان تویوتا، بی‌ام‌و، مرسدس بنز و پورشه باید در ایران تعطیل شوند. سنگین‌ترین مجازات نقض تحریم این است که آن شرکت ناقض تحریم از بازار آمریکا محروم می‌شود. بنابراین اگر تحریم سوم جولای شامل واردات خودرو بود، شک نکنید روز چهارم جولای همه این شرکت‌هایی که نام بردم، از ایران خارج شده بودند.
دوج چارجر
یعنی ورود قطعه برای خدمات پس از فروش خودروهای وارداتی هم شامل تحریم نمی‌شود؟
خیر، قطعه‌ای که مورد نیاز در خدمات پس از فروش و نمایندگی است، شامل تحریم نمی‌شود و شامل پروسه‌ای حقوقی است. وکیل شرکت مادر مستنداتی را باید ارائه کند که نماینده من در ایران نیاز به این لوازم یدکی دارد تا گمرکات کشورشان اجازه دهد آن لوازم یدکی تحویل طرف ایرانی شود. یعنی قطعاً این پروسه حقوقی را امروز هیوندای در کره جنوبی باید طی کند تا بتواند لوازم یدکی به نماینده‌اش در ایران بدهد. هدف اصلی ایالات متحده در تحریم سوم جولای، گروه رنو- نیسان بود. چون این گروه تنها شرکت‌هایی هستند که در صنعت خودرو ایران به تولید مشترک مشغولند. تنها برندی که همچنان تعامل تولید با ایران داشت رنو بود، که ال90 را تولید می‌کرد و نیسان که تولید تیانا را به تازگی شروع کرده بود. تحریم‌های سوم جولای باعث شد این گروه خودروسازی به‌رغم منافعی که داشت دیگر در ایران فعالیتی نداشته باشد. رنو موکل ماست و ما می‌دانیم که به دلیل همین تحریم از ایران خارج شده است.
مطمئنید رنو از ایران رفته است؟
قطعاً از ایران خارج شده است. همان طور که عرض کردم رنو موکل فیدال است و ما به امور حقوقی‌اش می‌پردازیم و اطلاع موثق و دقیق داریم که این شرکت به طور صد درصد از ایران رفته است و دیگر تولیدی در ایران خودرو و سایپا ندارد.
یعنی رنو حاضر شده سرمایه‌گذاری خود را در ایران رها کند؟
نگین خودرو نمایندگی برند رنو در ایران است که بحث واردات خودرو را دنبال می‌کند و مشکلی ندارد. رنو پارس نماینده رنو در بخش تولید است که تعاملش با ایران قطع شده است. در حقیقت تولید ال90 در ایران متوقف شده است. شاخه ایران رنو امروز غیر‌فعال است و دیگر به تولید نمی‌تواند ادامه دهد.
فرآیند این ورود اولین خودرو جنرال‌موتورز پس از 34 سال به ایران به چه نحوی بوده است؟
در ادبیات تجارت ایران گفته می‌شود واردات خودرو آمریکایی به ایران هیچ‌گاه ممنوع نبوده اما آمریکایی‌ها اجازه این واردات را به ایران نمی‌داده‌اند. هنر این بوده که عده‌ای موفق شده‌اند در اوج تحریم‌ها کنگره و کاخ سفید را مجاب کنند تا شرکت جنرال‌موتورز به ایران نمایندگی رسمی اعطا کند و از این پس خودرو به طور مستقیم از آمریکا به طور رسمی وارد ایران شود.
یکی از مهم‌ترین دلایل تلاش برای اخذ این نمایندگی علاقه شدید مردم ایران به خودروهای آمریکایی و اصولاً کالاهای آمریکایی است. بر اساس یک تحقیق مستند مشخص شده مردم ایران MADE IN U.S.A را بسیار می‌پسندند. هنوز که هنوز است عده‌ای خودروهای آریا و شاهین دارند. آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به اشباع بازار کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس، بکرترین بازار ایران است. قصد دارند با خارج کردن رقبایشان جا پای خود را محکم‌تر کنند و رفته‌رفته روابط تجاری خود را بهبود بخشند و محصولات‌شان را وارد ایران کنند.
این اتفاق قرار است در صنایع لوازم خانگی و خودرو رخ دهد. در حقیقت زمینه حضور محصولات آمریکایی با ورود خودرو مساعد خواهد شد. می‌دانید در این برجی که دفتر ما در آن قرار گرفته شرکت‌های معظم داخلی و خارجی دفتر دارند. اگر همین الان سری به پارکینگ بزنید می‌بینید برندهای گرانی از شرکت‌های خودروسازی همچون بنز و ب‌ام‌و، لکسوس و مازراتی در آنجا وجود دارد. از روزی که ما شرکت ائل خودرو را به عنوان نمایندگی جنرال‌موتورز تاسیس کرده‌ایم و دفترش را در اینجا به راه انداخته‌ایم بسیاری از مدیران عامل و اعضای هیات‌مدیره این شرکت‌ها به ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند می‌خواهیم خودرو خودمان را بفروشیم و خودرو جنرال‌موتورز خریداری کنیم.
همین امروز اگر اقدام به ثبت‌نام کنیم شاید بالای هزار نفر نام‌نویسی کنند. منظور این است که از لحاظ بازار هیچ مشکلی برای فروش وجود ندارد. دولت ایران هم هیچ‌گاه مشکلی با ورود خودروهای آمریکایی به ایران نداشته است. یعنی بر اساس قانون تنها ورود کالاهایی که مبداء آن اسرائیل باشد، منع شده است. اما در رابطه با آمریکا یا هر کشور دیگر، ما چنین مساله‌ای را نداریم. اما همان طور که شما گفتید، بحث اصلی چگونگی قانع شدن طرف آمریکایی بود.
سوال اینجاست آمریکا که سال‌ها اجازه واردات خودروهای آمریکایی را به ایران نمی‌داد چطور حاضر شده در ایران نمایندگی بزرگ‌ترین خودروساز خود را تاسیس کند. تقریباً سه سال پیش جلسه‌ای داشتم با رئیس پیمان توسعه تجارت سیاتل آمریکا، شرکت‌های بزرگ آمریکایی مثل بوئینگ، مایکروسافت، استارباکس، پاکار عضو این پیمان هستند. صحبتی با آقای بیل استنفورد (رئیس وقت) داشتم و ایشان به من گفتند مدیر توسعه بازار و کسب و کار مایکروسافت گفته بازار خاورمیانه را آنالیز کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که کل کشورهای حاشیه خلیج فارس، نمی‌تواند برای ما جایگزینی برای بازار ایران باشد. بازار ایران یک بازار مطلوب است.
نقض تحریم در آمریکا تنها جرمی است که به موجب قانون هیچ کیفری برایش تعریف نشده است. یعنی اینکه مجری قانون کاملاً دستش باز است. یک جایی ممکن است یک نفر را به خاطر فرستادن یک پیچ هواپیما به ایران راهی زندان کند یک جایی هم ممکن است برای صادرات جنرال‌موتورز به ایران مجوز صادر کند. این نشان می‌دهد یک تفکر اقتصادی پشت تحریم‌هاست. آمریکا رقبایش را به بهانه تحریم از ایران بیرون می‌فرستد تا شرایط را آماده کند، خودش به ایران برگردد! شورولت کامارو در حالی از گمرک میامی به مقصد ایران بارگیری شد که پژو- سیتروئن به دلیل سهامدار شدن جنرال‌موتورز از ایران بیرون رفت. این اتفاق مهم و معناداری است.
این تحلیل شماست یا جمعی از حقوقدانان؟
این تحلیلی است که بین وکلای بین‌المللی مطرح است. وکلای بین‌المللی که بعضاً سمت‌هایی رسمی در ایالات متحده و ادارات فدرال دارند. همین افراد تصمیم گرفتند دفتر اختصاصی را برای تحریم‌های ایران در واشنگتن افتتاح کنند. این افراد کسانی هستند که به تفکرات کاخ سفید نزدیکند و می‌دانند دولتمردان آمریکا چه خط‌مشی‌ای را دنبال می‌کنند. بنابراین در راه واردات جنرال موتورز به ایران پیشقدم شدند. چون برای آنها هم فرصت است و می‌خواهند از بازگشت شرکت‌های آمریکایی به ایران استفاده کنند.
هیولاهای آمریکایی – فورد ماستنگ شلبی جی تی 500
قدری از بحث خارج شدیم. فرآیند ورود جنرال‌موتورز به ایران را شرح می‌دادید!
ما پروسه ورود جنرال‌موتورز به ایران را تقریباً از یک سال پیش شروع کردیم.
ما یعنی چه کسانی؟
فیدال و دنتونز. تیرماه سال گذشته شرکت «ائل‌خودرو» در منطقه آزاد ارس تاسیس شد که هدف از تاسیس این شرکت، نمایندگی یک برند آمریکایی بود. در ابتدا هر سه برند آمریکایی جنرال‌موتورز، فورد موتور و کرایسلر مطرح بودند که نهایتاً با توجه به مشاوره‌های بین‌المللی اخذ نمایندگی جنرال‌موتورز مورد توجه قرار گرفت.
ائل‌خودرو را چه کسانی تشکیل داده‌اند؟
ائل‌خودرو شرکتی 100 درصد خصوصی است و در منطقه آزاد ارس ثبت شده است.
شرکایتان ایرانی هستند؟
بله، همه آنها ایرانی هستند. موضوع اساسنامه هم واردات و صادرات خودرو سبک و سنگین و لوازم یدکی است. وقتی تصمیم گرفتیم جنرال‌موتورز را وارد ایران کنیم موضوع را با فیدال در میان گذاشتیم تا با شریک استراتژیک خود (دنتونز) در واشنگتن موضوع را پیگیری کنند. در گام اول باید مسائل حقوقی را که پس از تحریم‌ها به وجود آمده بود حل می‌کردیم. به همین خاطر از طریق فیدال و دنتونز مذاکره با ادارات فدرال را شروع کردیم. همزمان هم وکلای زبده‌ای در واشنگتن به لابی کردن با مقامات کنگره و کاخ سفید روی آوردند و توانستند نظر آنها را جلب کنند تا مجوز تاسیس نمایندگی جنرال‌موتورز در ایران را بگیرند و از این طریق واردات رسمی و مستقیم محصولات این شرکت از آمریکا به ایران اخذ شود.
بد نیست این را هم بدانید که تحریم‌های آمریکا علیه صنعت خودرو کشور به سمتی می‌رفت که حتی واردات خودرو به کشور را ممنوع کند. اگر این اتفاق می‌افتاد دیگر حتی شرکت‌های بزرگ خودروساز صاحب نام دنیا نمی‌توانستند به ایران خودرو وارد کنند. اما خوشبختانه لابی دنتونز در کنگره آمریکا سبب شد تا فقط صنعت خودرو کشور در بخش تولید تحریم شود، نه واردات.
شما می‌دانستید صنعت خودرو ایران قرار است تحریم شود؟
بله.
به مدیران کشور اطلاع دادید؟
نه تنها ما این را اطلاع دادیم، بلکه دو سال پیش زمانی که بحث سهامداری جنرال‌موتورز در گروه پژو- سیتروئن مطرح شد، موضوع را منعکس کردیم و گفتیم اگر این شراکت نهایی شود، پژو با فشار آمریکا از ایران خارج خواهد شد شما باید از اکنون به فکر باشید و کاری کنید.
واکنش‌ها چه بود؟
متاسفانه این هشدارها زیاد جدی گرفته نشد و مسوولان کشور به ذهنش‌شان خطور نمی‌کرد که روزی پژو یا رنو بخواهند به دلایل سیاسی از کشورمان خارج شوند. همین حالا هم که بحث تاسیس نمایندگی جنرال‌موتورز در ایران مطرح شده بسیاری از کشورهای منطقه، اسرائیل و برخی ذی‌نفعان از شرایط تحریم در حال لابی کردن هستند تا جلوی این کار را بگیرند. سیاستمداران عمدتاً میل ندارند چنین ارتباطی بین ایران و آمریکا برقرار شود. چون از برقراری مجدد رابطه اقتصادی بین ایران و ایالات متحده فقط دو کشور ایران و ایالات متحده سود می‌برند، نه جای دیگری. این موضوع نه به نفع اتحادیه اروپاست، نه کشورهای حاشیه خلیج فارس، نه ترکیه، نه کشورهای قفقاز. در شرایط فعلی این اراده در آمریکا وجود دارد که منافع بازار ایران به منافع رسمی ایالات متحده تبدیل شود، یعنی اگر قرار است با ایران تعامل اقتصادی صورت بگیرد تعامل به صورت رسمی انجام شود و این منافع به صندوق خزانه‌داری ایالات متحده برگردد. می‌خواهم بگویم در چنین فضایی ما توانسته‌ایم جنرال‌موتورز را وادار به همکاری با ایران کنیم. مذاکره با جنرال‌موتورز در آخر کار صورت گرفت و بیشتر وقت وکلا صرف مذاکره با اعضای کنگره و کاخ سفید شد. نهایتاً هم کار به اینجا رسید که گمرک، وزارت خزانه‌داری، وزارت بازرگانی و سایر ادارات ایالات متحده به جنرال‌موتورز اعلام کردند برای بازگشت به ایران مشکلی ندارد و تاسیس نمایندگی رسمی در این کشور نمی‌تواند نقض تحریم‌ها تلقی شود. خروجی تلاش وکلا هم روز جمعه 28 تیرماه به ثمر نشست و اولین خودرو جنرال‌موتورز با برند شورولت مدل کامارو به ایران وارد شد و در فرودگاه امام خمینی به زمین نشست.
در حال حاضر قرارداد نمایندگی رسمی جنرال‌موتورز در ایران امضا شده است؟
هم اکنون مشکلات حقوقی تاسیس نمایندگی جنرال‌موتورز در ایران برطرف شده و تا یک ماه آینده توافق‌نامه به امضا خواهد رسید. جنرال‌موتورز برای ایجاد سازمان خدمات پس از فروش شعبه پاریس خود را مامور کرده تا به کارکنان ائل خودرو آموزش دهد. پرسنل این شرکت توسط کارشناسان فرانسوی جنرال‌موتورز آموزش‌های لازم را در بحث خدمات پس از فروش خواهند دید و پس از طی این مراحل قرارداد رسمی تاسیس نمایندگی به امضای طرفین خواهد رسید.
پس در حقیقت الان شما یک پیش‌نماینده برای جنرال‌موتورز هستید؟
دقیقاً. ما در واقع موافقت اصولی آمریکا را گرفته‌ایم و فقط بحث فنی موضوع است که باید برطرف شود تا ماه آینده شرایط و استانداردهای لازم برای امضای قرارداد فراهم شود. در برنامه‌ریزی صورت‌گرفته قصد داریم خدمات پس از فروش در تبریز قرار گیرد.
چه چشم‌اندازی را برای حضور جنرال‌موتورز در نظر گرفته‌اید؟
این موضوع ارتباط مستقیم زیادی به قیمت ارز دارد تا بدانیم چه طبقاتی از اجتماع می‌توانند به این خودروها دسترسی پیدا کنند. اما نکته‌ای که به صورت عمومی در مورد محصولات جنرال‌موتورز وجود دارد این است که خودرو را در تیپ‌های مختلف با قیمت رقابتی در مقایسه با سایر برندهای موجود در بازار ایران عرضه می‌کنیم. به طور مثال این امکان برای ما وجود دارد که فرضاً شورولت تراورس را با قیمتی رقابتی در مقابل هیوندا سانتافه عرضه کنیم یا فرضاً بیوک‌ورانو را با یک قیمت رقابتی در مقابل هیوندای سوناتا وارد بازار کنیم.
این اتفاق در شش ماه دوم امسال می‌افتد؟
100 درصد.
چرا در مرحله نخست فقط یک دستگاه را وارد کردید؟
صرفاً به دلیل اینکه روند صادرات رسمی اتفاق بیفتد. در گمرک آمریکا باید مقصد نهایی کالا مشخص شود که ما مقصد نهایی این یک دستگاه خودرو را ایران اعلام کرده‌ایم. خودرو از میامی به پاریس آمده از آنجا با هواپیمایی قطر به فرودگاه امام خمینی منتقل شده است؛ و از آنجا هم به مقصد نهایی آن به منطقه آزاد ارس می‌رود ولی از ارس دوباره به تهران منتقل خواهد شد. چون دفتر مرکزی شرکت در منطقه آزاد ارس است تمام واردات ما ابتدا به منطقه آزاد می‌رود و از آنجا به سایر نقاط کشور انتقال داده می‌شود.
قیمت این خودرویی که وارد کرده‌اید، چند دلار است؟
قیمت آن در آمریکا از حدود 25 هزار دلار شروع می‌شود. تیپی که ما آوردیم در آمریکا حدود 45 هزار دلار قیمت دارد. با توجه به اینکه موتور آن بالای 2500 سی‌سی است تعرفه وارداتش نامشخص است. اما اگر همان تعرفه 90 درصد را در نظر بگیریم قیمت نهایی آن حدود 270 میلیون تومان برای مشتری خواهد شد.
با توجه به مشکلاتی که تحریم در بحث مبادلات پولی به وجود آورده، نحوه انتقال پول به جنرال‌موتورز چگونه است؟
بعد از واقعه 11 سپتامبر مقررات مربوط به امور بانکی به شدت سختگیرانه شد تا جایی که محرمانه بودن عملیات سوئیفت لغو و از آن تاریخ به بعد یک کپی از تمام تراکنش‌های بین‌المللی به اف‌بی‌آی ارائه می‌شود. به دلیل جلوگیری از پولشویی و تروریسم اقتصادی امروز در بانک‌های اتحادیه اروپا بدون حضور متقاضی افتتاح حساب غیر‌ممکن است حتی برای شهروندان اروپا، البته این کار را هم ما از طریق دفاتر حقوقی امروز برای شهروندان ایرانی انجام می‌دهیم.
همان‌طور که گفتم زمانی که مجوز صادرات کالا به مقصد ایران صادر شود بانک‌های ایالات متحده وجه مربوط به آن صادرات را می‌پذیرند. پرداخت‌کننده باید واقعی باشد و پرداخت بر اساس مستندات کالای صادر‌شده انجام گیرد. بانک‌های بین‌المللی در شرایط تحریم روزانه سقف محدودی از پرداخت (مثلاً روزانه هزار دلار) را فقط برای اشخاص حقیقی که دارای گذرنامه ایرانی هستند انجام می‌دهند.
پرداخت‌هایی که امروز بانک‌های ایرانی با واسطه‌های خارجی انجام می‌دهند دور زدن تحریم و مخفی کردن مبداء پول است و تضمینی در موفقیت پرداخت وجود ندارد، کما‌اینکه در زمان انجام حواله‌ها طی دریافت تعهد‌نامه از مشتری از خود سلب مسوولیت می‌کنند. بانک‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا وجهی را که در مبداء آن و هویت پرداخت‌کننده شبهه وجود داشته باشد رد، مسدود و یا مورد بازرسی قرار می‌دهند. اما پرداختی که برای یک تجارت دارای مجوز انجام می‌گیرد می‌تواند از بانک‌های ایرانی نیز صورت بگیرد، از مبداء ایران و تحت نام پرداخت‌کننده واقعی.
چند دستگاه در مرحله اول فروش وارد خواهید کرد؟
می‌دانید جنرال‌موتورز شامل چهار برند شورولت، بیوک، جی‌ام‌سی و کادیلاک است. ما در هر مرحله از هر مدل یک دستگاه وارد می‌کنیم. روش فروش‌مان هم به صورت پیش‌فروش و ثبت سفارش از سوی مشتری خواهد بود.
معمولاً اولین خودرویی که به صورت نمادین وارد یک کشور می‌شود، متعلق به مسوولان عالی‌رتبه آن کشور است. این خودرو متعلق به چه کسی است؟ آیا قرار است به رئیس‌جمهور منتخب هدیه بدهید؟
اجازه بدهید که فعلاً در رابطه با این موضوع صحبتی نکنم! اما باید این را به اطلاع‌تان برسانم که خودروهایی که به ایران وارد می‌شود، مستقیم از کارخانه جنرال‌موتورز آمریکا به کشورمان می‌آیند. می‌دانید که این شرکت در نقاط مختلف دنیا خطوط تولید دارد، اما قرار است ما برای مشتریان ایرانی خودرویی را وارد کنیم که سازنده آن شرکت مادر در خود آمریکاست.
برنامه‌ای برای تولید داخل جنرال‌موتورز دارید؟
خیلی امیدواریم که بتوانیم باز جنرال‌موتورز را به خودروسازان ایرانی وصل کنیم.
برگرفته از ماهنامه تجارت فردا
به همین خیال باشید اینا بزارن بجای اشغالای خودشون از خودروهای واقعی و ایمن استفاده کنیم اونوقت ولوو و بنز تو ایران استاندارد نیستند اما پراید و سمند…